Soạn văn 10 ngắn nhất bài: Tại lầu Hoàng Hạc tiễn Mạnh Hạo Nhiên đi Quảng Lăng

[toc:ul]

I. Câu hỏi trong bài học: 

Bài tập 1: trang 144 sgk Ngữ Văn 10 tập một

Xác lập mối quan hệ giữa không gian (lầu Hoàng Hạc - sông Trường Giang - Dương Châu), thời gian (tháng ba - mùa hoa khói) và con người (cố nhân...) trong bài thơ. Mối quan hệ ấy có tác dụng như thế nào trong việc thể hiện khung cảnh và tâm tình người đưa tiễn?

Bài tập 2: trang 144 sgk Ngữ Văn 10 tập một

Sông Trường Giang là huyết mạch giao thông chính của miền Nam Trung Quốc. Mùa xuân trên sống Trường Giang hẳn có nhiều thuyền bè xuôi ngược, vì sao Lí Bạch lại chỉ thấy "cánh buồm lẻ loi" (Cô phàm) của "cố nhân"?

Bài tập 3: trang 144 sgk Ngữ Văn 10 tập một

Anh (chị) hãy tự đặt mình vào vị trí của người đưa tiễn nhìn theo cánh buồm dần xa và dòng ông chảy vào cõi trời để cảm nhận tâm tình của thi nhân.

Luyện tập

Bài tập 1: trang 144 sgk Ngữ Văn 10 tập một

Người ta thường cho rằng: Cái hay của thơ Đường là ở chỗ thể hiện được "ý tại ngôn ngoại" (ý ở ngoài lời). Hãy tìm "ý tại ngôn ngoại" qua bài thơ này.

Bài tập 2: trang 144 sgk Ngữ Văn 10 tập một

Các nhà thơ thời Đường rất trân trọng tình bạn. Anh (chị) hãy suy ngẫm về vị trí và ý nghĩa của tình bạn trong cuộc sống ngày nay.

II. Soạn bài siêu ngắn: Tại lầu Hoàng Hạc tiễn Mạnh Hạo Nhiên đi Quảng Lăng 

Bài tập 1: Xác lập mối quan hệ

• Không gian được mở ra bằng các địa danh lầu Hoàng Hạc, sông Trường Giang và Dương Châu, hình ảnh Lý Bạch đứng lặng người trên lầu Hoàng Hạc để nhìn theo bóng con thuyền đưa Mạnh Hạo Nhiên đến Dương Châu, băng qua dòng Trường Giang mênh mông, rộng lớn. Không gian như được mở ra bốn phía, tầm mắt như không có điểm dừng khiến cho nỗi buồn của thi sĩ được nhân lên gấp bội.
• Thời gian: vào tháng ba - mùa hoa khói. Thời điểm Mạnh Hạo Nhiên và Lý Bạch chia tay ở lầu Hoàng Hạc là khi mùa xuân vẫn đang hiện hữu với những làn khói sóng trên sông, là hình ảnh biểu trưng cho cuộc sống phồn hoa, sung túc ở chốn đô thị Dương Châu. 
• "cố nhân" - người bạn tri âm, tri kỉ đã từng gắn bó và thân thiết với nhau nay đã phải chia tay để đến một vùng đất mới.

=> Bức tranh đẹp, thơ mộng với làn khỏi sóng quấn quít, vấn vương trên sông Trường Giang và cả cái nhộn nhịp của thuyền bè qua lại tập nập, của cảnh đẹp nổi tiếng Hoàng Hạc Lâu nhưng cũng không đủ để làm vơi đi nỗi buồn trong lòng của tác giả. Bởi, khung cảnh ấy ghi dấu cuộc chia li giữa ông và người bạn thân thiết nhất của mình - Mạnh hạo Nhiên

Bài tập 2: Lí Bạch lại chỉ thấy "cánh buồm lẻ loi". Đó cũng là điều dễ hiểu bởi trong lòng người thi sĩ ấy hiện giờ chỉ tồn tại một nỗi bận tâm duy nhất đó là người bạn thân thiết nhất của mình. Hình ảnh "cô phàm" thể hiện sự lưu luyến, nhớ thương của người ra đi với người ở lại, vừa thể hiện được nỗi buồn thương, hụt hẫng khi nhìn hình bóng của bạn khuất dần ở phía cuối chân trời. 

Bài tập 3: Cảm nhận tâm tình của thi nhân.

