Soạn chi tiết Ngữ văn 9 Cánh diều bài 5: Tự đánh giá Phải đọc sách cách nào? (Theo Nguyễn Duy Cần)

Thực hiện các yêu cầu

Chọn phương án trả lời đúng cho mỗi câu hỏi (từ câu 1 đến câu 5):

Câu 1 : Luận đề của văn bản là gì?

A. Mọi người đều phải biết cách đọc sách

B. Cách đọc sách để có hiệu quả

C. Kinh nghiệm đọc sách của người viết

D. Một số cách đọc sách khác nhau

Câu 2: Phương án nào nêu đúng luận điểm của phần (1)?

A. Muốn nâng cao tri thức phải biết cách đọc sách

B. Nên tận dụng thời gian để đọc được nhiều sách

C. Một số cách đọc sách thường gặp trong thực tế

D. Những cách đọc sách không hữu ích cho việc mở rộng hiểu biết.

Câu 3: Thao tác nghị luận chính nào được sử dụng trong đoạn văn: “Lại cũng có một kiểu độc giả [....] không thành vấn đề gì cả.”?

A. Giải thích

B. Phân tích

C. Chứng minh

D. Bác bỏ

Câu 4: Phần (2) của văn bản nêu lên những kinh nghiệm gì về cách đọc sách? Chọn các phương án đúng.

A. Cần tạo không khí làm việc nghiêm túc khi đọc sách

B. Chỉ cần đọc những tác phẩm lớn của tác giả nước ngoài

C. Cần biết đồng cảm, đồng thời biết phản biện khi đọc sách

D. Cần chọn đọc sách hay để làm giàu hiểu biết, bồi dưỡng tư tưởng

Câu 5: Phương án nào nêu đúng mối quan hệ về nghĩa giữa các vế câu ghép sau: “Họ đọc tiểu thuyết, họ đọc tin tức hằng ngày, họ đọc luôn cả những quảng cáo không sót một chữ."?

A. Liệt kê (nêu các hoạt động đọc không có mục đích)

B. Nối tiếp (nêu các hoạt động đọc theo thứ tự trước sau)

C. Tương phản (nêu các hoạt động đọc trái ngược nhau)

D. So sánh (nêu điểm giống và khác nhau giữa các hoạt động đọc)

Câu 6: Thái độ của tác giả về vấn đề nghị luận được thể hiện như thế nào? Chỉ ra những bằng chứng cụ thể (những cụm từ, vế câu hoặc câu).

Bài làm chi tiết:

Thái độ quyết liệt, nhiệt tình; phê phán những thói đọc sách gây hại

Bằng chứng: “chẳng lợi ích gì cho việc học; đó là một điều không nên bắt chước; đừng bao giờ đọc sách như những cách đã nói ở trên”….

Câu 7: Nêu nhận xét của em về cách lập luận của tác giả ở những câu văn sau:

“Đồ ăn vào bao tử mà tiêu hoá được là nhờ các chất dịch tiêu hoá. Những điều hiểu biết mà mình mới thu thập được nơi sách vở sở dĩ bổ ích tinh thần mình là nhờ mình biết so sánh, đối chiếu với sự hiểu biết của mình đã có từ trước.”

Bài làm chi tiết:

1. Sử dụng phép so sánh:

Câu 1: So sánh vai trò của chất dịch tiêu hóa đối với thức ăn với vai trò của sự so sánh, đối chiếu đối với những điều hiểu biết mới.

Câu 2: Cụ thể hóa mối quan hệ so sánh bằng cách nêu chức năng của việc so sánh, đối chiếu: giúp bổ ích tinh thần.

2. Lập luận chặt chẽ, logic:

Đầu tiên, tác giả lập luận rằng đồ ăn được tiêu hoá trong bao tử nhờ các chất dịch tiêu hoá. Điều này cho thấy tác giả sử dụng một cơ sở khoa học để xác định quá trình tiêu hoá và tạo ra một tiền đề cho lập luận tiếp theo.

