Soạn siêu ngắn kinh tế pháp luật 11 cánh diều bài 3 Thị trường lao động

MỞ ĐẦU

Câu hỏi: Em hãy liệt kê và chia sẻ với các bạn thông tin về những ngành nghề có nhu cầu lớn về tuyển dụng lao động ở Việt Nam hiện nay?

Hướng dẫn trả lời:

Một số ngành nghề có nhu cầu tuyển dụng cao tại Việt Nam:

- Ngành công nghiệp sản xuất và chế biến

- Công nghệ thông tin và lập trình

- Dịch vụ khách hàng và quản lý chất lượng

- Ngành y tế

- Ngành giáo dục

- Tài chính và ngân hàng

- Ngành du lịch và khách sạn

- Nông nghiệp và nông dân 4.0

KHÁM PHÁ

1. Khái niệm lao động

Câu hỏi: Em hãy quan sát hình ảnh, đọc thông tin và trả lời câu hỏi:

THÔNG TIN (Trang 20 SGK)

a. Người lao động trong các hình ảnh và thông tin trên đang tiến hành những hoạt động gì?

b. Người lao động tham gia lao động vào các ngành nghề đó nhằm mục đích gì?

Hướng dẫn trả lời:

a. Người lao động đang tiến hành làm việc tại công xưởng, công trình.

b. Mục đích: tham gia sản xuất sản phẩm đáp ứng nhu cầu đời sống 

2. Khái niệm thị trường lao động

Câu hỏi: Em hãy đọc thông tin, trường hợp và trả lời câu hỏi:

Thông tin, Trường hợp  (Trang 21,22 SGK)

a. Thế nào là người lao động, người sử dụng lao động?

b. Quan hệ giữa người lao động và người sử dụng lao động được thực hiện theo nguyên tắc? Dựa trên cơ sở nào?

c. Ngoài tiền lương, người sử dụng lao động còn phải đảm bảo những gì cho người lao động?

d. Thế nào là hợp đồng lao động? Hợp đồng lao động có những nội dung chủ yếu nào?

Hướng dẫn trả lời:

a. Người lao động là một cá nhân tham gia vào lực lượng lao động để cung cấp lao động và kỹ năng của họ trong một tổ chức, công ty hoặc doanh nghiệp với mục đích nhận tiền lương hoặc thù lao tương đương trong việc thực hiện công việc và nhiệm vụ được giao. 

Ngược lại, người sử dụng lao động là tổ chức, công ty hoặc cá nhân mà người lao động làm việc cho họ và trả tiền lương hoặc thù lao cho công việc được thực hiện.

b. Quan hệ lao động (QHLĐ) là quan hệ giữa người lao động (NLĐ), tập thể NLĐ với người sử dụng lao động (NSDLĐ) và tổ chức đại diện NSDLĐ dựa theo nguyên tắc cơ bản của hợp đồng lao động. Cơ sở của quan hệ này bao gồm sự đồng tình giữa người lao động và người sử dụng lao động về các điều khoản và điều kiện làm việc, đặc biệt là về mức tiền lương và các quyền và trách nhiệm của cả hai bên.

c. Ngoài tiền lương, người sử dụng lao động cần đảm bảo những yếu tố sau cho người lao động: thời gian làm việc, cung cấp trang thiết bị bảo hộ lao động, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp, và các quyền và lợi ích khác.

d. Hợp đồng lao động là một tài liệu chính thức mô tả quan hệ lao động giữa người lao động và người sử dụng lao động. Hợp đồng lao động thường bao gồm các nội dung sau:

- Thông tin về các bên liên quan, bao gồm tên và địa chỉ của người sử dụng lao động và tên và địa chỉ của người giao kết hợp đồng lao động bên phía người lao động.

- Mô tả công việc và địa điểm làm việc.

- Thời hạn của hợp đồng lao động.

- Mức tiền lương hoặc thù lao và cách thức trả lương.

