Giải chi tiết Công nghệ Lâm nghiệp - Thủy sản 12 Cánh diều bài 20 Ứng dụng công nghệ cao trong nuôi trồng thủy sản

KHỞI ĐỘNG

Câu hỏi: Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư đã và đang diễn ra mạnh mẽ, tác động đến nhiều lĩnh vực và ngành sản xuất, trong đó có nuôi thuỷ sản. Các công nghệ hiện đại như công nghệ Al và những công nghệ mới trong quản lí thức ăn, môi trường, dịch bệnh, tình trạng sinh lí của cá, lồng nuôi,... được ứng dụng rộng rãi, mang lại nhiều lợi ích cho người nuôi cũng như ngành thuỷ sản.

Hãy kể tên một số thiết bị công nghệ cao được sử dụng trong nuôi thuỷ sản mà em biết

Bài làm chi tiết:

Một số thiết bị công nghệ cao được sử dụng trong nuôi thuỷ sản:

- Hệ thống cho ăn tự động

- Hệ thống xử lý nước

- Hệ thống giám sát môi trường

- Hệ thống sục khí

-  …

1. CÔNG NGHỆ NUÔI THUỶ SẢN TUẦN HOÀN

Câu hỏi: 

1. Công nghệ nuôi thuỷ sản tuần hoàn là gì?

2. Công nghệ này có những ưu điểm và nhược điểm nào?

Bài làm chi tiết:

1. Công nghệ nuôi thuỷ sản tuần hoàn (Recirculating aquaculture system – RAS) là hệ thống nuôi trong đó nước thải từ bể nuôi được xử lí để tái sử dụng thông qua hệ thống bơm, lọc tuần hoàn

2. Ưu điểm và nhược điểm:

- Ưu điểm: kiểm soát hoàn toàn chất lượng nước vào và ra, tăng hàm lượng oxygen và tạo dòng chảy kích thích cá lớn nhanh

- Nhược điểm:chi phí đầu tư lớn, tiêu hao nhiều năng lượng và đòi hỏi trình độ kĩ thuật cao để vận hành.

Tìm hiểu thêm: Em hãy tìm hiểu thêm về hệ thống nuôi tuần hoàn của Israel:

Bài làm chi tiết:

- Hệ thống nuôi tuần hoàn của Israel (RAS) là một công nghệ tiên tiến trong nuôi trồng thủy sản, cho phép tái sử dụng nước trong quá trình nuôi. Hệ thống này được Israel phát triển và áp dụng rộng rãi, giúp giải quyết các vấn đề về môi trường và nguồn nước trong nuôi trồng thủy sản.

- Đặc điểm chính của hệ thống RAS:

+ Nước được sử dụng tuần hoàn, qua các bể nuôi và hệ thống xử lý nước.

+ Chất thải từ con nuôi được loại bỏ và xử lý trước khi đưa nước trở lại bể nuôi.

+ Hệ thống RAS có thể sử dụng ít nước hơn nhiều so với các phương pháp nuôi truyền thống.

+ Hệ thống RAS giúp kiểm soát môi trường nuôi tốt hơn, giảm thiểu nguy cơ dịch bệnh.

- Hệ thống RAS được ứng dụng rộng rãi trong nuôi trồng thủy sản, bao gồm: Nuôi cá: cá hồi, cá tầm, cá chình,...; Nuôi tôm; Nuôi cua; Nuôi sò, ốc

Câu hỏi: Nêu thành phần của công nghệ nuôi thủy sản tuần hoàn.

Bài làm chi tiết:

Hệ thống nuôi tuần hoàn thường kết hợp rất nhiều các công nghệ khác nhau như: công nghệ lọc và xử lí chất thải, công nghệ nano oxygen, công nghệ quản lí thức ăn, khử trùng, ổn nhiệt,…

Câu hỏi: Công nghệ lọc cơ học trong hệ thống tuần hoàn có tác dụng gì?

