Giải cánh diều khoa học tự nhiên 6 bài 12: Tế bào - Đơn vị cơ sở của sự sống
Giải chi tiết, cụ thể bài 12: Tế bào - Đơn vị cơ sở của sự sống khoa học tự nhiên 6 bộ sách Cánh diều. Đây là bộ sách mới được phê duyệt trong chương trình đổi mới của Bộ Giáo dục và đào tạo. Hi vọng, với cách hướng dẫn cụ thể và giải chi tiết học sinh sẽ nắm bài học tốt hơn trong chương trình học mới này.
[toc:ul]
PHẦN MỞ ĐẦU
Quan sát hình 12.1 chúng ta thấy ngôi nhà chủ yếu được xây dựng từ đơn vị cấu trúc là những viên gạch . Vậy em hãy đoán xem cây xanh và cơ thể chúng ta được tạo nên từ đơn vị cấu trúc nào.
Trả lời:
Cây xanh và cơ thể người được tạo nên từ tế bào
I. TẾ BÀO LÀ GÌ?
1. Quan sát hình 12.4, 12.5 và kể tên một số loại tế bào cấu tạo nên cơ thể cây cà chua, cơ thể người.
2. Nêu khái niệm tế bào và chức năng của tế bào đối với cơ thể sống
1.
- Tế bào cấu tạo nên cơ thể người: tế bào thần kinh, tế bào xương, tế bào cơ, tế bào gan. tế bào hồng cầu, tế bào biểu mô ruột
- Tế bào cấu tạo nên cây cà chua: tế bào thịt lá, tế bào thịt quả, tế bào lông hút
2/ Tế bào là đơn vị cấu trúc của sự sống. Các sinh vật đều được tạo nên bởi tế bào.
II. HÌNH DẠNG VÀ KÍCH THƯỚC CỦA MỘT SỐ LOẠI TẾ BÀO
1/ Mô tả hình dạng, kích thước của các loại tế bào trong hình 12.6 theo gợi ý trong bảng 12.1
Bảng 12.1
1/ Bảng 12.1
III. CẤU TẠO CỦA TẾ BÀO ĐỘNG VẬT VÀ TẾ BÀO THỰC VẬT
1/ Quan sát hình 12.7 và cho biết:
- Cấu tạo và chức năng của tế bào, tế bào chất và nhân tế bào
- Sự khác nhau về cấu tạo giữa tế bào động vật và tế bào thực vật
2/ Nhờ yếu tố bào lục lạp thực hiện được chức năng quang hợp?
1/
- Màng tế bào:
- Cấu tạo: Là lớp màng mỏng
- Chức năng: Kiểm soát sự di chuyển của các chất vào và ra khỏi tế bào
- Tế bào chất
- Cấu tạo: Là chất keo lỏng, chứa các bào quan
- Chức năng: Là nơi diễn ra hầu hết các hoạt động sống của tế bào
- Nhân tế bào:
- Cấu tạo: có màng nhân bao bọc chất di truyền
- Chức năng: trung tâm điều khiển hầu hết hoạt động sống của tế bào.
- Sự khác nhau về cấu tạo giữa tế bào động vật và tế bào thực vật:
- Giống: đều có các bào quan
- Khác:
+ Tế bào thực vật có lục lạp, thành xenlulozo và không bào, tế bào động vật thì không.
+ Tế bào động vật có trung thể, tế bào thực vật thì không.
+ Nhân của tế bào động vật nằm ở trung tâm tế bào, còn thực vật vì không bào chiếm diện tích lớn nên nhân bị lệch sang 1 bên.
2/ Vì lục lạp mang sắc tế quang hợp (diệp lục) có khả năng hấp thụ ánh sáng để tổng hợp nên chất hữu cơ.
IV. CẤU TẠO CỦA TẾ BÀO NHÂN SƠ VÀ TẾ BÀO NHÂN THỰC
1/ Quan sát hình 12.8, 12.9 và nêu cấu tạo của tế bào nhân sơ và tế bào nhân thực.
2/ Lập bảng các đặc điểm giống và khác nhau về cấu tạo giữa tế bào nhân sơ so với tế nào nhân thực
1/Cấu tạo của tế bào nhân sơ và tế bào nhân thực:
- Tế bào nhân sơ: không có nhân hoàn chỉnh (chỉ có vùng nhân) và không chứa bào quan có màng.
- Tế bào nhân thực: có nhân và các bào quan có màng.
- Tế bào nhân sơ có cấu tạo đơn giản và thường có kích thước nhỏ, bằng khoảng 1/10 tế bào nhân thực
2/
V. SỰ LỚN LÊN VÀ SINH SẢN CỦA TẾ BÀO
1/ Quan sát hình 12.11 và cho biết số lượng tế bào tăng lên sau mỗi lần phân chia
2/ Dựa vào hình 12.11, hãy tính số tế bào con mới được tạo ra sau lần phân chia thứ tư.
3/
a. Nhận xét sự thay đổi về chiều cao cơ thể qua các giai đoạn khác nhau của cây xanh và người
b. Xác định chiều cao của người trong hình 12.12b khi ở giai đoạn thiếu nhi và thanh niên. Hãy cho biết nhờ đâu có sự thay đổi chiều cao đó.
1/ Sau lần phân chia thứ nhất: tế bào tăng lên gấp 2 lần (2^1=2)
Sau lần phân chia thứ hai: tế bào tăng lên thành 4 tế bào (2^2=4)
Sau lần phân chia thứ ba: tế bào tăng lên thành 8 tế bào (2^3=8)
2/ Sau lần phân chia thứ tư số tế bào tăng lên là: 2^4= 16 (tế bào)
3/
a. Qua các giai đoạn, cây xanh và người tăng lên về chiều cao
b. Ở giai đoạn thiếu nhi chiều cao của bé gái là 100 cm, ở giai đoạn trưởng thành chiều cao tăng thêm 60 cm. Có sự thay đổi này là nhờ quá trình phân bào. Các tế bào ở người lớn lên và thực hiện quá trình sinh sản (phân chia tạo thành nhiều tế bào mới)