Tải giáo án dạy thêm cực hay Ngữ văn 8 KNTT bài 7 Văn bản 3: Những ngôi sao xa xôi

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Nhiệm vụ 1: Hiểu biết chung về tác phẩm.

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS trả lời:

·      Em hãy nêu một số hiểu biết về tác giả Lê Minh Khuê?

·      Nêu hoàn cảnh sáng tác của văn bản?

·      Xác định thể loại của văn bản?

·      Em hãy tóm tắt tác phẩm Những ngôi sao xa xôi?

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS tiếp nhận nhiệm vụ, suy ngẫm và chọn lọc thông tin.

- GV quan sát, hỗ trợ HS thực hiện (nếu cần thiết)

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động

- GV mời bất kì 2-3 HS trình bày trước lớp.

- GV yêu cầu HS khác lắng nghe và chia sẻ.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá và chốt kiến thức.

Nhiệm vụ 2: Nhắc lại kiến thức

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS:

+ Nhóm 1: Tìm hiểu về hoàn cảnh sống và chiến đấu của ba nữ thanh niên xung phong?

+ Nhóm 2: Tìm hiểu về những nét chung và riêng về ba cô gái: Nho, Thao, Định?

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS tiếp nhận nhiệm vụ, suy ngẫm và chọn lọc thông tin.

- GV quan sát, hỗ trợ HS thực hiện (nếu cần thiết)

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động

- GV mời đại diện các nhóm trình bày.

- GV yêu cầu HS khác lắng nghe và chia sẻ.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá và chốt kiến thức.

Nhiệm vụ 3: Tổng kết

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập

- Gv yêu cầu HS: Em hãy khái quát giá trị nội dung và nghệ thuật của văn bản?

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS tiếp nhận nhiệm vụ, suy ngẫm và chọn lọc thông tin.

- GV quan sát, hỗ trợ HS thực hiện (nếu cần thiết)

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động

- GV mời bất kì 2-3 HS trình bày trước lớp.

- GV yêu cầu HS khác lắng nghe và chia sẻ.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá và chốt kiến thức.

I. Hiểu biết chung về tác phẩm

1. Tác giả

- Lê Minh Khuê – sinh 1949

- Quê: Tĩnh Gia  - Thanh Hóa.

- Trong kháng chiến chống Mĩ, ra nhập thanh niên xung phong và bắt đầu viết văn từ 1970.

- Là cây bút nữ chuyên viết truyện ngắn. Trong chiến tranh viết về cuộc sống chiến đấu của thế hệ trẻ trên tuyến đường Trường Sơn. Sau 1975 viết về đời sống, xã hội và con người trên tinh thần đổi mới.

2. Tác phẩm

- Hoàn cảnh sáng tác: Truyện “Những ngôi sao xa xôi” viết 1971, là một trong những truyện ngắn đầu tay của Lê Minh Khuê. Truyện ra đời trong lúc cuộc kháng chiến chống Mỹ đang diễn ra ác liệt.

- Thể loại: Truyện ngắn

- Tóm tắt văn bản:

“Những ngôi sao xa xôi” kể về cuộc đời chiến đấu của ba thanh niên xung phong – thuộc tổ tuần tra ven đường – Phương Định, Nho và Thao. Họ sống trong một hang động trên đỉnh một khu vực trọng điểm trên tuyến đường Trường Sơn trong những năm chống Mỹ. Công việc của họ là quan sát máy bay địch thả bom, đo khối lượng đất đá lấp hố bom địch đào, đánh dấu bom chưa nổ và phá bom. Mặc dù công việc vô cùng nguy hiểm, luôn đối mặt với tử thần và cái chết nhưng cuộc sống của họ vẫn không mất đi niềm vui hồn nhiên của tuổi trẻ, những giây phút thanh nhàn, thi vị. Họ rất thân thiết, yêu thương nhau dù có những cá tính riêng biệt. Trong lúc phá bom, Nho bị thương, hai đồng đội đã hết sức quan tâm, cứu chữa cho Nho. Cơn mưa đá đến rồi đi gây trong lòng Phương Định bao nhiêu nhớ nhung, khát khao.