- Thời gian làm việc và thời gian nghỉ.

- Điều kiện về an toàn lao động và bảo vệ sức khỏe của người lao động.

- Quyền lợi và trách nhiệm của cả hai bên.

- Quy định về việc chấm dứt hợp đồng và điều kiện của việc chấm dứt này.

- Các điều khoản khác liên quan đến công việc và quyền lợi của người lao động và người sử dụng lao động.

3. Xu hướng tuyển dụng lao động thị trường.

Câu 1: Em hãy đọc thông tin và trả lời câu hỏi

Thông tin 1, Thông tin 2 (Trang 22, 23 SGK)

a. Từ thông tin 1, em hãy so sánh tỉ trọng lao động giữa các khu vực của nền kinh tế?

b. Từ thông tin 1, 2 em hãy chỉ ra xu hướng tuyển dụng lao động của thị trường?

Hướng dẫn trả lời:

a. Sự phân phối lao động giữa các vùng trong nền kinh tế tại Việt Nam đang gia tăng.

b. Tăng lên là xu hướng và có sự gia tăng đáng kể trong việc tuyển dụng.

LUYỆN TẬP

Câu 1: Em hãy cho biết những nhận định dưới đây là đúng hay sai. Vì sao?

A. Lao động là hoạt động có mục đích, có ý thức của con người tác động vào tự nhiên để tạo ra của cải vật chất đáp ứng nhu cầu của đời sống.

B. Lao động là hoạt động tác động vào tự nhiên một cách đơn giản, tự phát của con người để tạo ra của cải vật chất, đáp ứng nhu cầu của đời sống.

C. Thị trường lao động là nơi diễn ra các quan hệ thoả thuận giữa người sử dụng lao động và người lao động về tiền lương, điều kiện làm việc dựa trên cơ sở hợp đồng lao động.

D. Thị trường lao động là nơi người sử dụng lao động và người lao động thỏa thuận về tiền lương, điều kiện làm việc nhưng không dựa trên cơ sở hợp đồng lao động.

Hướng dẫn trả lời:

- Nhận định C đúng; các nhận định A, B, D sai.

- Giải thích:

• Lao động là một hoạt động có mục tiêu, được thực hiện bởi con người với ý thức nhằm tạo ra các sản phẩm hoặc dịch vụ để đáp ứng nhu cầu trong cuộc sống.

• Thị trường lao động là nơi xảy ra các quan hệ thương lượng giữa người sử dụng lao động và người lao động liên quan đến tiền lương, điều kiện làm việc, dựa trên hợp đồng lao động.

Câu 2: Em hãy đánh giá xu hướng tuyển dụng lao động theo ngành nghề và theo trình độ quý III/2022?

Hướng dẫn trả lời:

Hiện nay, trên thị trường, có ba xu hướng chính trong quá trình tuyển dụng lao động: giảm lượng lao động trong ngành nông nghiệp, tăng lượng lao động trong ngành công nghiệp và dịch vụ, cùng với sự gia tăng của lao động được đào tạo, đồng thời chiếm ưu thế so với lao động chưa được đào tạo trong tổng số nguồn lao động xã hội.

Câu 3: Em hãy xây dựng và chia sẻ với các bạn kế hoạch của bản thân trong học tập và rèn luyện nhằm hoàn thiện, nâng cao kiến thức, khả năng, kĩ năng của bản thân để có thể đáp ứng được nhu cầu của thị trường lao động trong tương lai.

Hướng dẫn trả lời:

- Bước 1. Xác định hướng và chọn lựa lĩnh vực công việc:

• Quyết định nhóm lĩnh vực và công việc cụ thể mà bạn muốn theo đuổi trong tương lai.

• Nghiên cứu về các yêu cầu về phẩm chất và năng lực cần thiết cho lĩnh vực đã chọn.

• Tìm hiểu thông tin về các cơ sở đào tạo liên quan đến lĩnh vực mục tiêu.

