Soạn siêu ngắn ngữ văn 8 KNTT bài 8 Đọc văn - cuộc chơi tìm ý nghĩa ( Trần Đình Sử)

CÂU HỎI MỞ ĐẦU

CH1. Sách văn học hấp dẫn đối với nhiều người, trong đó có thể có em. Điều gì đã tạo nên sức cuốn hút ấy?

Hướng dẫn trả lời: 

Điều đã tạo nên sức cuốn hút ấy là những câu chuyện, những bài học tạo lên ý nghĩa tiềm ẩn ở bên trong. Sách văn học không chỉ ở trong văn bản mà còn nằm ở trong mối liên hệ nhiều mặt giữa văn bản với cuộc đời.

CH2. Có những tác phẩm văn học cần được đọc đi đọc lại nhiều lần. Theo em, thực tế đó nói lên điều gì?

Hướng dẫn trả lời: 

Thực tế cho thấy một tác phẩm văn học có những hàm nghĩa ý nghĩa khác nhau để người đọc ngẫm nghĩ và đọc hiểu những vấn đề được bàn luận tới.

ĐỌC VĂN BẢN

CH1. Cách dẫn dắt vấn đề của tác giả.

Hướng dẫn trả lời: 

Dẫn dắt trực tiếp, vào thẳng vấn đề 

CH2. Tác giả quan niệm đọc văn là gì?

Hướng dẫn trả lời: 

Đọc văn là thông qua văn bản văn học mà đọc hiểu được thế giới và cuộc đời, đi tìm ý nghĩa nhân sinh, ý nghĩa cuộc đời qua văn bản văn học.

CH3. Các cách diễn đạt “vì thế”, “mới thực sự là”, “vậy nên”, “thực tế cho thấy” có tác dụng gì?

Hướng dẫn trả lời: 

Tác dụng liên kết câu văn và tăng tính thuyết phục cho các lập luận được nêu ra.

CH4. Theo tác giả, đọc văn là cuộc chơi. Phải chăng đã tham gia chơi thì phải tôn trọng luật của nó?

Hướng dẫn trả lời: 

Vì đọc văn cũng cần có quy luật, người đọc văn cũng phải cảm nhận tác phẩm theo cung bậc của văn bản

CH5. Cách lí giải của tác giả về sự hóa thân của người đọc trong quá trình đọc văn bản.

Hướng dẫn trả lời: 

Thế giới hình tượng, sách từ bên ngoài chuyển vào trong nội tâm người đọc, người đọc hóa thân vào nhân vật trong sách.

CH6. Cách nêu bằng chứng trong văn bản này có gì khác với văn bản “Nhà thơ của quê hương làng cảnh Việt Nam”.

Hướng dẫn trả lời: 

• Văn bản “Nhà thơ của quê hương làng cảnh Việt Nam”: dẫn chứng được liệt kê dày đặc hơn, xuyên suốt các đoạn văn 

• Văn bản này: số lượng dẫn chứng ít hơn và phân bổ tập trung hơn.

CÂU HỎI CUỐI BÀI

CH1. Luận đề của văn bản Đọc văn - cuộc chơi tìm ý nghĩa là gì?

Hướng dẫn trả lời: 

• Luận đề 1: Văn học có một đặc điểm quan trọng là có ý nghĩa nhưng đó là ý nghĩa tiềm ẩn.

• Luận đề 2: Ý nghĩa của văn học không chỉ nằm trong văn bản mà còn nằm trong mối liên hệ nhiều mặt giữa văn bản, mà còn nằm trong mối liên hệ nhiều mặt giữa văn bản với cuộc đời.

• Luận đề 3: Tác phẩm văn học và đọc văn thật sự là một hiện tượng diệu kì

• Luận đề 4: Đọc văn là nền tảng của học văn.

CH2. Em hãy chỉ ra các luận điểm trong văn bản. Các luận điểm đó có tác dụng làm rõ những khía cạnh nào trong văn bản?

Hướng dẫn trả lời: 

• Văn học có một đặc điểm quan trọng là có ý nghĩa nhưng đó là ý nghĩa tiềm ẩn.

• Người ta xây dựng nên nhiều lí thuyết và phương pháp để nắm bắt ý nghĩa

• Ý nghĩa của văn học không chỉ nằm trong văn bản mà còn nằm trong mối liên hệ nhiều mặt giữa văn bản, mà còn nằm trong mối liên hệ nhiều mặt giữa văn bản với cuộc đời.

• Tác phẩm văn học và đọc văn thật sự là một hiện tượng diệu kì

• Đọc văn là nền tảng của học văn.

Tác dụng: làm rõ và chứng minh các vấn đề, ý nghĩa khác nhau của văn bản nhằm hướng tới các khía cạnh khác nhau của luận đề như ý nghĩa, lý thuyết.

CH3. Tác giả cho rằng ý nghĩa của tác phẩm văn học thường không cố định. Câu văn nào trong văn bản giúp em hiểu rõ về vấn đề này?.

Hướng dẫn trả lời: 

Câu văn:

• Ý nghĩa văn bản không chỉ nằm trong văn bản mà còn nằm trong mối liên hệ nhiều mặt giữa văn bản của cuộc đời.

