Soạn mới giáo án Địa lí 11 CTST bài 25: Vị trí địa lí, điều kiện tự nhiên, dân cư và xã hội Trung Quốc

T

Ô

N

T

R

U

N

G

S

Ơ

N

V

Ạ

N

L

Ý

T

R

Ư

Ờ

N

G

T

H

À

N

H

T

Â

Y

D

U

K

Ý

K

H

Ổ

N

G

T

Ử

T

R

Ư

Ờ

N

G

G

I

A

N

G

Q

U

Ả

N

G

T

R

Ư

Ờ

N

G

Đ

Ỗ

P

H

U

M

A

O

T

R

Ạ

C

H

Đ

Ô

N

G

T

Ử

C

Ấ

M

T

H

À

N

H

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS làm việc cá nhân, khai thác Hình 25.1 SGK tr.133 và trả lời câu hỏi: Trình bày những đặc điểm nổi bật về lãnh thổ và vị trí địa lí của Trung Quốc.

 - GV yêu cầu HS đọc thông tin mục I SGK tr.133 và trả lời câu hỏi: Trình bày ảnh hưởng của phạm vi lãnh thổ, vị trí địa lí đến phát triển kinh tế - xã hội Trung Quốc.

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS khai thác hình ảnh, thông tin trong mục và trả lời câu hỏi.

- GV quan sát, hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời đại diện 1 – 2 HS nêu đặc điểm và ảnh hưởng của vị trí địa lí đến phát triển kinh tế - xã hội Trung Quốc. 

- GV yêu cầu các HS khác lắng nghe, nhận xét, bổ sung ý kiến (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá, kết luận: Vị trí địa lý của Trung Quốc là một trong những điều kiện để phát triển nền kinh tế tổng hợp nhưng đồng thời cũng gặp khó khăn trong việc bảo vệ quản lý hành chính.

- GV chuyển sang nội dung mới.

I. Lãnh thổ và vị trí địa lí

- Đặc điểm lãnh thổ và vị trí địa lí của Trung Quốc:

+ Nằm ở Đông Á, lãnh thổ trải dải theo vĩ tuyến từ khoảng 20°B tới 53°B và theo chiều kinh tuyến từ khoảng 73°Đ đến 135°Đ.

+ Diện tích khoảng 9,6 triệu km².

+ Tiếp giáp với 14 quốc gia ở phía bắc, phía tây và phái nam; phía đông Trung Quốc tiếp giáp các biển thuộc Thái Bình Dương.

- Ảnh hưởng của phạm vi lãnh thổ và vị trí địa lí đến phát triển kinh tế - xã hội:

+ Phần lớn đường biên giới trên đất liền của Trung Quốc có địa hình núi cao, hiểm trở.  

→ Khó khăn cho việc giao thương với các nước.

+ Về phía đông, Trung Quốc tiếp giáp với các biển thuộc Thái Bình Dương với đường bờ biển dài và nhiều cảng lớn.

→ Thuận lợi cho Trung Quốc trong giao thương với các nước trong khu vực, trên thế giới và phát triển các ngành kinh tế biển.

+ Lãnh thổ rộng lớn khiến cho thiên nhiên có sự phân hóa đa dạng, tạo điều kiện để Trung Quốc phát triển nhiều ngành kinh tế phù hợp với điều kiện tự nhiên của từng vùng.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV chia HS cả lớp thành 6 nhóm.

- GV giao nhiệm vụ cụ thể cho các nhóm:

Khai thác Hình 25.1, thông tin mục II SGK tr.133 - 136 và hoàn thành Phiếu học tập số 1:

+ Nhóm 1, 2: Trình bày đặc điểm và phân tích ảnh hưởng của địa hình và đất đối với sự phát triển kinh tế - xã hội Trung Quốc.

+ Nhóm 3, 4: Trình bày đặc điểm và phân tích ảnh hưởng của khí hậu và sông, hồ đối với sự phát triển kinh tế - xã hội Trung Quốc.

+ Nhóm 5, 6: Trình bày đặc điểm và phân tích ảnh hưởng của sinh vật, khoáng sản và biển đối với sự phát triển kinh tế – xã hội Trung Quốc.