• Xác định các môn học liên quan đến lĩnh vực đã chọn

- Bước 2. Đánh giá sự phù hợp của bạn với lĩnh vực đã chọn:

• Tự đánh giá bản thân, có thể kết hợp với ý kiến của người thân và bạn bè để nhận biết ưu điểm và hạn chế của mình.

• So sánh ưu điểm và nhược điểm cá nhân với các yêu cầu (về phẩm chất và năng lực) của lĩnh vực đã lựa chọn.

 - Bước 3. Xây dựng và thực hiện kế hoạch và biện pháp để phát triển theo hướng lĩnh vực đã chọn (dựa trên mô hình dưới đây):

- Bước 4. Tự đánh giá quá trình thực hiện kế hoạch

VẬN DỤNG

Câu hỏi: Em hãy cùng các bạn xây dựng kịch bản và tổ chức một buổi tọa đàm về xu hướng của thị trường lao động tại địa phương em hiện nay.

Hướng dẫn trả lời:

- Thời gian tổ chức: ….. giờ, ngày …./ tháng …./ năm 2023

- Địa điểm tổ chức: Lớp 11…. Trường THPT………

- Thành phần tham dự:

• Ông/ bà: …………………. - khách mời tham gia buổi tọa đàm

• Thầy/ cô ………… - cố vấn học tập môn giáo dục kinh tế và pháp luật

• Tập thể các bạn học sinh lớp 11 ….. Trường THPT…………….

CHỦ ĐỀ: "XU HƯỚNG THỊ TRƯỜNG LAO ĐỘNG TẠI ĐỊA PHƯƠNG EM: CƠ HỘI VÀ THÁCH THỨC"

Mở đầu (15 phút):

- Chào mừng và giới thiệu chương trình.

- Trình bày mục tiêu và lý do của buổi tọa đàm.

Phần 1: Thảo luận về Xu Hướng Lao Động (30 phút):

- Trình bày tổng quan về tình hình thị trường lao động địa phương.

- Thảo luận về sự biến đổi trong cơ cấu ngành nghề, tăng trưởng công việc, và nhu cầu tuyển dụng hiện tại.

Phần 2: Cơ Hội Nghề Nghiệp (30 phút):

- Trình bày về các lĩnh vực nghề nghiệp đang phát triển và có triển vọng tại địa phương.

- Chia sẻ kinh nghiệm và lời khuyên từ những người lao động thành công trong các lĩnh vực này.

Phần 3: Thách Thức và Giải Pháp (30 phút):

- Xác định những thách thức mà người lao động và doanh nghiệp đang gặp phải.

- Thảo luận về các giải pháp và cách thức đối phó với những thách thức này.

Phần 4: Đối thoại và Hỏi Đáp (30 phút):

- Cho phép tham gia vào cuộc trò chuyện và đặt câu hỏi cho các diễn giả.

- Khuyến khích chia sẻ ý kiến và góp ý từ phía người tham dự.

Tóm Tắt và Kết Luận (15 phút):

- Tổng kết những điểm quan trọng và ý nghĩa của buổi tọa đàm.

- Cảm ơn tất cả các diễn giả và người tham dự đã tham gia.

Networking (15 phút): Tạo cơ hội để mọi người gặp gỡ, trao đổi thông tin liên quan đến nghề nghiệp và kết nối với nhau.

Lưu ý:

Buổi tọa đàm nên được tổ chức tại một địa điểm thuận tiện và có sự hiện diện của người điều phối hoặc MC để duyệt biểu mẫu và đảm bảo sự suôn sẻ của buổi gặp gỡ.

Đảm bảo rằng có cơ hội cho tất cả mọi người để tham gia và đóng góp ý kiến.

Quyết định thời gian và ngày tổ chức sao cho phù hợp với lịch của đối tượng tham gia.

Sử dụng các phương tiện truyền thông để quảng bá và kêu gọi sự tham gia từ cộng đồng địa phương.