II. Nhắc lại kiến thức

1. Hoàn cảnh sống và chiến đấu của ba nữ thanh niên xung phong

* Hoàn cảnh sống:

- Ở trên một cao điểm, giữa một vùng trọng điểm trên tuyến đường Trường Sơn, là nơi tập trung nhất của bom đạn “đường bị đánh lở loét, màu đất đỏ, trắng lẫn lộn…”

- Tưởng như sự sống bị hủy diệt: hai bên đường không có lá xanh, thân cây bị tước khô cháy. Có bao nhiêu thương tích vì bom giặc: những rễ cây nằm lăn lóc… thùng xăng… thành ô tô bị méo mó, han rỉ nằm trong đất.

* Công việc:

- Quan sát địch ném bom.

- Đo khối lượng đất đá cần san lấp.

- Đánh dấu những quả bom chưa nổ và khi cần thì phá bom.

=> Hoàn cảnh sống và công việc vô cùng gian khổ, nguy hiểm, đòi hỏi sự dũng cảm.

ad

2. Những nét chung và riêng về 3 cô gái: Nho, Thao, Phương Định

a. Những nét chung

*Phẩm chất cao đẹp:

- Có tinh thần trách nhiệm đối với công việc.

+ Với nhiệm vụ phá bom – cái chết có thể đến bất cứ lúc nào nhưng để mạch giao thông luôn thông suốt, các cô luôn sẵn sàng ra trận địa.

+ Có nhiều lúc họ cũng nghĩ đến cái chết nhưng chỉ thoáng qua và mờ nhạt nhường chỗ cho ý nghĩ làm thế nào để những quả bom kia phải nổ → Họ đã đặt nhiệm vụ lên trên tính mạng.

- Dũng cảm, gan dạ

+ Họ sẵn sàng nhận nhiệm vụ phá bom mà không cần sự trợ giúp của đơn vị.

+ Đối mặt với thần chết mà không hề run sợ.

- Họ có tình đồng đội gắn bó keo sơn.

+ Hỗ trợ nhau trong công việc

ad

+ Họ hiểu được tính tình, sở thích của nhau.

+ Quan tâm chăm sóc nhau rất chu đáo. Đặc biệt khi Nho bị thương, Phương Định và chị Thao đã rất lo lắng, chăm sóc Nho cẩn thận với một niềm xót thương như người thân trong gia đình

* Tâm hồn:

- Dễ xúc cảm, nhiều mơ ước, hay mơ mộng: Trận mưa đá đột ngột giữa Trường Sơn đã làm sống dậy kỉ niệm ngọt ngào của tuổi ấu thơ…

- Vô cùng nữ tính, thích làm đẹp cho cuộc sống của mình: thêu thùa, trang điểm dù là nơi chiến trường khói lửa.

- Lạc quan yêu đời: trong hang vẫn vang lên tiếng tiếng hát của ba cô gái. Họ mang vào Trường Sơn cả tuổi thanh xuân với biết bao nhiêu mơ ước, khát vọng...

→ Chiến tranh không thể cướp đi niềm tin yêu cuộc sống, niềm lạc quan của những cô gái trẻ.

=> Họ tiêu biểu cho thế hệ trẻ Việt Nam trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước.

b. Những nét riêng

* Nho:

+ Tính trẻ con, dáng vẻ bé nhỏ, nhẹ nhàng “trông nó nhẹ, mát mẻ như một que kem trắng”.

+ Nho lại rất hồn nhiên, mộc mạc và mơ mộng: “đòi ăn kẹo”, khi bị thương nằm trong hang vẫn nhổm dậy xin mấy viên đá mưa.

+ Trong công việc: chiến đấu dũng cảm, hành động thật nhanh gọn: “Nho cuộn tròn cái gối, cất nhanh vào túi. Nho quay lưng lại chúng tôi, chụp cái mũ sắt lên đầu” ... Khi bị thương, Nho rất rắn rỏi, bản lĩnh. Cô chấp nhận vết thương như một điều tất yếu, không muốn để mọi người phải lo lắng cho mình.

* Thao:

+ Có vẻ từng trải hơn nhưng rất hay làm dáng.

+ Có những nét tính cách tưởng như mâu thuẫn nhau: chiến đấu dũng cảm, bình tĩnh nhưng lại rất sợ khi nhìn thấy máu và vắt; rất thích chép bài hát nhưng lại chẳng bao giờ hát đúng nhạc và không thuộc trôi chảy bài nào.