Bài làm chi tiết:

 Tác dụng của Công nghệ lọc cơ học:

- Lọc thô: gom và loại bỏ các chất thải rắn có kích thước lớn ngay sau bể nuôi. Lọc thô có hạn chế là nhanh bị đầy, tắc nên thường xuyên phải vệ sinh.

– Lọc qua trống lọc: gom các chất thải rắn có kích thước nhỏ, ít bị tắc nên có thể vận hành trong thời gian dài đồng thời cũng có khả năng bổ sung oxygen vào trong nước.

Câu hỏi: Công nghệ lọc sinh học hoạt động dựa trên nguyên lí nào?

Bài làm chi tiết:

Nguyên lý công nghệ lọc sinh học: Lọc sinh học chủ yếu loại bỏ các chất thải trong nước ở dạng hòa tan. Trong hệ thống lọc sinh học có thiết kế bể chứa giá thể (hạt nhựa, xốp,...) tạo bề mặt cho vi sinh vật hiếu khí bám trên đó và sinh sống. Nước khi chảy qua bể lọc này sẽ được vi sinh vật phân giải, chuyển hoá nitrogen ở dạng độc (NH3, NO, ....) sang dạng không 2 độc hoặc ít độc hơn (NH4+, NO3-).

Câu hỏi: Công nghệ nano oxygen mang lại những lợi ích gì?

Bài làm chi tiết:

Lợi ích Công nghệ nano oxygen:

- Giúp tăng khả năng hòa tan oxygen trong nước

- Tiêu diệt mầm bệnh

- Giúp tăng mật độ thả cá và giảm thời gian nuôi

Câu hỏi:

1. Vì sao công nghệ quản lí thức ăn lại góp phần giảm chi phí sản xuất và tăng hiệu quả nuôi?

2. Công nghệ quan trắc và cảnh báo môi trường giúp người nuôi biết được tình hình bể nuôi bằng cách nào?

Bài làm chi tiết:

1. Công nghệ quản lí thức ăn lại góp phần giảm chi phí sản xuất và tăng hiệu quả nuôi vì: 

- Giảm lãng phí thức ăn: Hệ thống quản lý thức ăn giúp xác định lượng thức ăn phù hợp cho từng giai đoạn phát triển của con nuôi, đảm bảo cung cấp đủ dinh dưỡng mà không dư thừa; Hệ thống quản lý thức ăn giúp kiểm soát lượng thức ăn được cung cấp cho con nuôi, hạn chế tình trạng thức ăn thừa, thức ăn bị ôi thiu, hư hỏng.

-Tăng năng suất nuôi: Con nuôi được cung cấp đầy đủ dinh dưỡng, sức khỏe tốt sẽ có tỷ lệ sống cao hơn. Con nuôi được cung cấp thức ăn phù hợp sẽ phát triển nhanh hơn.

- Tiết kiệm thời gian và công sức: Hệ thống quản lý thức ăn giúp tự động hóa việc cho ăn, giúp người nuôi tiết kiệm thời gian và công sức.

2. Công nghệ này được xây dựng thông qua sự kết nối Internet của máy tính và công nghệ tự động hoá. Các chỉ tiêu môi trường, hoạt động động vật thuỷ sản được tự động quan trắc. Các kết quả sau khi xử lí bằng phần mềm chuyên dụng kết hợp với IoT, AI,... được gửi đến máy tính, điện thoại giúp người nuôi nắm được tình hình ao nuôi và đưa ra giải pháp sớm nhất.

Câu hỏi: Công nghệ nuôi thuỷ sản tuần hoàn được ứng dụng như thế nào ở Việt Nam?

Bài làm chi tiết:

Tại Việt Nam, do chi phí năng lượng để vận hành lớn nên nuôi tuần hoàn thường chỉ được áp dụng với những đối tượng có giá trị kinh tế cao hoặc ở những giai đoạn nhất định. Nuôi tuần hoàn được sử dụng phổ biến trong các trại sản xuất giống cá biển, tôm giống và nuôi cá cảnh

Vận dụng: Hãy tìm hiểu về các cơ sở ở nước ta đã áp dụng công nghệ nuôi thuỷ sản tuần hoàn. Nêu những lợi ích mà công nghệ này đã mang lại cho cơ sở đó.

