Giải chi tiết khoa học tự nhiên 9 KNTT bài 1 Nhận biết một số dụng cụ, hóa chất. Thuyết trình một vấn đề khoa học

KHỞI ĐỘNG

Câu hỏi: Để kiểm chứng các dự đoán trong lĩnh vực khoa học tự nhiên, cần tiến hành thí nghiệm. Làm thế nào lựa chọn được dụng cụ, hóa chất phù hợp để thực hiện thí nghiệm thành công và an toàn?

Bài làm chi tiết:

Để lựa chọn được dụng cụ, hóa chất phù hợp nhằm thực hiện thí nghiệm thành công và an toàn, em cần tìm hiểu kỹ bài trước khi đến lớp, hiểu rõ thí nghiệm mình làm sẽ cần dùng đến dụng cụ, hóa chất nào. Đặc biệt em phải nắm vững các cách sử dụng cũng như cách bảo quản dụng cụ và hóa chất đó.

I. GIỚI THIỆU MỘT SỐ DỤNG CỤ VÀ CÁCH SỬ DỤNG

Câu hỏi: Để tạo tia sáng, chùm sáng, có thể dùng đèn dây tóc và các tấm chắn sáng có khe hẹp. Em hãy đề xuất một cách làm khác.

Bài làm chi tiết:

Có thể tạo ra tia sáng, chùm sáng bằng cách khác như: Dùng đèn LED chiếu vào một miếng bìa có khoét một lỗ nhỏ, dùng một miếng bìa làm màn hứng sao cho vệt sáng từ lỗ nhỏ đi là là trên mặt hứng. 

Hoạt động: Quan sát điện kế, giải thích vì sao vạch 0 nằm giữa thang đo?

Bài làm chi tiết:

Vạch 0 nằm giữa thang đo vì giá trị của dòng điện cảm ứng có thể nhỏ hơn 0 hoặc lớn hơn 0, tùy thuộc vào chiều của dòng điện đi ra từ chốt nào.

Câu hỏi 1: Phễu, phễu chiết, bình cầu trong phòng thí nghiệm thường được làm bằng vật liệu gì? Cần lưu ý điều gì khi sử dụng chúng?

Bài làm chi tiết:

Phễu, phễu chiết, bình cầu trong phòng thí nghiệm thường được lằm bằng thủy tinh. Khi sử dụng chúng, cần lưu ý những điều sau:

- Các dụng cụ trên cần phải được rửa sạch, sấy khô, khử trùng trước khi sử dụng để đảm bảo độ bền cũng như chất lượng của dụng cụ trong quá trình thí nghiệm. Sau khi làm thí nghiệm, sấy khô, úp ngược chúng trong các giá thí nghiệm hoặc ngăn tủ.

- Xếp các dụng cụ này ở ngăn thấp nhất trên giá vì chúng khá dễ vỡ và tránh bị đổ hóa chất vào người, tránh các tai nạn không đáng có.

- Dụng cụ thủy tinh đang lạnh hoặc ở nhiệt độ thường không được cho nước nóng, nước sôi vào vì có khả năng làm vỡ dụng cụ.

Câu hỏi 2: Khi cần đun nóng dung dịch trong cốc thủy tinh, tại sao cần phải dùng lưới tản nhiệt?

Bài làm chi tiết:

Cần phải dùng lưới tản nhiệt khi đun nóng dung dịch trong cốc thủy tinh bởi vì khi đun nóng làm cho lớp thành thủy tinh bên ngoài lập tức giãn nỡ ra trong khi lớp thủy tinh bên trong lại chưa kịp giãn nở, quá trình giãn nở không đồng nhất và gây ra hiện tượng vỡ, nứt, thậm chí có thể gây nổ cốc.

II. MỘT SỐ HÓA CHẤT CƠ BẢN TRONG PHÒNG THÍ NGHIỆM

Hoạt động: Sử dụng hóa chất và dụng cụ trong phòng thí nghiệm:

Đề xuất dụng cụ, hóa chất và thực hiện thí nghiệm chứng minh tính chất hóa học chung của acid hoặc base.

Bài làm chi tiết:

Dụng cụ, hóa chất: 3 ống nghiệm mất nhãn đựng 3 dung dịch HCl, Na₂SO₄, NaOH; giấy quỳ tím.

Tiến hành thí nghiệm: Lấy ở mỗi ống một giọt dung dịch nhỏ vào giấy quỳ tím và quan sát hiện tượng xảy ra.

