Soạn mới giáo án Hóa học 11 cánh diều bài 15: Dẫn xuất halogen
Soạn mới Giáo án hóa học 11 cánh diều bài Dẫn xuất halogen. Đây là bài soạn mới nhất theo mẫu công văn 5512. Giáo án soạn chi tiết, đầy đủ, trình bày khoa học. Tài liệu có bản word tải về. Hi vọng đây sẽ là tài liệu hữu ích để thầy cô tham khảo và nâng cao chất lượng giảng dạy. Mời thầy cô và các bạn kéo xuống tham khảo
Rõ nét về file powerpoint trình chiếu. => Xem thêm
Ngày soạn:…/…/…
Ngày dạy:…/…/…
CHỦ ĐỀ 5: DẪN XUẤT HALOGEN – ALCOHOL - PHENOL
BÀI 15: DẪN XUẤT HALOGEN
- MỤC TIÊU
- Kiến thức
Sau bài học này, HS sẽ:
- Nêu được khái niệm dẫn xuất halogen
- Viết được công thức cấu tạo, gọi được tên theo danh pháp thay thế (C1 – C5) và danh pháp thường của một vài dẫn xuất halogen thường gặp
- Nêu được các đặc điểm về tính chất vật lí của một số dẫn xuất halogen
- Trình bày được tính chất hóa học cơ bản của dẫn xuất halogen: phản ứng thế nguyên tử halogen (với OH-); phản ứng tách hydrogen halide theo quy tắc Zaitsev (Zai-xép)
- Quan sát video thí nghiệm thủy phân ethyl bromide (hoặc ethyl chloride); mô tả được các hiện tượng thí nghiệm, giải thích được tính chất hóa học của dẫn xuất halogen.
- Trình bày được các ứng dụng của các dẫn xuất halogen; tác hại của việc sử dụng các hợp chất chlorofluorocarbon (CFC) trong công nghệ làm lạnh. Đưa ra được cách ứng xử thích hợp đối với việc lạm dụng các dẫn xuất halogen trong đời sống và sản xuất (thuốc trừ sâu, thuốc diệt cỏ, chất kích thích tăng trưởng thực vật,...)
- Năng lực
Năng lực chung:
- Năng lực tự chủ và tự học: Chủ động, tích cực tìm hiểu về khái niệm, các tính chất và ứng dụng của dẫn xuất halogen trong đời sống, sản xuất.
- Năng lực giao tiếp và hợp tác: Sử dụng ngôn ngữ khoa học để diễn đạt về danh pháp, tính chất vật lí, hóa học của dẫn xuất halogen; Hoạt động nhóm và cặp đôi hiệu quả theo đúng yêu cầu của GV, đảm bảo các thành viên trong nhóm đều được tham gia và trình bày báo cáo; Tham gia tích cực hoạt động nhóm phù hợp với khả năng của bản thân
- Giải quyết vấn đề và sáng tạo: Thảo luận với các thành viên trong nhóm nhằm giải quyết các vấn đề trong bài học để hoàn thành nhiệm vụ học tập
Năng lực hóa học:
- Năng lực nhận thức hóa học: Nêu được khái niệm hợp chất hữu cơ và hóa học hữu cơ; Đặc điểm chung của các hợp chất hữu cơ; Nêu được khái niệm nhóm chức và một số loại nhóm chức cơ bản
- Năng lực tìm hiểu tự nhiên dưới góc độ hóa học: Sử dụng được bằng tín hiệu phổ hồng ngoại (IR) để dự đoán sự có mặt của một số nhóm chức cơ bản trong hợp chất hữu cơ
- Năng lực vận dụng kiến thức, kĩ năng đã học: Phân loại được hợp chất hữu cơ (hydrocarbon và dẫn xuất) thường gặp trong cuộc sống
- Phẩm chất
- Tham gia tích cực hoạt động nhóm phù hợp với khả năng của bản thân.
- Cẩn thận, trung thực và thực hiện các yêu cầu trong bài học.
- Có niềm say mê, hứng thú với việc khám phá và học tập khoa học tự nhiên.
- THIẾT BỊ DẠY HỌC
- Đối với giáo viên
- SGK, SGV, SBT.
- Tranh ảnh, video thí nghiệm liên quan đến bài học (nếu cần).
- Đối với học sinh
- SGK, SBT.
- Tranh ảnh, tư liệu sưu tầm liên quan đến bài học và dụng cụ học tập (nếu cần) theo yêu cầu của GV.
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
- HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG
- Mục tiêu: Tạo tâm thế hứng thú cho học sinh và từng bước làm quen bài học.
- Nội dung: GV trình bày vấn đề, HS suy nghĩ và trả lời câu hỏi.
- Sản phẩm học tập: Câu trả lời của HS theo ý kiến cá nhân.
- Tổ chức thực hiện:
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ:
- GV đặt vấn đề:
C2H5Cl là một dẫn xuất halogen. Dẫn xuất halogen có những tính chất và ứng dụng gì?
Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ
- HS lắng nghe câu hỏi, suy nghĩ, thảo luận trả lời câu hỏi phần khởi động.
Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận
- HS đưa ra những nhận định ban đầu.
Bước 4: Kết luận, nhận định
- GV đánh giá câu trả lời của HS, trên cơ sở đó dẫn dắt HS vào bài học: Nhiều dẫn xuất halogen được sử dụng làm thuốc chữa bệnh, thuốc bảo vệ thực vật, chất làm lạnh,... Vậy dẫn xuất halogen là gì? Sau khi học xong bài học ngày hôm nay chúng ta sẽ trả lời được câu hỏi trên. Chúng ta cùng vào bài học ngày hôm nay – Bài 15: Dẫn xuất halogen
- HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC
Hoạt động 1: Tìm hiểu khái niệm, đồng phân và danh pháp của dẫn xuất halogen
- Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS nêu được khái niệm dẫn xuất halogen; viết được công thức cấu tạo, gọi được tên theo danh pháp thay thế và danh pháp thường của một vài dẫn xuất halogen thường gặp.
- Nội dung: GV trình bày vấn đề; HS lắng nghe, đọc hiểu mục I; trả lời Câu hỏi 1, 2 SGK trang 100 – 101.
- Sản phẩm học tập: Kiến thức về khái niệm, đồng phân và danh pháp của dẫn xuất halogen; Câu trả lời cho Câu hỏi 1, 2 SGK trang 100 – 101.
- Tổ chức hoạt động:
HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN - HỌC SINH | DỰ KIẾN SẢN PHẨM | ||||||||||
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ * Khái niệm - GV yêu cầu HS tìm hiểu nội dung mục I.1 SGK trang 100 và thực hiện các nhiệm vụ sau: + Nêu khái niệm dẫn xuất hydrocarbon + Thảo luận trả lời Câu hỏi 1 SGK trang 100: Có thể tạo được những dẫn xuất halogen nào từ các hydrocarbon sau: CH4, CH3–CH3, CH2=CH2 và C6H6? * Đồng phân - GV yêu cầu HS đọc mục I.2 SGK trang 100 và thực hiện các nhiệm vụ sau: + Dẫn xuất halogen có những loại đồng phân nào? + Áp dụng trả lời Câu hỏi 2 SGK trang 101: Trong các đồng phân cấu tạo có cùng công thức phân tử là C4H9Cl, hãy chỉ ra các đồng phân về mạch carbon và các đồng phân về vị trí nhóm chức. * Danh pháp - GV yêu cầu HS đọc mục I.3 SGK trang 101 và trả lời các câu hỏi sau: + Gọi tên thay thế của dẫn xuất halogen theo thứ tự như thế nào? + Trình bày cách đánh số thứ tự nguyên tử C mạch chính - GV cho HS đọc thêm phần Kiến thức bổ trợ SGK trang 101. - GV yêu cầu HS đọc tên một số các chất sau: ClCH2CH2Cl CH2=CHCH2Cl - GV giới thiệu tên thông thường của một số dẫn xuất halogen. Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ - HS thảo luận tìm hiểu mục I; trả lời Câu hỏi 1, 2 SGK trang 100 – 101. - GV hướng dẫn, theo dõi, hỗ trợ HS nếu cần thiết. Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận - Đại diện báo cáo kết quả thảo luận; Câu trả lời về Câu hỏi 1, 2 SGK trang 100 – 101. - GV mời HS khác nhận xét, bổ sung. Bước 4: Kết luận, nhận định GV đánh giá, nhận xét, tổng kết về khái niệm, đồng phân và danh pháp của dẫn xuất halogen | I. Khái niệm hợp chất hữu cơ và hóa học hữu cơ 1. Khái niệm - Khi thay thế nguyên tử hydrogen của phân tử hydrocarbon bằng nguyên tử halogen được dẫn xuất halogen của hydrocarbon (gọi tắt là dẫn xuất halogen) Trả lời Câu hỏi 1 SGK trang 100:
2. Đồng phân - Dẫn xuất halogen có đồng phân mạch carbon và đồng phân vị trí nhóm chức Trả lời Câu hỏi 2 SGK trang 101: (1) CH3-CH2-CH2-CH2-Cl (2) CH3-CHCl-CH2-CH3 (3) (4) - Đồng phân mạch carbon: (1) và (4); (2) và (3) - Đồng phân vị trí nhóm chức: (1) và (2); (3) và (4). 3. Danh pháp - Danh pháp thay thế: Số chỉ vị trí nhóm thế-tên nhóm thế tên mạch chính - Đánh số thứ tự chỉ vị trí nguyên tử carbon mạch chính sao cho tổng số của số chỉ vị trí của các nhóm thế là nhỏ nhất. - Đánh số từ phía đầu mạch gần liên kết bội đối với dẫn xuất halogen không no. - Ví dụ: ClCH2CH2Cl: 1,2-dichloroethane CH2=CHCH2Cl: 3-chloroprop-1-ene : 2-chloro-2-methylpropane : 1,3-dibromobenzene - Danh pháp thông thường: CHCl3: chloroform CHBr3: bromoform CHI3: iodoform |
Hoạt động 2: Tìm hiểu tính chất vật lí của dẫn xuất halogen
- Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS nêu được tính chất vật lí của dẫn xuất halogen.
- Nội dung: GV trình bày vấn đề; HS lắng nghe, đọc hiểu mục II SGK trang 102; thực hiện các nhiệm vụ được giao.
- Sản phẩm học tập: Kiến thức về tính chất vật lí của dẫn xuất halogen
- Tổ chức hoạt động:
HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN - HỌC SINH | DỰ KIẾN SẢN PHẨM |
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ - GV cho HS đọc nội dung mục II SGK trang 102, yêu cầu HS trả lời câu hỏi sau: + Ở điều kiện thường, các dẫn xuất halogen tồn tại ở thể nào? + Nhận xét về độ tan của các dẫn xuất halogen trong nước và trong các dung môi hữu cơ. Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ - HS thảo luận tìm hiểu tính chất vật lí của dẫn xuất halogen; thực hiện các nhiệm vụ được giao. - GV hướng dẫn, theo dõi, hỗ trợ HS nếu cần thiết. Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận - Đại diện HS trình bày kết quả thảo luận. - GV mời HS khác nhận xét, bổ sung. Bước 4: Kết luận, nhận định GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức về tính chất vật lí của dẫn xuất halogen. | II. Tính chất vật lí - Ở điều kiện thường, các dẫn xuất halogen có phân tử khối nhỏ ở thể khí, các dẫn xuất halogen có phân tử lớn ở thể lỏng. - Dẫn xuất halogen nặng hơn nước và hầu như không tan trong nước, tan tốt trong dung môi hữu cơ kém phân cực. |
Hoạt động 3: Tìm hiểu đặc điểm cấu tạo phân tử, khả năng phản ứng của dẫn xuất halogen
- Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS trình bày được đặc điểm cấu tạo phân tử, dự đoán khả năng phản ứng của dẫn xuất halogen.