Bài làm chi tiết:

1. Các cơ sở áp dụng công nghệ nuôi thuỷ sản tuần hoàn ở Việt Nam

- Công ty TNHH MTV Thực phẩm Sao Ta:

+ Áp dụng công nghệ RAS (Recirculating Aquaculture System) từ Israel để nuôi cá tra.

+ Hệ thống RAS giúp tiết kiệm 90% lượng nước so với phương pháp nuôi truyền thống.

+ Năng suất nuôi tăng gấp 3 lần so với nuôi truyền thống.

- Công ty CP AquaOne:

+ Áp dụng công nghệ Biofloc để nuôi tôm sú.

+ Hệ thống Biofloc giúp giảm thiểu ô nhiễm môi trường.

+ Tăng năng suất nuôi tôm sú lên 30% so với nuôi truyền thống.

2. Lợi ích của công nghệ nuôi thuỷ sản tuần hoàn:

- Tiết kiệm nước: Hệ thống RAS giúp tiết kiệm 70-90% lượng nước so với phương pháp nuôi truyền thống.

- Bảo vệ môi trường: Hệ thống RAS giúp giảm thiểu ô nhiễm môi trường do hoạt động nuôi trồng thủy sản.

- Tăng năng suất: Hệ thống RAS giúp kiểm soát môi trường nuôi tốt hơn, giúp con nuôi phát triển nhanh hơn và tăng năng suất.

- Giảm thiểu rủi ro: Hệ thống RAS giúp giảm thiểu nguy cơ dịch bệnh và các rủi ro khác trong nuôi trồng thủy sản.

2. CÔNG NGHỆ BIOFLOC

Câu hỏi: Công nghệ Biofloc là gì? Công nghệ này có những ưu điểm và nhược điểm nào?

Bài làm chi tiết:

- Công nghệ biofloc là việc sử dụng tập hợp các loài vi khuẩn, tảo, nguyên sinh động vật và các hạt vật chất hữu cơ để cải thiện chất lượng nước, xử lí chất thải và hạn chế sự phát triển của vi khuẩn gây bệnh.

- Ưu và nhược điểm:

+ Ưu điểm: mức độ an toàn sinh học cao, ngăn ngừa sự xâm nhập của mầm bệnh và cải thiện chất lượng nước, ít thay nước, có thể được sử dụng làm thức ăn cho các đối tượng nuôi giúp giảm chi phí và nâng cao hiệu quả nuôi.

+ Nhược điểm: người nuôi phải có kiến thức, kinh nghiệm và liên tục theo dõi hàm lượng C, N để đưa ra các giải pháp điều chỉnh tỉ lệ hợp lí. Hệ thống cũng yêu cầu phải có sục khí liên tục làm gia tăng chi phí năng lượng

Luyện tập: Hãy so sánh công nghệ nuôi thủy sản tuần hoàn và công nghệ biofloc.

Bài làm chi tiết:

Công nghệ nuôi thủy sản tuần hoàn (RAS) và công nghệ biofloc là hai công nghệ tiên tiến được sử dụng trong nuôi trồng thủy sản. Cả hai công nghệ này đều có những ưu điểm và nhược điểm riêng.

Dưới đây là bảng so sánh hai công nghệ:

Câu hỏi: Công nghệ biofloc được ứng dụng ở Việt Nam như thế nào?

Bài làm chi tiết:

- Công nghệ biofloc chủ yếu áp dụng ở các trại nuôi tôm thẻ chân trắng và cá rô phi thương phẩm do những đối tượng này có khả năng sử dụng các hạt flọc làm thức ăn.

 - Tôm thẻ chân trắng được nuôi bằng công nghệ biofloc có tỉ lệ sống cao (từ 70 đến 90%), giảm khoảng 10% chi phí thức ăn, năng suất có thể tăng từ 50 đến 60% so với hệ thống nuôi truyền thống