- Nếu quỳ tím chuyển sang màu đỏ là ống chứa dung dịch HCl.

- Nếu quỳ tím chuyển sang màu xanh là ổng chứa dung dịch NaOH.

- Nếu quỳ tím không đổi màu là ống Na₂SO₄

Câu hỏi 1: Khi thực hiện lấy hóa chất rắn, lỏng, cần lưu ý gì để các hóa chất đảm bảo được độ tinh khiết và bảo quản được lâu dài?

Bài làm chi tiết:

Cần lưu ý khi lấy hóa chất để chúng đảm bảo được độ tinh khiết và bảo quản được lâu dài:

- Trước khi lấy hóa chất, cần đảm bảo rằng dụng cụ và bình chứa đã được làm sạch và khô ráo. 

- Không dùng tay lấy hóa chất mà sử dụng các dụng cụ cần thiết để lấy hóa chất.

- Sau khi lấy hóa chất xong cần bảo quản cẩn thận theo hướng dẫn của nhà sản xuất. Đảm bảo rằng bình chứa hóa chất được đậy nắp kín để ngăn chất bị bay hơi hoặc bị ô nhiễm từ môi trường.

Câu hỏi 2: Tại sao cần phải đọc cẩn thận nhãn hóa chất trước khi sử dụng?

Bài làm chi tiết:

Cần phải đọc cẩn thận nhãn hóa chất trước khi sử dụng nhằm đảm bảo an toàn sức khỏe, tránh lấy nhầm hóa chất và tránh gây lãng phí.

Câu hỏi 3: Tại sao không được tự ý nghiền, trộn các hóa chất?

Bài làm chi tiết:

Bởi vì tự ý nghiền, trộn các hóa chất với nhau sẽ tạo ra các phản ứng phức tạp, không kiểm soát được, thậm chí gây nổ. Hành động này có thể gây nguy hiểm nghiêm trọng cho sức khỏe và môi trường,

Câu hỏi 4: Em cần lưu ý gì khi sử dụng các hóa chất dễ bay hơi; hóa chất độc hại; hóa chất nguy hiểm (H₂SO₄ đặc,...)?

Bài làm chi tiết:

Những lưu ý khi sử dụng các hóa chất dễ bay hơi, hóa chất độc hại và hóa chất nguy hiểm: 

- Đọc kĩ thông tin nhãn mác của hóa chất trước khi sử dụng.

- Tránh tiếp xúc trực tiếp với các hóa chất này, không dùng tay, dùng mũi ngửi,…

- Sử dụng xong phải bảo quản hóa chất đúng cách, sử dụng lắp đậy kín,…

III. VIẾT VÀ TRÌNH BÀY BÁO CÁO MỘT VẤN ĐỀ KHOA HỌC

Hoạt động 1: Em hãy so sánh cấu trúc của bài báo cáo một vấn đề khoa học theo cách thức quy định chung với các báo cáo thực hành hay báo cáo thí nghiệm, điều tra mà em đã thực hiện.

Bài làm chi tiết:

- Giống nhau: Cấu trúc đều gồm có tiêu đề, mục tiêu, trang thiết bị, các bước tiến hành, kết quả, thảo luận và kết luận.

- Khác nhau:

Hoạt động 2: Lựa chọn một hoạt động nghiên cứu hoặc hoạt động thực hành và viết báo cáo cho hoạt động này.

Bài làm chi tiết:

BÁO CÁO KẾT QUẢ KHẢO SÁT THỰC TẾ VỀ DỊCH SỐT XUẤT HUYẾT VÀ THỰC TRẠNG Ở ĐỊA PHƯƠNG

Tóm tắt: Báo cáo này trình bày kết quả từ cuộc khảo sát thực tế về dịch sốt xuất huyết và thực trạng ở địa phương với đối tượng khảo sát là 30 chủ hộ gia đình và cán bộ địa phương. Kết quả khảo sát cho thấy tác động của sốt xuất huyết và diễn biến về dịch tại địa phương, qua đó hướng tới mục đích nâng cao ý thức và tiếp tục phòng ngừa dịch.

I. Giới thiệu:

Sốt xuất huyết đang là vấn đề nghiệm trọng và liên quan đến sức khỏe cộng đồng, đặc biệt được rất nhiều người quan tâm. Điều tra và nghiên cứu về dịch sẽ cung cấp thông tin quan trọng để nâng cao ý thức về các biện pháp phòng tránh dịch.

Mục tiêu của nghiên cứu này:

- Điều tra được thực trạng tình hình cũng như diễn biến hiện nay của dịch sốt xuất huyết ở địa phương.