→ Ở nhân vật này có sự kết hợp giữa cái nhút nhát, mềm yếu của một cô gái và cái bản lĩnh, quyết đoán của người chiến sĩ nơi lửa đạn.

* Phương Định:

Tâm hồn trong sáng:

- Hay nhớ về những kỉ niệm → làm dịu mát tâm hồn trong hoàn cảnh khốc liệt của chiến tranh

- Vào chiến trường đã ba năm, quen với những thử thách và nguy hiểm, hàng ngày giáp mặt với cái chết, nhưng ở cô vẫn không mất đi sự hồn nhiên, trong sáng và những ước mơ về tương lai.

- Quan tâm đến hình thức, tự đánh giá mình là một cô gái khá, hai bím tóc dày, một cái cổ cao, kiêu hãnh như đài hoa loa kèn…; nhưng không hay biểu lộ tình cảm giữa đám đông.

- Luôn tìm thấy sự thú vị trong công việc đầy nguy hiểm: “Việc nào cũng có cái thú của nó, có ở đâu như thế này không...”

- Hồn nhiên, yêu đời: thích hát, thuộc rất nhiều bài hát, thích bịa lời cho những điệu nhạc: “Tôi thích dân ca quan họ, mềm mại, dịu dàng, thích Ca-chiu-sa của Hồng quân Liên Xô” → Một sở thích rất thanh lịch, phản ánh vốn văn hóa, hiểu biết của một cô gái có học vấn.

- Nhạy cảm, mộng mơ: một cơn mưa đá → sống dậy cả kí ức tuổi thơ với biết bao hình ảnh thân thương của gia đình và thành phố quê hương.

- Thương yêu, quan tâm tới những người đồng đội của mình (cảm phục các chiến sĩ trên tuyến đường Trường Sơn, lo lắng cho đồng đội khi họ đi phá bom, chăm sóc khi Nho bị thương, hiểu tâm trạng lo lắng của chị Thao)

 Phẩm chất anh hùng:

- Tinh thần trách nhiệm với công việc:

+ Nhận nhiệm vụ phá bom đầy nguy hiểm như một nhiệm vụ quen thuộc hằng ngày.

+ Bị thương nhưng không vào viện vì sợ ảnh hưởng đến công việc

- Dũng cảm, gan dạ:

+ Kể về công việc nguy hiểm một cách hài hước

+ Sẵn sàng nhận nhiệm vụ phá bom bất cứ lúc nào

- Lòng tự trọng cao: cô không đi khom khi có thể cứ đường hoàng mà bước tới, bình tĩnh, tự tin thực hiện từng thao tác phá bom, chạy đua với thời gian để hoàn thành nhiệm vụ.

→ Thế giới nội tâm phong phú trong sáng nhưng không phức tạp. Sự khốc liệt của chiến tranh đã tôi luyện tâm hồn nhạy cảm thành bản lĩnh kiên cường của người chiến sĩ.

=> Phương Định là hình ảnh tiêu biểu cho thế hệ trẻ Việt Nam thời chống Mĩ cứu nước.

=> Đó là những cô gái sống thật giản dị, hồn nhiên, yêu đời có tâm hồn trong sáng và là những chiến sĩ phá bom dũng cảm. Họ tiêu biểu cho thế hệ trẻ Việt Nam trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước.

III. Tổng kết

1. Giá trị nội dung

Truyện ngắn “Những ngôi sao xa xôi” của Lê Minh Khuê đã khắc họa rõ nét tâm hồn trong sáng, mộng mơ cùng tinh thần lạc quan dũng cảm, giàu nghị lực của những cô gái thanh niên xung phong trên tuyến đường Trường Sơn. Đó cũng là hình ảnh đẹp của thanh niên, thế hệ trẻ Việt Nam những năm kháng chiến chống Mĩ.

2. Giá trị nghệ thuật

Truyện ngắn có cách kể chuyện tự nhiên: ngôi kể thứ nhất - Phương Định kể chuyện làm tăng tính chân thực, ngôn ngữ truyện sinh động, trẻ trung, nghệ thuật miêu tả tâm lí nhân vật qua hành động, lời nói, suy nghĩ.