Soạn Tiếng Việt 4 Tập 1 Cánh diều Bài 8 Người ta là hoa đất - Luyện từ và câu

LUYỆN TỪ VÀ CÂU

Câu chủ đề của đoạn văn

I. Nhận xét

1. Đọc đoạn văn sau và tìm các câu mở đoạn, kết đoạn:

“Chiếc ví" là câu chuyện mà em rất thích, vi nội dung thú vị và có ý nghĩa sâu sắc. Câu chuyện kể về một cậu bé nghèo đã trả lợi chiếc ví nhặt được của nhà từ thiện và chỉ xin ông một đô la. Lúc đầu nhà từ thiện ngạc nhiên, sau đó rất xúc động. Hoá ra cậu bé không có cả một đô la để gọi điện thoại báo cho ông đến nhận ví mà phải vay tiền người khác. Cậu bé xin một đô la, vừa bằng đúng số tiền cậu đã vay và cần phải trả. Mặc dù nghèo khó, cậu bé không tham lam. Cậu rất trung thực và biết giữ lời hứa. Một điều thú vị nữa là sự thay đổi của người trợ lí trong chuyện. Lúc đầu, anh ta có những ý nghĩ xấu về cậu bé nghèo. Nhưng khi chứng kiến hành động của cậu bé, anh cảm thấy xấu hổ vì đã có những ý nghĩ sai. Qua câu chuyện, em hiểu rằng trung thực là phẩm chất rất đáng quý và không nên đánh giá người khác qua vẻ bề ngoài của họ.

PHƯƠNG THẢO

Trả lời:

• Câu mở đoạn: "Chiếc ví" là câu chuyện mà em rất thích, vi nội dung thú vị và có ý nghĩa sâu sắc.
• Câu kết đoạn: Qua câu chuyện, em hiểu rằng trung thực là phẩm chất rất đáng quý và không nên đánh giá người khác qua vẻ bề ngoài của họ.

2. Nội dung câu mở đoạn và caau kết đoạn có điểm gì giống và khác nhau?

Trả lời:

• Giống nhau:

- Cả câu mở đoạn và câu kết đoạn đều trình bày ý nghĩa và giá trị của câu chuyện "Chiếc ví".

- Cả hai câu đều nhấn mạnh về tính thú vị và ý nghĩa sâu sắc của câu chuyện.

• Khác nhau:

- Câu mở đoạn tập trung vào việc tuyên dương câu chuyện và lý do tại sao người viết rất thích nó, trong khi câu kết đoạn tập trung vào bài học rút ra từ câu chuyện.

- Câu mở đoạn mô tả sự thích thú và giá trị của câu chuyện thông qua nội dung thú vị, trong khi câu kết đoạn truyền đạt bài học về trung thực và không đánh giá người khác qua vẻ bề ngoài.

- Câu mở đoạn mang tính chất đánh giá cá nhân của người viết về câu chuyện, trong khi câu kết đoạn truyền đạt một thông điệp tổng quát và bài học có giá trị cho độc giả.

II. Bài học

1. Câu chủ đề thường là câu mở đoạn, nêu ý chính (chủ đề) của đoạn văn.

2. Chủ đề của đoạn văn có thể được nhắc lại và nâng cao ở câu kết đoạn.

III. Luyện tập

1. Tìm câu chủ đề trong các đoạn văn sau:

a) Trong những câu chuyện đã đọc gần đây, em thích nhất là truyện “Lá cờ thêu sáu chữ vàng” của nhà văn Nguyễn Huy Tưởng. Truyện kể về người thiếu niên anh hùng Trần Quốc Toản. Quốc Toản còn nhỏ tuổi mà rất sốt sắng lo việc nước. Chàng đã tập hợp sáu trăm tráng sĩ thành một đội quân dưới lớ cờ thêu sáu chữ vàng: “Phó cường địch, báo hoàng ân”. Đội quân của người thiếu niên anh hùng đã lập được nhiều chiến công vang dội, góp phần đánh thắng giặc Nguyên hung hãn. Truyện “Lá cờ thêu sáu chữ vàng” để lại cho em ấn tượng rất sâu sắc về lòng yêu nước của thiếu nhi Việt Nam.

LÊ SỬ

b) Hoa sầu riêng trổ vào cuối năm. Gió đưa hương thơm ngát như hương cau, hương bưởi toả khắp khu vườn. Hoa đậu từng chùm, màu trắng ngà. Cánh hoa nhỏ như vảy có, hao hao giống cánh sen con, lác đác vài nhuỵ li ti giữa những cánh hoa.

MAI VĂN TẠO

Trả lời:

a) Trong những câu chuyện đã đọc gần đây, em thích nhất là truyện “Lá cờ thêu sáu chữ vàng” của nhà văn Nguyễn Huy Tưởng.

b) Hoa sầu riêng trổ vào cuối năm.

2. Viết thêm câu chủ đề vào các đoạn văn sau:

a) Nghe tin quân Nguyên xâm lược đất Việt, ông xin nhà vua cho ra trận chỉ với vũ khi là búa và dùi sắt để giết giặc. Một lần, khi đục thuyền giặc, ông bị chúng bắt. Ông nhanh trí vờ dẫn địch đi bắt người đục thuyền, rồi nhân lúc chúng sơ ý, ông nhảy xuống biển sâu trốn thoát.

LÊ NGỌC THẢO

b) Sơn Tinh có thể dùng phép bốc từng quả đồi, dời từng dãy núi, dựng thành luỹ đốt, ngăn chặn dòng lũ. Thuỷ Tinh có thể hô mưa gọi gió, làm thành dông bão rung chuyển cả bầu trời.

Truyện Sơn Tinh, Thuỷ Tinh

Trả lời:

a) Ông Yết Kiêu đã thể hiện sự khôn ngoan và gan dạ trong cuộc chiến. Nghe tin quân Nguyên xâm lược đất Việt, ông xin nhà vua cho ra trận chỉ với vũ khi là búa và dùi sắt để giết giặc. Một lần, khi đục thuyền giặc, ông bị chúng bắt. Ông nhanh trí vờ dẫn địch đi bắt người đục thuyền, rồi nhân lúc chúng sơ ý, ông nhảy xuống biển sâu trốn thoát. 

b) Sơn Tinh và Thuỷ Tinh là hai nhân vật có sức mạnh phi thường. Sơn Tinh có thể dùng phép bốc từng quả đồi, dời từng dãy núi, dựng thành luỹ đốt, ngăn chặn dòng lũ. Thuỷ Tinh có thể hô mưa gọi gió, làm thành dông bão rung chuyển cả bầu trời.