Tiếp theo, tác giả cho rằng kiến thức đáng giá và có ích cho tinh thần của mình được thu thập từ sách vở. Điều này cho thấy tác giả coi việc đọc sách là một nguồn thông tin quan trọng và cần thiết để mở rộng kiến thức và tăng cường tinh thần.

Tác giả cũng nhấn mạnh rằng việc so sánh và đối chiếu kiến thức mới với kiến thức đã có từ trước là một phương pháp quan trọng trong việc hiểu biết. Điều này cho thấy tác giả đề cao sự tự suy ngẫm và phân tích để xác định sự phát triển và tiến bộ trong việc hiểu biết.

3. Sử dụng ngôn ngữ súc tích, dễ hiểu:

Tác giả sử dụng ngôn ngữ súc tích, dễ hiểu, phù hợp với đối tượng tiếp nhận là học sinh. Cách diễn đạt rõ ràng, mạch lạc giúp người đọc dễ dàng nắm bắt ý nghĩa của câu văn.

Cách lập luận của tác giả trong câu văn trên rất chặt chẽ, logic, sử dụng phép so sánh ví von sinh động và ngôn ngữ súc tích, dễ hiểu. Nhờ đó, tác giả đã truyền tải thành công thông điệp về tầm quan trọng của việc so sánh, đối chiếu kiến thức mới với kiến thức đã có trong quá trình học tập.

Câu 8. Văn bản thuyết phục người đọc bởi những yếu tố nào? Hãy đưa ra lí lẽ, bằng chứng để làm rõ một trong số các yếu tố đó.

Bài làm chi tiết:

- Hệ thống luận điểm mạch lạc, rõ ràng

- Các lí lẽ và dẫn chứng sâu sắc

- Vấn đề mang tính thời sự, cần thiết trong cuộc sống

- Các thao tác lập luận sử dụng phù hợp: bác bỏ, so sánh, phân tích, chứng minh…

Bằng chứng: trong phần đầu tiên, tác giả đã đưa ra các cách đọc có hại và bác bỏ, phủ định chúng.

Câu 9. Quan điểm về cách đọc sách của hai tác giả Chu Quang Tiềm và Nguyễn Duy Cần thể hiện trong hai văn bản Bàn về đọc sách và Phải đọc sách cách nào? có gì giống nhau?

Bài làm chi tiết:

Cả hai tác giả Chu Quang Tiềm và Nguyễn Duy Cần trong hai văn bản "Bàn về đọc sách" và "Phải đọc sách cách nào?" đều chia sẻ quan điểm tích cực về việc đọc sách và nhấn mạnh vai trò quan trọng của việc đọc trong việc mở rộng kiến thức và phát triển cá nhân. Dưới đây là một số điểm tương đồng giữa quan điểm của hai tác giả:

- Đọc sách cần có mục đích rõ ràng:

Chu Quang Tiềm: "Mục đích đọc sách là để tìm hiểu cái mình chưa biết, bổ sung kiến thức và tu dưỡng tinh thần."

Nguyễn Duy Cần: "Đọc sách để có kiến thức, để mở rộng tầm nhìn, để nâng cao nhận thức và bồi dưỡng tâm hồn."

- Cần chọn sách phù hợp:

Chu Quang Tiềm: "Chọn sách là một việc quan trọng. Nên chọn những sách có giá trị, phù hợp với trình độ và sở thích của bản thân."

Nguyễn Duy Cần: "Đọc sách phải chọn sách cho kỹ, đọc những sách có giá trị, có ích cho bản thân."

- Đọc sách cần có phương pháp đúng đắn:

Chu Quang Tiềm: "Đọc sách cần tập trung, suy ngẫm và ghi chép những điều quan trọng. Cần đọc sách nhiều lần để hiểu sâu hơn."

Nguyễn Duy Cần: "Đọc sách cần có phương pháp, cần đọc kỹ, đọc sâu, đọc có suy nghĩ, có phân tích, có đánh giá."