- GV cung cấp thêm cho HS quan sát thêm hình ảnh, video liên quan đến điều kiện tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên của Trung Quốc (Đính kèm phía dưới Hoạt động 2).

- GV mở rộng kiến thức, hướng dẫn HS đọc mục Ô cửa tri thức SGK tr.135: Dãy Hi – ma – lay – a.  

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS trong nhóm làm việc độc lập, ghi phần trình bày của mình ra giấy nháp trong vòng 8 phút.

- Kết thúc thời gian làm việc cá nhân,  HS thảo luận theo nhóm, khai thác hình ảnh, video, thông tin trong mục, sưu tầm thêm thông tin từ sách, báo, internet, hoàn thành Phiếu học tập số 1.

- GV quan sát, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời đại diện 3 nhóm trình bày kết quả thảo luận theo Phiếu học tập số 1.

- GV yêu cầu 3 nhóm còn lại nhận xét, bổ sung hoặc đặt câu hỏi cho nhóm bạn.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá và kết luận: Điều kiện tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên của Trung Quốc phong phú và đa dạng là điều kiện giúp đất nước tỷ dân phát triển các ngành kinh tế khẳng định vị thế của mình này trên bản đồ kinh tế thế giới.

- GV chuyển sang nội dung mới.

II. Điều kiện tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên

Kết quả Phiếu học tập số 1 đính kèm phía dưới Hoạt động 2.

HÌNH ẢNH LIÊN QUAN ĐẾN ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN VÀ TÀI NGUYÊN THIÊN NHIÊN CỦA TRUNG QUỐC

                  Dãy núi Côn Luân                                            Bồn địa Ta – rim

Video: https://www.youtube.com/watch?v=biUEDoHPJeE

     Tây Tạng mùa đông phủ tuyết trắng                             Sông Dương Tử

Video: https://www.youtube.com/watch?v=i1jGwG1bld4 ( từ 0: 15 đến 4: 34)

     Mỏ than ở Đại Đồng, tỉnh Sơn Tây   Mỏ Bayan Obo – mỏ đất hiểm ở Nội Mông Cổ

Video: https://www.youtube.com/watch?v=0vcMAN99gJ8&t=102s (từ 8:01 đến 10:35)

KẾT QUẢ PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1

Nhóm:….

Dựa vào Hình 25.1, thông tin mục II SGK tr.133 - 136, hoàn thành thông tin về điều kiện tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên của Trung Quốc vào bảng sau:

ĐẶC ĐIỂM VÀ ẢNH HƯỞNG CỦA ĐIỀU KIỆN  TỰ NHIÊN VÀ TÀI NGUYÊN

THIÊN NHIÊN CỦA TRUNG QUỐC

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV trình chiếu cho HS quan sát ảnh:

 - Sau khi quan sát các ảnh, GV đặt câu hỏi cho HS: Sau khi em những bức hình trên, em có nhận xét gì về dân cư, xã hội Trung Quốc.

Gợi ý:

+ Quy mô dân số của Trung Quốc đông, luôn đứng thứ nhất trong các bảng xếp hạng các quốc gia.

+ Dân số đông đem lại nguồn lao động và thị trường tiêu thụ khổng lồ cho đất nước tỷ dân.

+ Trung Quốc quan tâm đến giáo dục và đang thực hiện chính sách cải cách nông thôn để tạo nên một thị trường lao động mới.

- GV chia lớp thành các nhóm nhỏ (4 – 6 HS/nhóm), giao nhiệm vụ cụ thể:

Khai thác Hình 25.3 – 25.4, thông tin mục III SGK tr.136 - 137 và trả lời câu hỏi:

+ Trình bày những đặc điểm nổi bật của dân cư, xã hội Trung Quốc.

+ Phân tích ảnh hưởng của dân cư và xã hội như thế nào đến sự phát triển kinh tế - xã hội của Trung Quốc.

(Đính kèm Hình dưới Hoạt động 3)

- GV cung cấp thêm cho HS một số hình ảnh liên quan đến dân cư, xã hội Trung Quốc (Đính kèm hình ảnh phía dưới Hoạt động 3).