Thiên nhiên đang ở mùa xuân, mùa mà tiết trời đang đẹp nhất, khói sóng trên sông khiến cho không gian như được khoác lên một lớp sương mù mờ ảo. Thi nhân đứng đó, ánh mắt xa xăm nhìn về con thuyền của bạn. Bầu trời và dòng sông ở tít tận phía xa kia như hòa vào và gặp nhau tại một điểm cũng giống như nỗi lòng của nhà thơ. Cả bài thơ chỉ có duy nhất một từ "cố nhân", còn lại chỉ là tả cảnh nhưng người ta vẫn thấy một cảm xúc trào dâng trong trái tim của người ở lại. Người đã đi xa khuất bóng, ánh mắt nhà thơ đành bất lực trước cõi không vô tận đã che khuất người bạn. Còn cảnh vật trong không gian cũng vì thế mà nhuốm màu tâm trạng. Dù có vui vẻ, nhộn nhịp và tấp nập, dù cảnh có đẹp đẽ thơ mộng thì trong con mắt của một người vừa mới tiễn người bạn thân nhất của mình đi xa, cũng không thể nào đẹp hơn!

Luyện tập

Bài tập 1: Cái hiện lên trước hết trong bài thơ là một thế giới hiện hữu với những sự vật có thực trong đời sống.

o Đó là khung cảnh của lầu Hoàng Hạc, của sông Trường Giang khói sóng phù đầy, của phủ Dương Châu phồn hoa, đô thị. Không gian được nối kết với nhau giữa một địa danh là nơi hai người bạn chia tay, một nơi là Mạnh Hạo Nhiên sẽ tới, bị ngăn cách bởi con sông Trường Giang ngút ngàn, mênh mông sóng nước

o Hình ảnh cánh buồm cô độc, lẻ loi trên dòng Trường Giang rộng lớn cứ thế xa dần xa dần rồi khuất hẳn sau đường chân trời khiến cho không gian được mở ra mênh mông và tầm nhìn của tác giả cũng như xa xăm vạn phần.

o Dòng sông và bầu trời trong điểm tận cùng của ánh mắt như gặp nhau và hợp lại tạo ra một hình ảnh vô cùng độc đáo

• Nhưng ẩn đằng sau đó, chính là ẩn ý của tác giả, là cái "không", cái thế giới vô hình của cảm xúc, tâm tưởng, suy tư, linh hồn của con người trong quá khứ, trong hiện tại hay trong tương lai, thế giới ẩn đằng sau cái phù hoa đẹp đẽ của thiên nhiên kia chính là tâm trạng buồn rầu, luyến tiếc của Lí Bạch với người bạn của mình, tình bạn son sắt coi nhau là "cố nhân". Tình bạn xuất phát từ sự thấu hiểu và đồng điệu trong tâm hồn, không phải từ vật chất phù phiếm hay danh lợi, tiền tài, gắn kết, bền chặt và thiêng liên hơn bao giừ hết.

Bài tập 2: Suy ngẫm về vị trí và ý nghĩa của tình bạn trong cuộc sống ngày nay.

Gợi ý:

• Tình bạn: mối quan hệ tương thân tương ái, quan tâm, giúp đỡ, đồng cảm và sẻ chia, tin tưởng và thấu hiểu nhau giữa những con người không cùng dòng máu. Những nhà thơ thời Đường rất coi trọng tình bạn (Lí Bạch, Đỗ Phủ, Bạch Cư Dị, Vi Ứng Vật) bởi chính những giá trị mà tình bạn đích thực mang đến cho con người.
• Giá trị của tình bạn

o Là sợi dây gắn kết giữa những con người xa lạ lại với nhau

o Tình bạn giúp chúng ta trở nên tốt hơn

o Bạn bè sẽ là điểm tựa tinh thần vững chắc cho ta, tình bạn là thứ không thể thiếu. Chắc chắn sẽ có lúc ta vấp ngã, ta khó khăn. Khi ấy, bạn sẽ là người ở bên cạnh ta

o Bạn bè là người thấu hiểu, tin tưởng ta và là người ta tin tưởng. Đó mới là tình bạn đích thực.

• Cuộc sống hiện đại khiến cho tình bạn dần mất đi giá trị thực của nó, thậm chí còn hãm hại, chà đạp lên bạn của mình để tiến về phía trước. Suy cho cùng, tiền cũng chỉ là một phương tiện để trao đổi, là những thứ vật chất dễ đến, dễ đi. Còn tình cảm thì không như thế!
• Ai cũng cần có bạn. Muốn có được một tình bạn đẹp, thì trước hết ta phải là một người chân thành!

