Soạn siêu ngắn ngữ văn 8 KNTT bài 9 Miền châu thổ sông Cửu Long cần chuyển đổi từ sống chung sang chào đón lũ

CÂU HỎI MỞ ĐẦU

CH1. Hãy nêu tên một sáng tác dân gian có nói đến hiện tượng lũ lụt. Theo em, trong sáng tác đó, lũ lụt đã để lại ấn tượng nổi bật gì?

Tham khảo:

Một số sáng tác dân gian: 

• Sơn Tinh – Thuỷ Tinh

• “Gió thu nổi trận ào ào/ Phập phồng mái lá, rào rào mặt sông/ Trận mưa ập xuống hãi hùng/ Tràn khe ngập suối mịt mùng trời mây”

Ấn tượng của em: lũ lụt rất đáng sợ và để lại hậu quả nghiêm trọng. 

CH2. Em hiểu thế nào về nội dung của thành ngữ sống chung với lũ? Thử suy đoán về nguồn gốc của thành ngữ này.

Tham khảo:

• Sống chung với lũ: người dân cần đưa ra các biện pháp để thích nghi với lũ lụt, khắc phục những khó khăn, bất lợi

• Nguồn gốc: Có rất nhiều vùng thường xuyên xảy ra bão lũ. Chúng ta không thể chấm dứt hoàn toàn tình trạng lũ lụt, chỉ còn cách sống chung với nó. 

CÂU HỎI GIỮA BÀI

CH1. Phần sa-pô báo hiệu điều gì sẽ được triển khai trong văn bản?

Hướng dẫn trả lời: 

Báo hiệu chủ đề văn bản: Người dân Cửu Long không thể sống thiếu lũ

CH2. Tác giả giải thích như thế nào về quá trình kiến tạo đồng bằng nói chung?

Hướng dẫn trả lời: 

Quá trình kiến tạo đồng bằng nói chung: tất cả các vùng châu thổ của vùng hạ lưu sông  được hình thành và phát triển hình thể từ các trận lũ hàng năm của con sông

CH3. Những đặc điểm trong sự hình thành vùng châu thổ sông Cửu Long là gì?

Hướng dẫn trả lời: 

- Vùng Châu thổ sông Cửu Long đặc biệt với vùng địa mạo có tuổi địa chất trẻ, nằm tận cùng của một lưu vực sông rộng nhất Đông Nam Á, chảy qua nhiều vùng địa chất khác nhau

- Bổ sung nước từ hai phía tả ngạn và hữu ngạn của các khu rừng mưa nhiệt đới rậm rạp hình thành ở các vùng đồi núi dãy Trường Sơn..

CH4. Sự trù phú của vùng Đồng bằng sông Cửu Long được biểu hiện như thế nào?

Hướng dẫn trả lời: 

Sự trù phú: 

• Thổ nhưỡng và sinh thất vùng châu thổ có nhiều lớp đất mặt giàu dinh dưỡng với thành phần chính là đất sét và đất thịt, 

• có thêm nguồn nước dồ dào giúp cho việc sản xuất nông nghiệp và thủy sản phát triển mạnh với năng suất sinh hoạt vô cùng lớn.

CH5. Vì sao có lũ lớn lại điều được người dân miền sông nước mong đợi.

Gợi ý:

Vì năm nào có lũ lớn là năm đó có nhiều có chim, sản vật của mùa lũ rất nhiều và chắc chắn năm sau canh tác sẽ trúng mùa và sản lượng cao 

CH6. Hiện tượng ngập lụt đã tạo nên những kết nối quan trọng nào?

Hướng dẫn trả lời: 

Tạo nên ít nhất ba kết nối quan trọng là dòng nước và phù sa, dòng sinh vật.

CH7. Đoạn văn này có sự kết nối như thế nào với nhan đề của văn bản?

Hướng dẫn trả lời: 

Đoạn văn giúp giải thích nhan đề, khiến người đọc hiểu tại sao người dân cần sống chung với lũ

CÂU HỎI CUỐI BÀI

CH1. Thông tin chính mà tác giả muốn chuyển tải qua văn bản này là gì?

Hướng dẫn trả lời: 

Thông tin: nói về ưu và nhược điểm của lũ khi tới với đồng bằng sông Cửu Long.

