Soạn siêu ngắn ngữ văn 8 KNTT bài 1 Lá cờ thêu sáu chữ vàng

TRƯỚC KHI ĐỌC

CH1. Chia sẻ cảm nghĩ của em về người anh hùng nhỏ tuổi Trần Quốc Toản (qua các tài liệu lịch sử, sách báo, phim ảnh,... mà em đã đọc, đã xem).

Hướng dẫn trả lời: 

- Trần Quốc Toản là một thiếu niên anh hùng, tham gia kháng chiến chống quân Nguyên. Ông được biết đến nhiều hơn với câu chuyện bóp nát quả cam.

- Ông là người anh hùng tuổi trẻ, tài cao, có tấm lòng yêu nước nồng nàn => Là tấm gương sáng cho các thế hệ noi theo.

CH2. Ngoài Trần Quốc Toản, em còn biết thêm nhân vật thiếu nhi lỗi lạc nào trong lịch sử? 

Hướng dẫn trả lời: 

Có thể nhắc đến trạng nguyên Nguyễn Hiền. Ông được biết đến là người:

• Có tài năng lỗi lạc

• Có ý chí kiên trì vượt qua khó khăn.

=> Là tấm gương sáng cho thế hệ trẻ noi theo.

ĐỌC VĂN BẢN 

CH1. Quang cảnh, không khí ở bến Bình Than - nơi diễn ra một hội nghị quan trọng. 

Hướng dẫn trả lời: 

Nơi diễn ra hội nghị có:

• Quang cảnh: thuyền lớn đậu san sát, cờ bay phấp phới.

• Không khí: trang nghiêm.

CH2. Những ý nghĩ của nhân vật xen vào lời của người kể chuyện.

Hướng dẫn trả lời: 

• Thì ra các con trai của Hưng Đạo Vương đều đủ mặt

• Cha ta mất sớm, nên ta mới phải đứng rìa nhục nhã thế này!

CH3. Hoài Văn có những suy nghĩ gì khi thấy các vương hầu họp bàn việc nước? 

Hướng dẫn trả lời: 

• Bàn gì thì bàn, Hoài Văn dám chắc cũng chẳng ngoài cái việc lớn là cho quân Nguyên mượn đường vào đánh Chiêm Thành hay chống cự lại mà thôi

• Dã tâm của quân giặc đã hai năm rõ mười rồi. Nó giả tiếng mượn đường, kì thực là để cướp sống lấy nước Nam.

• Chỉ có việc đánh, làm gì phải kéo ra tận đây bàn đi bàn lại?

CH4. Điều gì sẽ xảy ra khi Hoài Văn có hành động vượt khuôn pháp? 

Hướng dẫn trả lời: 

Hoài Văn sẽ thành phạm thượng và có thể phải chịu tội chết.

CH5. Hoài Văn giải thích như thế nào về hành động của mình? 

Hướng dẫn trả lời: 

• Biết mình mang tội lớn nhưng vì quốc gia có biến lớn

• Biết tuổi mình chưa đủ nhưng thân mang chí lớn sao có thể ngồi yên vị được

• Muốn cầm binh đánh giặc bởi nghĩ đến trung nghĩa. 

CH6. Thái độ của Trần Quốc Toản thể hiện như thế nào qua lời nói? 

Hướng dẫn trả lời: 

Chàng đã rất tức giận và bất bình khi nghe nói có người chủ hòa. 

CH7. Cách nhà vua xử lý hành động của Trần Quốc Toản có đúng như dự đoán của em không? 

Hướng dẫn trả lời: 

• Dự đoán: Hoài Văn sẽ thành phạm thượng và có thể phải chịu tội chết.

• Thực tế: vua truyền Hoài Văn đứng dậy, thưởng cho một quả cam

Vậy cách xử lý của nhà vua không giống dự đoán của em

CH8. Tâm trạng của Hoài Văn 

Hướng dẫn trả lời: 

Cảm tạ vua nhưng cũng vừa tức, vừa hờn vừa tủi.

SAU KHI ĐỌC 

CH1. Hãy tóm tắt nội dung của văn bản và cho biết câu chuyện dựa trên bối cảnh của sự kiện lịch sử nào. 

Hướng dẫn trả lời: 

- Tóm tắt : Giặc Nguyên có ý định xâm lược nước ta nên lấy cớ cho sứ thần sang giả vờ xin vua nước ta cho mượn đường đi. Biết được ý đồ của giặc, Trần Quốc Toản vô cùng căm phẫn. Một hôm, vua đang họp bàn cùng các quan ở dưới ngự thuyền. Chờ mãi chưa gặp được vua để xin lệnh cho đánh, Trần Quốc Toản xô ngã mấy tên lính xuống nước để được gặp vua. Lúc này, cuộc họp đã xong, chàng chạy xuống tâu: "Cho giặc mượn đường là mất nước xin bệ hạ cho đánh" và đặt gươm lên gáy xin chịu tội. Vua cho rằng chàng đã sai phép nước, lẽ ra phải chịu tội nhưng tuổi còn nhỏ, lại có tấm lòng yêu nước nên được tha. Chàng được vua ban một quả cam nhưng vừa đi vừa ấm ức. Từ đó, Trần Quốc Toản quyết tâm học tập, rèn võ nghệ. Khi giặc đến, chàng cùng nhiều binh sĩ cầm lá cờ thêu sáu chữ vàng: “Phá cường địch, báo hoàng ân" và anh dũng chiến đấu chống giặc ngoại xâm.