• Có thời người ta hiểu ý nghĩa văn bản là cái cố định, mang tính đơn nhất, chỉ cần ai đó có tài phát biểu một câu nắm hết hồn vía.

CH4. Trong văn bản, các từ ngữ như chơi trò, trò chơi, ú tim, chơi được lặp lại nhiều lần. Với những từ ngữ đó, tác giả lý giải như thế nào về việc đọc văn?

Hướng dẫn trả lời: 

Tác giả lí giải việc đọc văn giống như chúng ta đang tham gia một chơi mà trò chơi đó do ta làm quản trò xóa bỏ ranh giới giữa ta và tác giả người đọc không phải đệm mà đã chơi tác phẩm trên bản nhạc mà bản nhạc vui hay buồn còn tùy vào người chơi các cách khác nhau để cảm nhận và thấu hiểu.

CH5. Luận điểm “cuộc đi tìm ý nghĩa không có hồi kết thúc” ở đoạn (3) đã được tác giả làm sáng tỏ như thế nào? Em hãy bổ sung một số bằng chứng lấy từ trải nghiệm đọc của chính mình.

Gợi ý:

Tác giả làm sáng tỏ bằng việc đưa ra nhiều tầng nghĩa, đa nghĩa, mơ hồ, không dễ tóm lược được vào một câu nhận định hay công thức nào đó. Không ai có thể đọc tác phẩm một lần là xong và tác phẩm luôn cần được đào sâu tìm kiếm các tầng nghĩa khác nhau.

Em bổ sung một số bằng chứng lấy từ trải nghiệm đọc của chính mình thông qua tác phẩm "Chí Phèo". Nhân vật đặc biệt là Chí Phèo luôn là nhân vật mang nhiều ẩn số. Chúng ta vừa thấy Chí Phèo là một người nát rượu, gây loạn xóm làng nhưng vừa là một kẻ đáng thương bị xã hội đẩy ra bên rìa của cuộc sống,.....

CH6. Trong đoạn (4) có câu: “Thưởng thức văn học cũng có quy luật.”. Câu văn đó nhắc nhở em điều gì?

Hướng dẫn trả lời: 

Nhắc nhở em nên cảm nhận văn học một cách tuần tự giống như một bản nhạc. 

Chúng ta cần lắng nghe những lời nhạc dạo cho tới khi vào điệp khúc từ đó người đọc có thể thấm thía từng lời nói, từ ngữ của tác giả 

CH7. Đọc đoạn (5) và cho biết vì sao tác giả quan niệm tác phẩm văn học và đọc văn là một hiện tượng diệu kì. Giọng văn trong đoạn (5) có gì khác với những đoạn còn lại?

Hướng dẫn trả lời: 

Tác phẩm văn học và đọc văn là một hiện tượng diệu kì vì:

-  Làm sống dậy và cụ thể hoá thế giới hình tượng tồn tại tiềm tàng trong tác phẩm, chuyển hóa nó thành “câu chuyện” của chính bản thân người đọc

- Buộc người đọc phải “toàn tâm toàn ý” suy nghĩ về nó, cũng có nghĩa là bận lòng, bận trí về “những điều chưa bao giờ nghĩ tới” trước khi đọc văn học.

- Xoá bỏ ranh giới giữa độc giả và nhà văn

- Đọc văn học cho phép độc giả có những cách cụ thể hoá khác nhau, diễn giải khác nhau về hình tượng trong tác phẩm. 

Giọng văn trong đoạn (5) khác với những đoạn còn lại là giọng văn trong đoạn này mang tới nhiều lời chia sẻ, tâm sự của tác giả tới người đọc. 

CH8. Em hãy chỉ ra mối quan hệ giữa đoạn (5) và đoạn (6). Mối quan hệ đó làm rõ ý nghĩa gì của việc đọc văn?

Hướng dẫn trả lời: 

Mối quan hệ: bổ sung cho nhau

Ý nghĩa: làm rõ ý nghĩa của nội dung đoạn trích tập trung bàn về hai khái niệm: “tác phẩm văn học” và “đọc văn học”.

VIẾT KẾT NỐI VỚI ĐỌC 

Vì sao có thể nói "không ai có thể đọc tác phẩm một lần là xong"? Em hãy viết đoạn văn khoảng 7 - 9 câu trả lời câu hỏi đó.

Tham khảo:

Có thể nói "không ai có thể đọc tác phẩm một lần là xong"  bởi mỗi một lần đọc sẽ giúp cho chúng ta có một góc nhìn mới sâu rộng và rõ ràng hơn không chỉ về cảm xúc và tính cách mà cho ta rất nhiều bài học. Thông qua mỗi lần đọc chúng ta sẽ thấm thía từng câu nói, từ ngữ giúp chúng ta hình dung về nhiều màu sắc, con người nhân vật trong đó hơn, từ đó mà ta có thể thấu hiểu cho những con người dù xấu xí nhất, đáng ghét nhất nhưng ở một góc nhìn nào đó họ cũng có thể là một kẻ đáng thương là một kẻ yếu đuối mà thôi. Vì vậy một tác phẩm chúng ta nên đọc nhiều lần để thấy được cái hay cái dở và chính những cái đó mang tới một bài học sâu sắc.