[toc:ul]
I. TÓM TẮT NỘI DUNG CHÍNH BÀI HỌC
1. Ngô Quyền đã chuẩn bị đánh quân xâm lược Nam Hán như thế nào?
a. Tiểu sử Ngô Quyền
- Ngô Quyền (898 – 944)
- Quê ở Đường Lâm (Hà Tây)
- Cha là Ngô Mân, làm châu mục Đường Lâm
- Là con rể của Dương Đình Nghệ có sức khỏe, chí lớn, mưu cao, mẹo giỏi…
b. Hoàn cảnh lịch sử
- Năm 937, Dương Đình Nghệ bị một viên tướng của mình là Kiều Công Tiễn giết chết để đoạt chức.
- Ngô Quyền liền kéo quân ra Bắc để tiêu diệt Kiều Công Tiễn
- Kiều Công Tiễn cầu cứu nhà Nam Hán. Nên vua Nam Hán lấy cớ xâm lược nước ta lần thứ 2.
c. Kế hoạch quân Nam Hán
- Năm 938,vua Nam Hán sai con trai là Lưu Hoằng Tháo chỉ huy một đạo quân thủy sang xâm lược nước ta.
- Bản thân vua Nam Hán đóng quân ở Hải Môn (huyện Bách Bạch – Quảng Tây), sẵn dàng tiếp ứng cho Hoằng Tháo.
d. Chuẩn bị của Ngô Quyền
- Trừng tri tên phản bội Kiều Công Tiễn
- Ông quyết định chọn khu vực cửa sông và Trung Lưu, Hạ lưu sông Bạch Đằng làm nơi quyết chiến với giặc.
- Huy động quân và dân đốn gỗ, đẽo nhọn đầu và bịt sắt rồi đem đóng xuống lòng sông ở những nơi hiểm yếu tạo thành một trận địa cọc ngầm.
2. Chiến thắng Bạch Đằng năm 938
a. Diễn biến
- Cuối năm 938, Lưu Hoằng Tháo kéo quân vào nước ta theo đường biển.
- Ngô Quyền cho thuyền nhẹ ra nhử giặc vào cửa sông Bạch Đằng lúc thủy triều lên.
- Lưu Hoằng Tháo đốc quân đuổi theo vượt qua bãi cọc.
- Thủy triều rút, Ngô Quyền hạ lệnh dốc toàn lực lượng đánh trở lại.
- Quân Nam Hán bỏ chạy, thuyền va vào bãi cọc vỡ tan tành.
- Quân ta từ trên đánh xuống, từ 2 bên bờ đánh sang, đánh giáp lá cà quyết liệt.
b. Kết quả:
- Quân địch bỏ thuyền nhảy xuống sông, phần bị giết, phần bị chết đuối, thiệt hại đến quá nửa.
- Lưu Hoằng Tháo bị thiệt mạng trong đám loạn quân
- Vua Nam Hán vội vã hạ lệnh thu quân về nước.
=>Trận Bạch Đằng của Ngô Quyền kết thúc hoàn toàn thắng lợi.
II. HƯỚNG DẪN TRẢ LỜI CÂU HỎI GIỮA BÀI
Câu 1: Ngô Quyền kéo quân ra Bắc nhằm mục đích gì? Vì sao Kiều Công Tiễn....
Ngô Quyền kéo quân ra Bắc nhằm mục đích gì? Vì sao Kiều Công Tiễn cho người cầu cứu nhà Nam Hán?
Trả lời:
- Ngô Quyền kéo quân ra Bắc nhằm đích thân giết Kiều Công Tiễn để báo thù cho cha vợ là Dương Đình Nghệ. Tiếp nữa là đánh quân xâm lược Hán để bảo vệ quyền tự chủ của đất nước.
- Kiều Công Tiễn cho người cầu cứu nhà Nam Hán vì ông đã mưu sát Dương Đình Nghệ để đoạt chức Tiết độ sứ. Hành động đó gây nên sự phẫn nộ lớn trong nhân dân. Ngô Quyền hay tin đó nổi giận, kéo quân ra Bứ trị tội Kiều Công Tiễ. Ông ta hoảng sợ, biết mình không thể nào đối phó được với Ngô Quyền nên đã cầu cấu quân Hán.
Câu 2: Kế hoạch đánh giặc của Ngô Quyền chủ động và độc đáo ở điểm nào?
Trả lời:
- Kế hoạch của Ngô Quyền chủ động khi giặc còn ngấp nghé, ông khẩn trương tổ chức kháng chiến. Dự đoán quân Nam Hán sẽ vào nước ta theo đường sông Bạch Đằng, Ngô Quyền bàn với các tướng cách đánh giặc. Ông quyết định chọn khu vực cửa sông và vùng trung lưu, hạ lưu sông Bạch Đằng làm điểm quyết chiến với giặc – chủ động đón đánh quân xâm lược.