- Câu chuyện dựa trên bối cảnh của cuộc kháng chiến chống quân Nguyên Mông lần thứ hai.

CH2. Hoài Văn Hầu Trần Quốc Toản có tâm trạng như thế nào khi phải đứng trên bờ nhìn quang cảnh một sự kiện đặc biệt đang diễn ra ở bến Bình Than?

Hướng dẫn trả lời: 

• Trần Quốc Toản cảm thấy sốt ruột và lo lắng không yên. 

• Chàng muốn xuống thuyền bàn việc nước, quỳ xin quan gia cho đánh nhưng lại sợ phạm thượng.

CH3. Khi bị quân Thánh Dực ngăn cản xuống bến gặp vua, Trần Quốc Toản có hành động gì khác thường? Vì sao Trần Quốc Toản có hành động như vậy? 

Hướng dẫn trả lời: 

Chàng đã liều chết để gặp vua dù bị quân lính cản lại. 

Hành động như vậy là vì lo lắng vận mệnh của đất nước, bọn giặc đang hoành hành, dân chúng thì đói khổ. 

CH4. Chứng kiến hành động và nghe lời tâu bày của Trần Quốc Toản, vua Thiệu Bảo có thái độ và cách xử lí như thế nào? Thái độ và cách xử lí đó cho thấy điều gì ở vị vua này? 

Hướng dẫn trả lời: 

Vua Thiệu Bảo đã :

• Gật đầu, mỉm cười nhìn Hưng Đạo Vương. Lời nói này cũng hợp với ý của vua và Hưng Đạo. 

• Dù phạm thượng, nhưng vì còn trẻ, hoàn cảnh đáng thương, lại biết lo lắng cho vua, lo cho việc nước nên thứ tội, cho lui về làm tròn chữ hiếu phận làm con. 

• Đích thân tặng Quốc Toản một quả cam sành chín mọng.

=> Một vị vua đức độ anh minh, xét sự việc dựa trên cả lý lẫn tình, trân trọng chí khí và nỗi lòng quan tâm đến việc dân, việc nước của người trẻ.

CH5. Trong lời người kể chuyện đôi chỗ xen vào những ý nghĩ thầm kín của nhân vật Trần Quốc Toản. Hãy nêu một vài trường hợp và phân tích tác dụng của sự đan xen đó. 

Hướng dẫn trả lời: 

Một vài trường hợp: 

• Cha ta mất sớm, nên ta mới phải đứng rìa nhục nhã thế này!

• Chỉ có việc đánh, làm gì phải kéo ra tận đây bàn đi bàn lại?

• Đứng mãi đây cho đến bao giờ? Thôi thì liều một chết vậy. Ta cứ xuống, chỉ nói hai tiếng xin đánh, rồi mặc cho triều đình luận tội.

=> Tác dụng: Khiến cho câu chuyện trở nên sinh động và chân thực hơn. Người đọc qua đó hiểu hơn về tiến trình tâm lý và biết được tính cách thực sự của nhân vật. Tính cách của Trần Quốc Toản vì thế cũng được bộc lộ rõ ràng hơn.

CH6. Những nét tính cách nào của Trần Quốc Toản được thể hiện qua lời đối thoại với các nhân vật khác trong truyện? 

Hướng dẫn trả lời: 

Can đảm, dũng cảm, yêu nước, quả quyết, khí khái 

CH7. Trong truyện này, ngôn ngữ người kể chuyện và ngôn ngữ nhân vật đều mang đậm màu sắc lịch sử. Hãy nêu một số ví dụ và cho biết tác dụng. 

Hướng dẫn trả lời: 

• Ngôn ngữ người kể chuyện: hầu, hội sư, đại vương, thuyền ngự, chấn song triện,..

• Ngôn ngữ nhân vật: “Xin quan gia cho đánh”, “Quân pháp vô thần..”,..

Tác dụng: giúp câu chuyện mang tính lịch sử, ngôn ngữ đời thường giúp người đọc dễ hiểu ra vấn đề hơn. 

CH8. Hãy khái quát chủ đề của văn bản và cho biết căn cứ vào đâu em khái quát như vậy. 

Hướng dẫn trả lời: 

Chủ đề : Lòng yêu nước 

Giải thích: Đây là văn bản có sự kiện lịch sử trọng đại của dân tộc là cuộc kháng chiến nên chủ đề như vậy để khơi dậy tinh thần yêu nước của nhân dân. 

VIẾT KẾT NỐI VỚI ĐỌC 

CH: Viết đoạn văn (khoảng 7 - 9 câu) phân tích chi tiết Trần Quốc Toản bóp nát quả cam

Hướng dẫn trả lời: 

Khi không được gặp vua, Quốc Toản bèn xông vào thuyền đòi gặp để yết kiến vua. Vua bèn cho chàng đứng dậy và bảo chàng tuy đã làm trái phép nước, phải trị tội nhưng thấy chàng còn trẻ mà đã biết lo việc nước nên vua đã ban cho chàng một quả cam. Chi tiết ban quả cam cho thấy nhà vua rất tán thưởng hành động này của chàng. Đến chi tiết bóp nát quả cam vì bị vua xem thường là trẻ con và nghĩ tới quân giặc vẫn đang hoành hành, lăm le đè đầu cưỡi cổ dân mình. Lúc này, Trần Quốc Toản vừa tức, vừa hờn vừa tủi. Chi tiết này cũng cho thấy sự gan dạ, dũng cảm, phẩm chất anh hùng của Trần Quốc Toản.