- Nội dung: GV trình bày vấn đề; HS lắng nghe, đọc mục III SGK trang 102, trả lời Câu hỏi 3 SGK trang 102
- Sản phẩm học tập: Câu trả lời cho Câu hỏi 3 SGK trang 102; Kiến thức về đặc điểm cấu tạo phân tử, khả năng phản ứng của dẫn xuất halogen.
- Tổ chức hoạt động:
HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN - HỌC SINH | DỰ KIẾN SẢN PHẨM | ||||||||
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ - GV cung cấp cho HS độ âm điện của các nguyên tố C, H, Cl: 2,55; 2,20; 3,16. - GV cho HS hoạt động nhóm, thảo luận và thực hiện các nhiệm vụ sau: + Trả lời Câu hỏi 3 SGK trang 102: Dựa vào giá trị độ âm điện của carbon, hydrogen và chlorine, nhận xét về sự phân cực của các liên kết C-C, C-H và C-Cl + Dự đoán khả năng phản ứng của dẫn xuất halogen khi tham gia phản ứng hóa học. Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ - HS trả lời Câu hỏi 3 SGK trang 102; thảo luận tìm hiểu về đặc điểm cấu tạo phân tử, khả năng phản ứng của dẫn xuất halogen. - GV hướng dẫn, theo dõi, hỗ trợ HS nếu cần thiết. Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận - Đại diện HS trình bày câu trả lời về Câu hỏi 3 SGK trang 102; trình bày kết quả thảo luận. - GV mời HS khác nhận xét, bổ sung. Bước 4: Kết luận, nhận định GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức về đặc điểm cấu tạo phân tử, khả năng phản ứng của dẫn xuất halogen. | III. Tính chất hóa học Trả lời Câu hỏi 3 SGK trang 102
Nhận xét: Độ phân cực tăng dần từ liên kết C-C; C-H; C-Cl - Liên kết C-X của dẫn xuất halogen phân cực. - Nhờ có sự phân cực của liên kết C-X, dẫn xuất halogen dễ tham gia vào nhiều phản ứng hóa học: phản ứng thế nguyên tử halogen và phản ứng tách hydrogen halide. |
Hoạt động 4: Tìm hiểu về phản ứng thế nguyên tử halogen bằng nhóm -OH.
- Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS trình bày được phản ứng thế nguyên tử halogen bằng nhóm -OH
- Nội dung: GV trình bày vấn đề; HS lắng nghe, đọc mục III.1 SGK trang 103, quan sát video mô phỏng Thí nghiệm thủy phân dẫn xuất halogen; trả lời Câu hỏi 4 SGK trang 103.
- Sản phẩm học tập: Phản ứng thế nguyên tử halogen bằng nhóm -OH; Hiện tượng Thí nghiệm thủy phân dẫn xuất halogen; Kết quả trả lời Câu hỏi 4 SGK trang 103.
- Tổ chức hoạt động:
HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN - HỌC SINH | DỰ KIẾN SẢN PHẨM |
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ - GV cho HS tìm hiểu nội dung mục III.1 SGK trang 103, yêu cầu HS viết PTHH tổng quát của phản ứng thủy phân dẫn xuất halogen. - GV cho HS quan sát video mô phỏng Thí nghiệm thủy phân dẫn xuất halogen (0.00 – 4.25), yêu cầu HS mô tả hiện tượng xảy ra và giải thích. - GV yêu cầu HS thảo luận trả lời Câu hỏi 4 SGK trang 103: Trong thí nghiệm Thủy phân dẫn xuất halogen cho biết: a) Cho nước vào ống nghiệm chứa dẫn xuất halogen sau đó thử phần nước bằng dung dịch silver nitrate nhằm mục đích gì? b) Vì sao phải acid hóa dung dịch sau khi thủy phân bằng dung dịch HNO3? Có thể thay dung dịch HNO3 bằng dung dịch H2SO4 hay HCl được không? Vì sao? Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ - HS thảo luận tìn hiểu về phản ứng thế nguyên tử halogen; quan sát video mô phỏng Thí nghiệm; trả lời Câu hỏi 4 SGK trang 103. - GV hướng dẫn, theo dõi, hỗ trợ HS nếu cần thiết. Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận - Đại diện HS báo cáo kết quả thảo luận; Hiện tượng Thí nghiệm thủy phân dẫn xuất halogen Câu trả lời cho Câu hỏi 4 SGK trang 103. - GV mời HS khác nhận xét, bổ sung. Bước 4: Kết luận, nhận định GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức về phản ứng thế nguyên tử halogen bằng nhóm -OH | 1. Phản ứng thế nguyên tử halogen bằng nhóm -OH R–X + NaOH R–OH + NaX Với X là các halogen Cl, Br, I. Thí nghiệm thủy phân dẫn xuất halogen - Hiện tượng: Xuất hiện kết tủa trắng AgX (Với X là Cl, Br, I) - Giải thích: + Phản ứng thủy phân dẫn xuất halogen, tạo ra ion X- R–X + NaOH R–OH + NaX + Sau đó nhỏ thêm dung dịch AgNO3, ion X- kết hợp với ion Ag+ tạo kết tủa AgX. X- + Ag+ AgX Trả lời Câu hỏi 4 SGK trang 103: a) - Cho nước vào ống nghiệm chứa dẫn xuất halogen nhằm mục đích rửa ion halide (X-) - Thử phần nước bằng dung dịch silver nitrate nhằm mục đích kiểm tra phần nước có ion halide (X-) hay không b) - Acid hóa dung dịch sau khi thùy phân bằng dung dịch HNO3 để tránh trường hợp dư base, sinh ra kết tủa Ag2O: AgNO3 + NaOH AgOH + NaNO3 2AgOH Ag2O + H2O - Không thể thay dung dịch HNO3 bằng dung dịch H2SO4 hay HCl vì AgNO3 có thể phản ứng với H2SO4 hay HCl tạo kết tủa Ag2SO4 hay AgCl làm sai kết quả thí nghiệm AgNO3 + HCl AgCl + HNO3 2AgNO3 + H2SO4 Ag2SO4 + HNO3 |
Hoạt động 5: Tìm hiểu về phản ứng tách hydrogen halide
- Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS trình bày được phản ứng tách hydrogen halide
- Nội dung: GV trình bày vấn đề; HS lắng nghe, đọc mục III.2 SGK trang 103, thực hiện nhiệm vụ được giao
- Sản phẩm học tập: Kiến thức về phản ứng tách hydrogen halide
- Tổ chức hoạt động:
HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN - HỌC SINH | DỰ KIẾN SẢN PHẨM |
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ - GV cho HS tìm hiểu nội dung kiến thức mục III.2 SGK trang 103, yêu cầu HS trả lời các câu hỏi sau: + Trong phản ứng tách hydrogen halide, nguyên tử halogen tách ra như thế nào? + Khi có nhiều alkene có thể được tạo thành thì sản phẩm chính tuân theo quy tắc nào? + Áp dụng xác định sản phẩm chính, sản phẩm phụ trong PTHH dưới đây: Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ - HS tìm hiểu phản ứng tách hydrogen halide; thực hiện các nhiệm vụ được giao. - GV hướng dẫn, theo dõi, hỗ trợ HS nếu cần thiết. Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận - Đại diện HS trình bày kết quả thảo luận Bước 4: Kết luận, nhận định GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức về phản ứng tách hydrogen halide. | 2. Phản ứng tách hydrogen halide Hướng của phản ứng tách hydrogen halide: Trong phản ứng tách hydrogen halide, nguyên tử halogen tách ra cùng nguyên tử hydrogen ở nguyên tử carbon bên cạnh để tạo thành alkene. Quy tắc Zaitsev: Trong phản ứng tách hydrogen halide ra khỏi dẫn xuất halogen, ưu tiên tách nguyên tử halogen cùng nguyên tử hydrogen ở nguyên tử carbon bên cạnh có bậc cao hơn
|
Nâng cấp lên tài khoản VIP để tải tài liệu và dùng thêm được nhiều tiện ích khác
Từ khóa tìm kiếm: giáo án hóa học 11 cánh diều mới, soạn giáo án hóa học 11 cánh diều bài Dẫn xuất halogen, giáo án hóa học 11 cánh diều