- GV mở rộng kiến thức, yêu cầu HS trả lời câu hỏi: Tại sao lại có sự phân bố dân cư chênh lệch giữa miền Đông và miền Tây Trung Quốc.

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS khai thác hình ảnh, video, thông tin trong mục và trả lời câu hỏi.

- GV quan sát, hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời đại diện 1 – 2  nhóm HS phân tích đặc điểm, tác động của dân cư, xã hội Trung Quốc.

- GV mời đại diện các nhóm HS còn lại nhận xét, đặt câu hỏi (nếu có).

- GV mời đại diện 1 - 2 HS trả lời câu hỏi mở rộng: Có sự phân bố dân cư chênh lệch giữa miền Đông và miền Tây Trung Quốc vì:

+ Miền Đông là vùng đồng bằng đất đai màu mỡ, nguồn nước dồi dào, khí hậu gió mùa, vị trí địa lí và giao thông dễ dàng cho giao lưu phát triển kinh tế - xã hội nền dân cư đông đúc.

+ Miền Tây địa hình hiểm trở với những dãy núi, sơn nguyên, các bồn địa lớn, đất đai khô cằn với khí hậu khắc nghiệt  không thuận lợi cho phát triển kinh tế - xã hội nên dân cư thưa thớt.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá và kết luận: Hiện nay, Trung Quốc đang xây dựng và thực hiện nhiều chính sách hợp lí trong việc tăng tỉ lệ sinh đồng thời cải cách nông thôn để tránh tính trạng đô thị hóa. Mỗi chính sách mà Trung Quốc thực hiện đều đang nhằm duy trì và xây dựng đất nước tỷ dân ngày càng lớn mạnh hơn.  

- GV chuyển sang nội dung mới.

III. Dân cư và xã hội

1. Dân cư

- Dân số:

+ Dân số đông nhất thế giới, hơn 1,43 tỉ người.

→ Thị trường tiêu thụ lớn, lực lượng lao động dồi dào, nguồn bổ sung lao động hằng năm lớn.

+ Tỉ lệ gia tăng dân số là 0,39% (năm 2020).

→ Giảm quy mô dân số quốc gia, dân số trong độ tuổi lao động bị thu hẹp.

- Mật độ dân số:

+ Mật độ dân số khá cao, khoảng 150 người/ km².

+ Phân bố dân cư có sự chênh lệch giữa miền Đông và miền Tây; tập trung đông đúc ở khu vực phía đông và thưa thớt ở phía tây.

→ Ảnh hưởng đến việc khai thác tài nguyên lao động, gây sức ép đến việc làm, cơ sở hạ tầng, bảo vệ môi trường.

+ Trung Quốc có hơn 56 dân tộc cùng chung sống, trong đó người Hán chiếm hơn 90% dân số.

→ Góp phần tạo nên sự đa dạng về bản sắc văn hóa, là điều kiện thuận lợi để phát triển du lịch.

- Đô thị hóa nhanh: tốc độ đô thị hóa nhanh, tỉ lệ dân thành thị vào loại cao. Đến năm 2020, quốc gia này có 41 thành phố trên ba triệu dân.

→ Làm thay đổi diện mạo các làng xã và mở rộng lối sống đô thị. 

2. Xã hội

- Trung Quốc có nền văn minh lâu đời, nền văn hóa phong phú với nhiều công trình kiến trúc, nghệ thuật… nổi tiếng có giá trị.

→ Động lực quan trọng cho phát triển kinh tế - xã hội.

- Chất lượng cuộc sống của người dân ngày càng được cải thiện, Trung Quốc có HDI và GNI/ người ở mức cao.  

→ Kích thích người lao động hăng say làm việc.

- Người Trung Quốc có một nền tảng giáo dục tốt, chất lượng nguồn lao động cũng dần được cải thiện cùng với truyền thống lao động cần cù, sáng tạo.

→ Tiềm năng to lớn đóng góp cho sự tăng trưởng và phát triển của nền kinh tế.

- Công cuộc xây dựng nông thôn mới đã làm thay đổi bộ mặt làng xã hội, làm phong phú thị trường hàng hóa và các tác động tích cực đến sự phát triển xã hội.