III. Soạn bài ngắn nhất: Tại lầu Hoàng Hạc tiễn Mạnh Hạo Nhiên đi Quảng Lăng 

Bài tập 1: Không gian mở ra bằng lầu Hoàng Hạc, sông Trường Giang và Dương Châu, hình ảnh Lý Bạch đứng lặng người trên lầu Hoàng Hạc để nhìn theo bóng con thuyền đưa Mạnh Hạo Nhiên đến Dương Châu, băng qua dòng Trường Giang mênh mông, rộng lớn. 

=> Không gian như được mở ra bốn phía,  nỗi buồn nhân lên gấp bội.

- Thời gian: vào tháng ba - mùa hoa khói. 

=>Thời điểm Mạnh Hạo Nhiên và Lý Bạch chia tay ở lầu Hoàng Hạc, là hình ảnh biểu trưng cho cuộc sống phồn hoa, sung túc ở chốn đô thị Dương Châu. 

- "cố nhân" - người bạn tri âm, tri kỉ đã từng gắn bó và thân thiết với nhau nay đã phải chia tay để đến một vùng đất mới.

=> Bức tranh đẹp, thơ mộng với làn khỏi sóng quấn quít, vấn vương trên sông Trường Giang và cả cái nhộn nhịp của thuyền bè qua lại tập nập, không đủ để làm vơi đi nỗi buồn trong lòng của tác giả => khung cảnh ấy ghi dấu cuộc chia li người bạn thân thiết nhất của mình.

Bài tập 2: Chỉ thấy "cánh buồm lẻ loi". 

=> Trong lòng người thi sĩ hiện giờ chỉ tồn tại một nỗi bận tâm duy nhất đó là người bạn thân thiết nhất của mình. "cô phàm" thể hiện sự lưu luyến, nhớ thương của người ra đi với người ở lại, nỗi buồn thương, hụt hẫng khi nhìn hình bóng của bạn khuất dần ở phía cuối chân trời. 

Bài tập 3: Thiên nhiên đang ở mùa mà tiết trời đang đẹp nhất. Thi nhân đứng đó, ánh mắt xa xăm nhìn về con thuyền của bạn. Bầu trời và dòng sông ở tít tận phía xa kia như hòa vào và gặp nhau tại một điểm cũng giống như nỗi lòng của nhà thơ. Cả bài thơ chỉ có duy nhất một từ "cố nhân", còn lại chỉ là tả cảnh nhưng cảm xúc trào dâng trong trái tim của người ở lại. Người đã đi xa khuất bóng, ánh mắt nhà thơ đành bất lực trước cõi không vô tận đã che khuất người bạn, cảnh vật trong không gian cũng nhuốm màu tâm trạng. Dù cảnh có đẹp đẽ thơ mộng thì trong con mắt của một người vừa mới tiễn người bạn thân nhất của mình đi xa, cũng không thể nào đẹp hơn!

Luyện tập

Bài tập 1: Cái hiện lên trước hết trong bài thơ là một thế giới hiện hữu với những sự vật có thực trong đời sống: Khung cảnh của lầu Hoàng Hạc, sông Trường Giang khói sóng phù đầy, của phủ Dương Châu phồn hoa, đô thị => Không gian được nối kết với nhau giữa một địa danh nơi hai người bạn chia tay, nơi là Mạnh Hạo Nhiên sẽ tới, bị ngăn cách bởi con sông Trường Giang ngút ngàn, mênh mông sóng nước. Cánh buồm cô độc, lẻ loi cứ thế xa dần xa dần rồi khuất hẳn sau đường chân trời =>không gian được mở ra mênh mông và tầm nhìn của tác giả cũng như xa xăm vạn phần. Dòng sông và bầu trời trong điểm tận cùng của ánh mắt như gặp nhau và hợp lại tạo ra một hình ảnh vô cùng độc đáo

Bài tập 2: Ý nghĩa của tình bạn trong cuộc sống ngày nay.

- Tình bạn => mối quan hệ tương thân tương ái, quan tâm, giúp đỡ, đồng cảm, sẻ chia, tin tưởng và thấu hiểu nhau giữa những con người không cùng dòng máu.

- Nhà thơ thời Đường rất coi trọng tình bạn => giá trị mà tình bạn đích thực mang đến cho con người.

