Soạn chi tiết Ngữ văn 9 Cánh diều bài 4: Cách dẫn trực tiếp và cách dẫn gián tiếp

Câu 1: Ghép

Bài làm chi tiết:

a) – 4)

b) – 3)

c) – 2)

d) – 1)

Câu 2: Tìm lời dẫn trong những đoạn văn dưới đây. Xác định các trường hợp dẫn lời nói, dẫn ý nghĩ; dẫn trực tiếp, dẫn gián tiếp. Chỉ ra đặc điểm giúp em nhận biết mỗi cách dẫn và sự phù hợp của cách dẫn đó trong mỗi đoạn văn

a) Bản Tuyên ngôn Nhân quyền và Dân quyền của Cách mạng Pháp năm 1791 cũng nói: “Người ta sinh ra tự do và bình đẳng về quyền lời và phải luôn luôn được tự do và bình đẳng về quyền lợi.”. (Hồ Chí Minh)

b) Ông kể lại hôm Tây vào khủng bố. Chúng nó có bao nhiêu thằng, bao nhiêu Tây, bao nhiêu Việt gian, đi những đường nào, đốt phá những đâu đâu và dân quân, tự vệ làng ông bố trí, cầm cự ra sao, rành rọt, tỉ mỉ như chính ông lão vừa mới dự trận đánh giặc ấy xong thật… (Kim Lân)

c) Hoạ sĩ nghĩ thầm: “Khách tới bất ngờ, chắc cu cậu chưa kịp quét tước dọn dẹp, chưa kịp gấp chăn chẳng hạn.”. (Nguyễn Thành Long)

Bài làm chi tiết: 

1. Lời dẫn trực tiếp trong đoạn là “ Người ta sinh ra tự do và bình đẳng về quyền lợi và phải luôn luôn được tự do và bình đẳng về quyền lợi”. Bởi vì lời dẫn trong đoạn văn được trích bằng dấu ngoặc kép và hai chấm
2. Lời dẫn trong đoạn văn “Chúng nó có bao nhiêu thằng, bao nhiêu Tây, bao nhiêu Việt gian, đi những đường nào, đốt phá những đâu đâu, và dân quân, tự vệ làng ông bố trí, cầm cự ra sao” - dẫn gián tiếp lời nói không được đánh dấu bằng dấu câu
3. Lời dẫn “Khách tới bất ngờ, chắc cu cậu chưa kịp quét tước dọn dẹp, chưa kịp gấp chăn chẳng hạn” là lời dẫn trực tiếp vì có dấu ngoặc kép và dấu hai chấm.

Câu 3: Chuyển lời dẫn trực tiếp dưới đây thành lời dẫn gián tiếp:

a) Hôm sau, Linh Phi lấy một cái túi bằng lụa tía, đựng mười hạt minh châu, sai sứ giả Xích Hỗn đưa Phan ra khỏi nước. Vũ Nương nhân đó cũng đưa gửi một chiếc hoa vàng mà dặn:

- Nhờ nói hộ với chàng Trương, nếu còn nhớ chút tình xưa nghĩa cũ, xin lập một đàn giải oan ở bến sông, đốt cây đèn thần chiếu xuống nước, tôi sẽ trở về. (Nguyễn Dữ)

b) Sau khi thằng con đi, lão tự bảo rằng: “Cái vườn là của con ta. Hồi còn mồ ma mẹ nó, mẹ nó cố thắt lưng buộc bụng, dè sẻn mãi, mới để ra được năm mươi đồng bạc tậu. Hồi ấy, mọi thứ còn rẻ cả…”. (Nam Cao)

c) Nhà văn Xu-khôm-lin-xki (Sukhomlynsky) đã nói: “Con người sinh ra không phải để tiêu biến như một hạt cát vô danh. Họ sinh ra để in dấu trên mặt đất, in dấu lại trong trái tim người khác.”. (Theo Trần Thị Ngọc Luyến)

