Giải chi tiết khoa học tự nhiên 9 KNTT bài 25 Nguồn nhiên liệu

KHỞI ĐỘNG

Câu hỏi: Hydrocarbon là thành phần chính của dầu mỏ, khí thiên nhiên và khí mỏ dầu. Hydrocarbon vừa là nguồn nhiên liệu, vừa là nguồn nguyên liệu quý. Chúng được khai thác và sử dụng như thế nào?

Bài làm chi tiết:

- Dầu mỏ và khí mỏ dầu được khai thác qua nhiều giai đoạn:

• Giai đoạn đầu tiên là quá trình khoan để thu dầu và khí.

• Tiếp theo là loại bỏ tạp chất để thu được dầu thô, sau đó vận chuyển đến nhà máy lọc dầu.

• Tại nhà máy lọc dầu, dầu thô được xử lý chủ yếu bằng phương pháp chưng cất để thu được nhiều loại sản phẩm khác nhau ở các nhiệt độ khác nhau.

- Khí thiên nhiên thường được khai thác bằng cách khoan xuống mỏ khí, sau đó khí tự phun lên do áp suất ở các mỏ khí lớn hơn áp suất khí quyển, và sau đó được vận chuyển đến nhà máy để xử lý.

- Hydrocarbon thường được sử dụng làm dung môi, nhiên liệu cho động cơ đốt trong và động cơ phản lực, cũng như là chất bôi trơn.

I. DẦU MỎ, KHÍ MỎ DẦU VÀ KHÍ THIÊN NHIÊN

Hoạt động 1: Quan sát sơ đồ trên Hình 25.1 và trình bày cấu tạo mỏ dầu.

Bài làm chi tiết:

Mỏ dầu thường được cấu tạo bởi các phần sau:

• Lớp khí ở phía trên thường được gọi là khí mỏ dầu.

• Lớp dầu lỏng có khí hòa tan ở giữa.

• Phía dưới của mỏ dầu thường là lớp nước mặn.

Hoạt động 2: Tìm hiểu qua các tài liệu sách, báo, internet, thảo luận nhóm và trình bày về các nội dung sau:

a) Dầu mỏ và khí mỏ dầu tồn tại ở đâu trong tự nhiên? Nguyên nhân dẫn đến sự hình thành dầu mỏ và khí mỏ dầu là gì?

b) Các ứng dụng của dầu mỏ và khí mỏ dầu là gì?

Bài làm chi tiết:

a) - Dầu mỏ và khí mỏ dầu tồn tại ở trong vỏ trái đất.

- Sự hình thành của dầu mỏ và khí mỏ dầu có nguyên nhân chính là từ xác của các động vật và thực vật nhỏ đã chết dưới đáy biển cách đây từ 10 đến 600 triệu năm. Khi xác của các sinh vật chìm sâu dưới đáy biển qua hàng nghìn năm, chúng phân rã thành các hợp chất giàu carbon, tạo thành lớp vật chất hữu cơ. Khi kết hợp với trầm tích biển, các hợp chất này hình thành các lớp đá phiến mịn. Các lớp trầm tích tiếp tục lắng đọng lên nhau, tạo ra một áp suất lớn và nhiệt độ cao làm nóng đá gốc. Cuối cùng, nhiệt độ và áp suất đã biến các vật liệu hữu cơ này thành khí và dầu mỏ.

b) Các ứng dụng của dầu mỏ và khí mỏ dầu rất đa dạng:

• Sử dụng làm nhiên liệu để sưởi ấm và bếp gas.

• Dùng làm dung môi trong quá trình sản xuất và công nghiệp hóa chất.

• Là nguồn nhiên liệu chính cho động cơ đốt trong trong các phương tiện di chuyển như xe máy, ô tô,...

• Sử dụng làm nhiên liệu cho động cơ phản lực.

• Sử dụng làm chất bôi trơn trong nhiều ứng dụng công nghiệp và sản xuất.

• Được sử dụng để sản xuất sáp bóng, sáp dầu khoáng.

• Sử dụng để phủ lên bề mặt đường nhựa, cũng như là nguyên liệu để sản xuất giấy dầu dùng để lợp mái.

II. NHIÊN LIỆU

Hoạt động: Quan sát Hình 25.2 và trả lời các câu hỏi sau đây:

1. Theo em, các chất được sử dụng làm nhiên liệu đều phải có tính chất gì?

2. Hãy cho biết trạng thái tồn tại của mỗi nhiên liệu ở điều kiện thường.

Bài làm chi tiết:

1. Các chất đều phải có tính chất là cháy được, khi cháy tỏa ra nhiệt và phát sáng.

2. Trạng thái tồn tại của mỗi nhiên liệu ở điều kiện thường:

- Nhiên liệu rắn: gỗ, than mỏ.

- Nhiên liệu lỏng: xăng, dầu diesel, ethanol.

- Nhiên liệu khí: hydrogen, methane, propane hay butane.

Hoạt động: Quan sát các loại nhiên liệu khác nhau trong Bảng 25.1 và cho biết ứng dụng của các loại nhiên liệu này trong cuộc sống hàng ngày.

Bài làm chi tiết:

Hoạt động: Bếp nấu ăn, xe máy, ô tô ở Việt Nam hiện đang sử dụng những loại nhiên liệu gì? Hãy đề xuất một số biện pháp sử dụng các loại nhiên liệu này an toàn và hiệu quả.

Bài làm chi tiết:

- Ở Việt Nam, bếp nấu ăn thường sử dụng gas hoặc củi gỗ làm nhiên liệu, trong khi đó, xe máy và ô tô sử dụng xăng làm nhiên liệu chính.

- Để sử dụng các loại nhiên liệu này một cách an toàn và hiệu quả, có thể thực hiện những biện pháp sau:

• Đảm bảo tắt thiết bị khi không sử dụng và ưu tiên sử dụng phương tiện công cộng trong giao thông. Bảo dưỡng xe định kỳ để đảm bảo động cơ hoạt động hiệu quả và tiết kiệm nhiên liệu.

• Tuân thủ nghiêm ngặt các quy định và hướng dẫn về an toàn cháy, nổ từ phía nhà sản xuất.