- Kế hoạch của Ngô Quyền hết sức độc đáo: Ông huy động quân và dân lên rừng đẵn hàng ngàn cây gỗ dài, đầu đẽo nhọn và bịt sắc đóng xuống dòng sông Bạch Đằng ở những nơi hiểm yếu gần cửa biển, thành một trận địa cọc ngầm. Có quân mai phục hai bên bờ. Nhân khi nước triều lên, thuyền của địch tiến vào trong hàng cọc “ta dễ bề chế ngự, không có kế gì hay hơn kế đó cả”.
Câu 3: Vì sao nói: “Trận chiến trên sông Bạch Đằng năm 938 là một....
Vì sao nói: “Trận chiến trên sông Bạch Đằng năm 938 là một chiến thắng vĩ đại của dân tộc ta?
Trả lời:
Trận chiến trên sông Bạch Đằng năm 938 là một chiến thắng vĩ đại của dân tộc ta” là bởi vì đây là lần thứ hai nhà Nam Hán đem quân sang xâm lược nước ta, mặc dù sau trận này, nhà Nam Hán còn tồn tại một thời gian nữa nhưng không giám đem quân sang nước ta xâm lược lần thứ ba. Với chiến thắng này, nhân dân ta đã đập tan hoàn toàn âm mưu xâm chiếm nước tâ của bọn phong kiến phương Bắc. Khẳng định nền độc lập của dân tộc, chiến thắng Bạch Đằng mở ra một thời kì độc lập lâu dài của tổ quốc.
Câu 4: Ngô Quyền đã có công như thế nào trong cuộc kháng chiến....
Ngô Quyền đã có công như thế nào trong cuộc kháng chiến chống quân Nam Hán xâm lược nước ta lần thứ hai?
Trả lời:
Trong cuộc kháng chiến chống quân Nam Hán, Ngô Quyền đã có công lao vô cùng to lớn, cụ thể là:
- Huy động được sức mạnh toàn dân chuẩn bị cho cuộc kháng chiến
- Biết tận dụng được vị trí và địa thế của sông Bạch Đằng để đánh giặc.
- Chủ động đưa ra kế hoạch và cách đánh giặc độc đáo – bố trí trận địa cọc ngầm -> để làm nên chiến thắng vĩ đại của dân tộc.
III. HƯỚNG DẪN TRẢ LỜI CÂU HỎI CUỐI BÀI
Câu 1: Tại sao quân Nam Hán lại xâm lược nước ta lần thứ hai?
Trả lời:
Quân Hán xâm lược nước ta lần thứ hai vì:
- Năm 937, Dương Đình Nghệ bị một viên tướng của mình là Kiều Công Tiễn giết chết để đoạt chức.
- Ngô Quyền liền kéo quân ra Bắc để tiêu diệt Kiều Công Tiễn
- Kiều Công Tiễn cầu cứu nhà Nam Hán. Nhân cớ đó, nhà Nam Hán đã cho quân xâm lược nước ta lần hai nhằm xâm lược nước ta và trả thủ cho thất bại trong cuộc kháng chiến xâm lược nước ta lần thứ nhất.
Câu 2: Trình bày diễn biến của trận quyết chiến trên sông Bạch Đằng?
Trả lời:
Diễn biến trận đánh trên sông Bạch Đằng:
- Cuối năm 938, Lưu Hoằng Tháo kéo quân vào nước ta theo đường biển.
- Ngô Quyền cho thuyền nhẹ ra nhử giặc vào cửa sông Bạch Đằng lúc thủy triều lên.
- Lưu Hoằng Tháo đốc quân đuổi theo vượt qua bãi cọc.
- Thủy triều rút, Ngô Quyền hạ lệnh dốc toàn lực lượng đánh trở lại.
- Quân Nam Hán bỏ chạy, thuyền va vào bãi cọc vỡ tan tành.
- Quân ta từ trên đánh xuống, từ 2 bên bờ đánh sang, đánh giáp lá cà quyết liệt.
Kết quả:
- Quân địch bỏ thuyền nhảy xuống sông, phần bị giết, phần bị chết đuối, thiệt hại đến quá nửa.
- Lưu Hoằng Tháo bị thiệt mạng trong đám loạn quân
- Vua Nam Hán vội vã hạ lệnh thu quân về nước.
=>Trận Bạch Đằng của Ngô Quyền kết thúc hoàn toàn thắng lợi.
Câu 3: Nhà sử học Lê Văn Hưu đã đánh giá công lao của Ngô Quyền như thế nào?
Trả lời:
Công lao của Ngô Quyền được nhà sử học Lê Văn Hưu đánh giá là:
" Tiền Ngô vương có thể lấy quân mới nhóm hợp của đất Việt ta mà phá được trăm vạn quân của Lương Hoằng Tháo, mở nước xưng vương, làm cho người phương Bắc không dám sang nữa. Có thể bảo là một cơn giận mà yên được dân, mưu cũng giỏi mà đánh cũng giỏi vậy. Tuy chỉ xưng vương , chưa lên ngôi hoàng đế và đổi niên hiệu nhưng mà chính thống của nước Việt ngõ hầu đã nối lại được".