- Giá trị của tình bạn

1. Là sợi dây gắn kết giữa những con người xa lạ lại với nhau.

2. Tình bạn giúp chúng ta trở nên tốt hơn.

3. Bạn bè sẽ là điểm tựa tinh thần vững chắc cho ta

- Bạn bè là người thấu hiêu, tin tưởng ta và là người ta tin tưởng

- Ngày nay, cuộc sống hiện đại khiến cho tình bạn dần mất đi giá trị thực của nó. Mối quan hệ được họ gọi là bạn bè trong cuộc sống hiện đại thực chất là những mối quan hệ phù phiếm, vì vật chất và những thứ tầm thường. Những mối quan hệ có thể mua được bằng tiền thì chắc chắn sẽ không thể tồn tại lâu dài được. Bởi suy cho cùng, tiền cũng chỉ là một phương tiện để trao đổi, là những thứ vật chất dễ đến, dễ đi. Còn tình cảm thì không như thế!

- Muốn có được một tình bạn đẹp, một người bạn tốt thì trước hết ta phải là một người chân thành!

IV. Soạn bài cực ngắn: Tại lầu Hoàng Hạc tiễn Mạnh Hạo Nhiên đi Quảng Lăng 

Bài tập 1: 

1. Không gian mở ra bằng lầu Hoàng Hạc, sông Trường Giang và Dương Châu, hình ảnh Lý Bạch đứng lặng người nhìn theo bóng con thuyền đưa Mạnh Hạo Nhiên đến Dương Châu => Không gian như mở ra bốn phía,  nỗi buồn nhân lên gấp bội.

2. Thời gian: vào tháng ba - mùa hoa khói =>Thời điểm Mạnh Hạo Nhiên và Lý Bạch chia tay ở lầu Hoàng Hạc.

3. "cố nhân"  =>người bạn tri âm, tri kỉ đã từng gắn bó và thân thiết với nhau nay đã phải chia tay.

4. Bức tranh đẹp, thơ mộng với làn khỏi sóng quấn quít, vấn vương trên sông Trường Giang không đủ để làm vơi đi nỗi buồn trong lòng của tác giả.

Bài tập 2:

- Người thi sĩ hiện giờ chỉ tồn tại một nỗi bận là người bạn thân thiết nhất của mình. 

- "cô phàm"  => lưu luyến, nhớ thương của người ra đi với người ở lại. 

Bài tập 3: Thiên nhiên đang ở mùa đẹp nhất. Thi nhân đứng đó, ánh mắt xa xăm nhìn về con thuyền của bạn. Bầu trời và dòng sông ở tít tận phía xa kia như hòa vào và gặp nhau tại một điểm giống nỗi lòng của nhà thơ.  "cố nhân", còn lại chỉ là tả cảnh nhưng cảm xúc trào dâng trong trái tim của người ở lại. Dù cảnh có đẹp đẽ thơ mộng thì trong con mắt của một người vừa mới tiễn người bạn thân nhất của mình đi xa, cũng không thể nào đẹp hơn!

Luyện tập

Bài tập 1: Thế giới hiện hữu với những sự vật có thực trong đời sống: Khung cảnh của lầu Hoàng Hạc, sông Trường Giang khói sóng phù đầy, của phủ Dương Châu phồn hoa, đô thị 

=> Không gian được nối kết với nhau giữa một địa danh nơi hai người bạn chia tay, nơi là Mạnh Hạo Nhiên sẽ tới. Cánh buồm cô độc, lẻ loi cứ thế xa dần khuất hẳn =>không gian được mở ra mênh mông và tầm nhìn của tác giả cũng như xa xăm vạn phần.

Bài tập 2: Tình bạn trong cuộc sống ngày nay.

- Tình bạn => mối quan hệ tương thân tương ái, thấu hiểu nhau giữa những con người không cùng dòng máu.

- Nhà thơ thời Đường rất coi trọng tình bạn 

- Giá trị của tình bạn: Là sợi dây gắn kết giữa những con người xa lạ lại với nhau, giúp chúng ta trở nên tốt hơn, điểm tựa tinh thần vững chắc.

- Người thấu hiểu, tin tưởng, người ta tin tưởng

- Cuộc sống hiện đại khiến cho tình bạn dần mất đi giá trị thực của nó. 

- Mối quan hệ được họ gọi là bạn bè trong cuộc sống hiện đại thực chất là những mối quan hệ phù phiếm, vì vật chất và những thứ tầm thường. 

- Những mối quan hệ có thể mua được bằng tiền thì chắc chắn sẽ không thể tồn tại lâu dài được, tiền cũng chỉ là một phương tiện để trao đổi, là những thứ vật chất dễ đến, dễ đi. Còn tình cảm thì không như thế!

- Muốn có được một tình bạn đẹp, một người bạn tốt thì trước hết ta phải là một người chân thành!