Soạn SBT Ngữ văn 8 kết nối Bài 1: Đọc hiểu và thực hành tiếng việt (Bài tập 1)

Bài tập 1. Đọc từ câu “Hoài Văn nằn nì thế nào, quân Thánh Dực cũng không cho chàng xuống bến”. đến câu “Mắt Hoài Văn giương to đến rách, nhìn những lá cờ bay múa trên những đoàn thuyền đẹp như gấm như hoa” trong văn bản Lá cờ thêu sáu chữ vàng của Nguyễn Huy Tưởng (SGK, tr. 10 – 11) và trả lời các câu hỏi:

Câu 1. Những dấu hiệu nào cho biết đây là đoạn trích từ một tác phẩm truyện lịch sử?

Hướng dẫn trả lời:

 Những dấu hiệu cho thấy đây là đoạn được trích từ một tác phẩm truyện lịch sử:

- Đoạn trích nhắc đến tên các nhân vật trong lịch sử, cụ thể là ở thời nhà Trần (nhân vật quen thuộc nhất là Hưng Đạo Vương Trần Quốc Tuấn).

- Một số từ ngữ được sử dụng, chẳng hạn: vương hầu, đại vương, triều đình, thuyền ngự, đấng thiên tử,...

Câu 2. Sự kiện gì được đề cập trong đoạn trích? Sự kiện đó có tầm quan trọng như thế nào?

Hướng dẫn trả lời:

 Đoạn trích đề cập đến sự kiện vua Trần Nhân Tông họp các tướng lĩnh tại bến Bình Than để bàn kế sách chống giặc Nguyên. Vào thời điểm có một kẻ thù hùng mạnh đang âm mưu xâm lược nước ta, sự kiện này có tầm quan trọng đặc biệt, liên quan đến sự tồn vong của đất nước.

Câu 3. Những người như thế nào mới đủ điều kiện tham dự sự kiện được nói đến ở đoạn trích?

Hướng dẫn trả lời:

Tham gia dự họp cùng vua bàn việc chống giặc ở bến Bình Than phải là những người có hai điều kiện:

- Phải thuộc dòng tộc nhà Trần.

- Phải đến tuổi trưởng thành theo quy định.

Câu 4. Những chi tiết nào trong đoạn trích có tác dụng khắc hoạ nhân vật Hoài Văn Hầu?

Hướng dẫn trả lời:

Trong đoạn trích, có một số chi tiết có tác dụng khắc hoạ rõ nét về nhân vật Hoài Văn Hầu:

- Nằn nì quân Thánh Dực để được xuống bến.

- Nhìn bến Bình Than – nơi vua Trần và các vương hầu đang họp bàn việc đánh giặc với ánh mắt thẫn thờ.

- Đăm đăm nhìn, mắt giương to đến rách nhìn thuyền của những người anh em chỉ hơn mình dăm sáu tuổi mà đã được dự họp, cảm thấy một nỗi nhục nhã vì phải đứng rìa.

Câu 5. Đoạn trích là lời của người kể chuyện hay lời của nhân vật? Em căn cứ vào đâu để nhận biết điều đó?

Hướng dẫn trả lời:

Đoạn trích chủ yếu là lời của người kể chuyện ngôi thứ ba. Nhờ lời người kể chuyện mà ta biết được điều gì đang xảy ra ở bến Bình Than. Tuy nhiên, trong đoạn trích còn xen vào lời nói thầm của nhân vật Hoài Văn: Cha ta mắt sớm nên ta mới phải đứng rìa nhục nhã thế này! Chính đại từ nhân xưng ngôi thứ nhất và ý nghĩa của câu nói đó đã giúp ta nhận biết đây là lời nhân vật.

Câu 6. “Thuyền của các vị đại vương chức trọng quyền cao nhất của triều đình đều ở gần thuyền ngự”. Thuyền ngự nghĩa là thuyền của vua. Theo em, nếu thay thuyền ngự bằng thuyền của vua, sắc thái nghĩa của câu sẽ thay đổi như thế nào?

Hướng dẫn trả lời:

Trong câu văn “Thuyền của các vị đại vương chức trọng quyền cao nhất của triều đình đều ở gần thuyền ngự”, nếu thay từ thuyền ngự bằng cụm từ thuyền của vua thì câu văn sẽ không còn sắc thái trang trọng, cổ kính.