CH2. Có thể xếp Miền châu thổ Cửu Long cần chuyển đổi từ sống chung sang chào đón lũ vào kiểu văn bản giải thích một hiện tượng tự nhiên không? Vì sao?

Hướng dẫn trả lời: 

Có thể xếp vào kiểu văn bản giải thích một hiện tượng tự nhiên vì đã giải thích hiện tượng tự nhiên, chỉ ra những đặc điểm và nhược điểm khi lũ mang tới nơi đây

CH3. Thông tin trong văn bản được trình bày theo trật tự hay quan hệ nào? Nêu nhận xét về hiệu quả của các trình bày đó.

Hướng dẫn trả lời: 

Có quan hệ chặt chẽ với nhau để nêu lên những ưu điểm và quá trình phát triển của của vùng châu thổ Cửu Long.

Hiệu quả: giúp người đọc hiểu một cách rõ ràng, logic hơn

CH4. Trong văn bản, hiện tượng lũ ở miền châu thổ sông Cửu Long đã được soi chiếu từ những góc nhìn nào? Sự phối hợp các góc nhìn như vậy có ý nghĩa gì?

Hướng dẫn trả lời: 

Hiện tượng lũ được soi chiếu từ những góc nhìn là tài nguyên, đất, phù sa màu mỡ, thức ăn,....

Sự phối hợp các góc nhìn như vậy có ý nghĩa vô cùng quan trọng và đồng thời thấy được lũ mang tới nhiều lợi ích hơn là bất lợi cho người dân nơi đây, ngoài ra mang tới những tài nguyên mới và quá trình tái tạo đất.

CH5. Vì sao trong văn bản, tác giả hầu như không nói đến tác hại của lũ, dù không quên nhắc đến một số “trận lũ lớn lịch sử”?

Hướng dẫn trả lời: 

Vì bài viết đang làm rõ quan điểm Đồng bằng sông Cửu Long không thể “sống” thiếu lũ, từ đó thuyết phục người đọc đồng tình rằng miền châu thổ này cần chuyển đổi từ sống chung sang chào đón lũ.

CH6. Những thông tin được đưa đến trong văn bản có điểm gì mới so với điều em biết?

Hướng dẫn trả lời: 

Điểm mới: lũ mang tới nhiều lợi ích và đặc biệt là cải thiện được đời sống người dân.

CH7. Theo em, những nhận định của tác giả về lũ ở miền châu thổ sông Cửu Long có thể được áp dụng để nói về lũ ở mọi lưu vực sông khác hay không? Vì sao?

Tham khảo:

Theo em, những nhận định của tác giả không thể được áp dụng để nói về lũ ở mọi lưu vực sông khác vì mỗi nới đều có những ưu nhược điểm, đặc biệt về địa hình và môi trường sống của các loài sinh, động vật, ngoài ra còn thời tiết, người dân, môi trường nên không thể áp dụng.

VIẾT KẾT NỐI VỚI ĐỌC

Viết đoạn văn (khoảng 7 – 9 câu) nêu những thu nhận bổ ích của em qua đọc văn bản Miền châu thổ sông Cửu Long cần chuyển đổi từ sống chung sang chào đón lũ

Tham khảo:

Văn bản Miền châu thổ sông Cửu Long cần chuyển đổi từ sống chung sang chào đón lũ đã giúp em có thêm nhiều kiến thức bổ ích liên quan đến hiện tượng lũ lụt và quá trình kiến tạo đồng bằng. Tất cả các đồng bằng hạ lưu sông đều được hình thành và phát triển hình thể thông qua các trận lũ hàng năm. Tuy nghèo nàn về khoáng sản kim loại và vật liệu xây dựng nhưng thổ nhưỡng và sinh thái vùng Cửu Long lại cực kỳ giàu có. Nhờ thế mà hoạt động nông nghiệp ở đây cực kỳ phát triển, năng suất sinh học cao, tạo ra nhiều loại nông sản và của cải nâng cao chất lượng đời sống nhân dân. Nếu chỉ đánh giá phiến diện từ một phía, ta sẽ thấy lũ lụt thật đáng sợ và đem đến sự tàn phá nghiêm trọng. Vì vậy, cần mở rộng góc nhìn và dựa trên những dẫn chứng từ thực tế để đánh giá đúng tiềm năng cũng như tác hại của lũ lụt, từ đó có biện pháp “chào đón” phù hợp đối với hiện tượng thiên nhiên này.