Bài làm chi tiết:

a) Sau đó, Linh Phi lấy một cái túi bằng lụa tía, đựng mười hạt minh châu, và sai sứ giả Xích Hỗn đưa Phan ra khỏi nước. Vũ Nương cũng đưa gửi một chiếc hoa vàng và dặn sứ giả nói với Trương rằng nếu anh ta còn nhớ chút tình xưa nghĩa cũ, xin lập một đàn giải oan ở bến sông, đốt cây đèn thần chiếu xuống nước, thì Vũ Nương sẽ trở về. (Nguyễn Dữ)

b) Sau khi thằng con đi, lão tự nhủ rằng cái vườn là của con ta. Khi mẹ nó còn sống, mẹ nó cố thắt lưng buộc bụng, dè sẻn mãi, mới để ra được năm mươi đồng bạc tậu. Hồi ấy, mọi thứ còn rẻ cả. (Nam Cao)

c) Nhà văn Xu-khôm-lin-xki (Sukhomlynsky) đã nói rằng con người sinh ra không phải để tiêu biến như một hạt cát vô danh. Họ sinh ra để in dấu trên mặt đất, in dấu lại trong trái tim người khác. (Theo Trần Thị Ngọc Luyến)

Câu 4: Viết đoạn văn (khoảng 8-10 dòng) về chủ đề tinh thần yêu nước của nhân dân ta, trong đó có dẫn trực tiếp một trong các ý kiến dưới đây của Chủ tịch Hồ Chí Minh:

a) Dân ta có một lòng nồng nàn yêu nước. Đó là một truyền thống quý báu của ta.

b) Lịch sử ta đã có nhiều cuộc kháng chiến vĩ đại chứng tỏ tinh thần yêu nước của dân ta. Chúng ta có quyền tự hào vì những trang lịch sử vẻ vang thời đại Bà Trưng, Bà Triệu, Trần Hưng Đạo, Quang Trung… Chúng ta phải ghi nhớ công lao của các vị anh hùng dân tộc, vì các vị ấy là tiêu biểu của một dân tộc anh hùng.

Bài làm chi tiết:

Tinh thần yêu nước của nhân dân Việt Nam là một truyền thống quý báu, đã được hun đúc và vun đắp qua nhiều thời kỳ lịch sử. Như Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nhận xét: "Lịch sử ta đã có nhiều cuộc kháng chiến vĩ đại chứng tỏ tinh thần yêu nước của dân ta. Chúng ta có quyền tự hào vì những trang lịch sử vẻ vang thời đại Bà Trưng, Bà Triệu, Trần Hưng Đạo, Quang Trung…"

Các cuộc kháng chiến vĩ đại trong lịch sử Việt Nam, từ thời Bà Trưng, Bà Triệu cho đến các vị anh hùng như Trần Hưng Đạo và Quang Trung, đều thể hiện rõ nét ý chí bảo vệ độc lập, chủ quyền của dân tộc. Những chiến công của họ đã trở thành biểu tượng của lòng yêu nước, ý chí bất khuất và tinh thần quên mình vì sự toàn vẹn của Tổ quốc.

Chúng ta phải ghi nhớ công lao của các vị anh hùng dân tộc, vì họ là tiêu biểu của một dân tộc anh hùng, sẵn sàng hy sinh vì độc lập, tự do của Tổ quốc. Tinh thần ấy vẫn được gìn giữ và phát huy trong mọi lúc, mọi thời điểm lịch sử, trở thành nguồn cảm hứng vô giá để mỗi người Việt tiếp tục nỗ lực, cống hiến vì sự nghiệp chung của dân tộc.. Trong thời bình, lòng yêu nước được thể hiện qua ý thức trách nhiệm, nỗ lực học tập, lao động, sáng tạo, góp phần xây dựng và phát triển đất nước. Mỗi người dân, mỗi tập thể đều có thể thể hiện lòng yêu nước bằng những hành động thiết thực, phù hợp với khả năng của bản thân.