- Cần kết hợp đọc sách với thực tiễn:

Chu Quang Tiềm: "Kiến thức thu thập được từ sách vở cần được vận dụng vào thực tiễn để trở nên có ích."

Nguyễn Duy Cần: "Đọc sách không phải là để nhồi nhét kiến thức, mà là để vận dụng vào thực tiễn, để giải quyết những vấn đề trong cuộc sống."

Ngoài những điểm chung, hai tác giả cũng có những quan điểm riêng về cách đọc sách:

Chu Quang Tiềm chú trọng vào việc phân loại sách và lập kế hoạch đọc sách. Ông cho rằng, nên phân loại sách theo chủ đề, theo giá trị và lập kế hoạch đọc sách cụ thể để việc đọc sách hiệu quả hơn.

Nguyễn Duy Cần đề cao tầm quan trọng của việc phân tích, đánh giá nội dung sách. Ông cho rằng, khi đọc sách, cần đặt câu hỏi, liên hệ với thực tiễn và có ý kiến riêng về nội dung sách.

Nhìn chung, quan điểm về cách đọc sách của Chu Quang Tiềm và Nguyễn Duy Cần đều có những điểm giá trị và bổ ích cho người đọc. Mỗi người có thể lựa chọn cách đọc sách phù hợp với bản thân để đạt hiệu quả tốt nhất. Ngoài ra, hai tác giả cũng đều nhấn mạnh tầm quan trọng của việc đọc sách đối với sự phát triển của mỗi người. Đọc sách giúp con người mở rộng kiến thức, nâng cao nhận thức, bồi dưỡng tâm hồn và hoàn thiện nhân cách.

Câu 10. Từ những vấn đề gợi ra trong văn bản, em có suy nghĩ hoặc kế hoạch gì để cải thiện việc đọc sách của bản thân? Viết một đoạn văn (khoảng 10 – 12 dòng) để trình bày về những suy nghĩ hoặc kế hoạch đó của em.

Bài làm chi tiết:

Đầu tiên, em sẽ đặt ra những mục tiêu đọc sách thực tế và phù hợp. Thay vì chỉ đọc sách khi có thời gian rảnh, tôi sẽ dành ít nhất 30 phút mỗi ngày để tập trung vào việc đọc sách. Điều này giúp tạo ra một thói quen đọc sách đều đặn và giúp tôi tiếp thu kiến thức liên tục.

Thứ hai, tôi sẽ đa dạng hóa danh mục sách đọc. Thay vì chỉ đọc một thể loại sách duy nhất, tôi sẽ khám phá các thể loại khác nhau như tiểu thuyết, sách khoa học, sách phát triển bản thân và nhiều hơn nữa. Điều này giúp mở rộng tầm hiểu biết và khám phá những lĩnh vực mới.

Thứ ba, tôi sẽ tạo không gian đọc riêng tư và yên tĩnh. Tôi sẽ tìm một góc nhỏ trong nhà hoặc một nơi yên tĩnh ở thư viện để tập trung vào việc đọc sách mà không bị xao lạc bởi tiếng ồn hay sự xao lạc từ môi trường xung quanh.

Cuối cùng, tôi sẽ thực hiện việc ghi chú và suy ngẫm về những gì đã đọc. Tôi sẽ sử dụng một cuốn sổ ghi chú để ghi lại những suy nghĩ, ý tưởng hay trích dẫn quan trọng từ sách. Điều này giúp tôi nắm bắt và ghi nhớ tốt hơn những thông tin quan trọng và tạo ra một tài liệu tham khảo sau này. 

Việc đọc sách thường xuyên sẽ giúp tôi hình thành thói quen tốt và cải thiện khả năng tập trung của bản thân. 

Tổng cộng, bằng việc đặt mục tiêu hàng ngày, đa dạng hóa sách đọc, tạo không gian riêng tư và ghi chú, tôi tin rằng tôi có thể cải thiện việc đọc sách của mình. Điều quan trọng là kiên nhẫn và kiên định thực hiện kế hoạch này để thấy sự tiến bộ và đạt được lợi ích từ việc đọc sách.