- Trên cơ sở kết quả điều tra đề xuất các giải pháp phòng ngừa dịch sốt xuất huyết.

II. Phương pháp:

1. Phương pháp và công cụ khảo sát thực tế:

Phương pháp: Điều tra bằng phiếu hỏi.

Phỏng vấn trực tiếp một số đối tượng.

Công cụ: Bộ phiếu hỏi và đề cương phỏng vấn trực tiếp

2. Đối tượng khảo sát:

- Đối tượng: 30 chủ hộ gia đình và cán bộ địa phương (tổ trưởng tổ dân phố, đoàn thanh niên, hội phụ nữ)

- Địa bàn khảo sát: các tổ dân phố số 1, 2, 3 thuộc phường Minh Khai.

III. Kết quả:

1. Nhận thức của người dân về ảnh hưởng của dịch sốt xuất huyết đối với sức khỏe con người

Kết quả cho thấy 100% đối tượng đều nắm rõ ảnh hưởng của dịch sốt xuất huyết đối với sức khỏe cộng đồng.

2. Thực trạng về tình hình mắc sốt xuất huyết ở địa phương:

Số chủ hộ bản thân là người mắc sốt xuất huyết hoặc có người thân trong nhà mắc sốt xuất hiện: 01 người, chiếm 3,33%.

Như vậy, số người mắc sốt xuất huyết ở địa phương là rất ít

3. Thực trạng về các biện pháp phòng ngừa sốt xuất huyết

Qua quá trình phỏng vấn các chủ hộ và các cán bộ của phường, tất cả đều đã nắm rõ các biện pháp phòng ngừa dịch sốt xuất huyết. Các hộ gia đình đều đã làm rất tốt công tác phòng chống dịch.

IV. Thảo luận:

Tất cả người dân đều có nhận thức tốt và hiểu rõ về sự nguy hại mà sốt xuất huyết gây ra và mọi người đều đã chủ động có những biện pháp phòng tránh dịch ngay sau khi có thông báo.

V. Kết luận:

- Nhận thức về tác động quan trọng của dịch sốt xuất huyết và sự quan trọng của các biện pháp phòng chống dịch

- Các biện pháp cần được thực hiện để nâng cao nhận thức của người dân như: vệ sinh sạch sẽ môi trường xung quanh, ngủ mắc màn, không để lại các vũng nước lắng đọng để không tạo môi trường cho muỗi sinh sống.

Tài liệu tham khảo

1. Báo sức khỏe và đời sống (2022), Sốt xuất huyết: Nguyên nhân, triệu chứng, điều trị và cách phòng.

2.Wikipedia (2023), Sốt xuất huyết.

IV. BÀI THUYẾT TRÌNH MỘT VẤN ĐỀ KHOA HỌC

Hoạt động 1: Để thực hiện thuyết trình báo cáo kết quả nghiên cứu, thực hành, em hãy xây dựng bản trình chiếu trên phần mềm.

Bài làm chi tiết:

Có thể tham khảo bài sau:

Hoạt động 2: Trình bày báo cáo với các bạn trong lớp về một vấn đề khoa học mà em đã lựa chọn.

Bài làm chi tiết:

 “Xin chào thầy cô và các bạn! Sau đây, em xin trình bày bài báo cáo của em về vấn đề: Báo cáo kết quả khảo sát thực tế về dịch sốt xuất huyết và thực trạng ở địa phương”.

Tiếp theo, em sẽ trình bày lần lượt theo các mục mà em đã chuẩn bị trong câu hỏi trên.

Sau khi trình bày hết mục kết luận, em nói rằng:”Bài báo cáo của em đến đây là kết thúc. Cảm ơn thầy cô và các bạn đã lắng nghe! Em rất mong nhận được lời nhận xét và góp ý của thầy cô cũng như của các bạn”. Sau đó em sẽ trả lời những thắc mắc (nếu có) và lắng nghe nhận xét của thầy cô và các bạn. 

Hoạt động: Em hãy thiết kế một báo cáo treo tường để trình bày kết quả của một nghiên cứu khoa học hoặc một bài thực hành mà em đã thực hiện trong môn Khoa học tự nhiên.

Bài làm chi tiết:

Câu hỏi: Em hãy so sánh ưu, nhược điểm của hai cách thuyết trình báo cáo: sử dụng phần mềm trình chiếu và sử dụng báo cáo treo tường.

Bài làm chi tiết: