Đất feralit

Đất phù sa

Đất mùn trên núi

HOẠT ĐỘNG CỦA GV – HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học

- GV giới thiệu kiến thức:

+ Thổ nhưỡng là lớp vật chất mỏng, vụn bở, bao phủ trên bề mặt các lục địa và đảo, được đặc trưng bởi độ phì.

+ Các nhân tố hình thành nhổ nhưỡng ở nước ta: đá mẹ, khí hậu, sinh vật, địa hình, thời gian, con người.

- GV yêu cầu HS làm việc cặp đôi, khai thác Hình 11.1, mục 1 SGK tr.131 và trả lời câu hỏi: Chứng minh tính chất nhiệt đới gió mùa của lớp phủ thổ nhưỡng ở nước ta. 

- GV trình chiếu cho HS quan sát thêm một số hình ảnh:

Đất Feralit

Thoái hóa đất đai ở Điện Biên

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS khai thác thông tin trong mục và trả lời câu hỏi.

- GV quan sát, hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời đại diện 1 – 2 HS chứng minh tính chất nhiệt đới gió mùa của lớp phủ thổ nhưỡng nước ta.

- GV yêu cầu các HS khác lắng nghe, nhận xét, bổ sung ý kiến (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá và kết luận: Tính chất nhiệt đới gió mùa là đặc điểm cơ bản của thổ nhưỡng nước ta. 

- GV chuyển sang nội dung mới.

1. Tính chất nhiệt đới gió mùa của lớp phủ thổ nhưỡng

- Ở khu vực nhiệt đới ẩm gió mùa, quá trình phong hoá với cường độ mạnh, tạo nên lớp thổ nhưỡng dày.

- Lượng mưa tập trung theo mùa, rửa trôi các chất dễ tan, tích tụ oxit sắt, oxit nhôm tạo nên đất feralit có màu đỏ vàng. 

- Quá trình feralit là quá trình hình thành đất đặc trưng.

+ Đất feralit thường bị rửa trôi, xói mòn mạnh (ở những nơi mất đi lớp phủ thực vật).

+ Các vật liệu theo dòng nước được bổi tụ ở các đồng bằng hạ lưu sông.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV – HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Nhiệm vụ 1: Nhóm đất feralit

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV dẫn dắt: Nước ta có nhiều loại đất khác nhau, có thể chia thành 3 nhóm đất chính là:

+ Nhóm đất feralit.

+ Nhóm đất phù sa.

+ Nhóm đất mùn núi cao. 

- GV chia HS cả lớp thành 4 nhóm.

- GV giao nhiệm vụ cụ thể cho các nhóm như sau:

Khai thác Hình 11.2, mục 2a SGK tr.132, 133 và trả lời câu hỏi: Trình bày đặc điểm phân bố của nhóm đất feralit ở nước ta. 

- GV trình chiếu cho HS quan sát thêm một số hình ảnh về nhóm đất feralit (đính kèm phía dưới Nhiệm vụ 1).

ưBước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS thảo luận theo nhóm, khai thác hình ảnh, thông tin trong mục và trả lời câu hỏi.

- GV quan sát, hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận 

- GV mời đại diện 1 – 2 nhóm nêu đặc điểm phân bố của nhóm đất feralit ở nước ta.

- GV mời đại diện 1 – 2 nhóm trả lời câu hỏi mở rộng (đính kèm phía dưới Nhiệm vụ 1). 

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá và kết luận: Nhóm đất feralit chiếm tới 65% diện tích đất tự nhiên của nước ta, phân bố ở khu vực đồi núi.

- GV chuyển sang nhiệm vụ mới. 

2. Phân bố các nhóm đất chính ở nước ta

a. Nhóm đất feralit

Chiếm 65% diện tích đất tự nhiên của nước ta, phân bố ở các khu vực đồi núi:

- Đất feralit hình thành trên đá badan: phân bố tập trung ở Tây Nguyên, Đông Nam Bộ, rải rác ở Bắc Trung Bộ, Tây Bắc.

- Đất feralit hình trên đá vôi: phân bố chủ yếu ở khu vực Đông Bắc, Bắc Trung Bộ, Tây Bắc. 

- Đất feralit hình thành trên các loại đá khác: chiếm diện tích lớn nhất, phân bố rộng khắp ở nhiều vùng đồi núi thấp. 

HÌNH ẢNH VỀ NHÓM ĐẤT FERLIT

Nhiệm vụ 2: Nhóm đất phù sa

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS tiếp tục thảo luận nhóm, khai thác Hình 11.2, thông tin mục 2b SGK tr.133 và trả lời câu hỏi: Trình bày đặc điểm phân bố của nhóm đất phù sa ở nước ta. 

- GV trình chiếu cho HS quan sát thêm một số hình ảnh về nhóm đất phù sa:

- GV liên hệ, vận dụng, yêu cầu các nhóm thảo luận và trả lời câu hỏi: Kể tên các loại cây trồng phù hợp với nhóm đất feralit và nhóm đất phù sa.

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS khai thác hình ảnh, thông tin trong mục và trả lời câu hỏi.

- GV quan sát, hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời đại diện 1 – 2 nhóm nêu đặc điểm phân bố của nhóm đất phù sa ở nước ta.

- GV mời đại diện 1 – 2 HS xung phong trả lời câu hỏi mở rộng (Đính kèm phía dưới Nhiệm vụ 2). 

- GV yêu cầu các HS khác lắng nghe, nhận xét, bổ sung ý kiến (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá và kết luận: Nhóm đất phù sa chiếm khoảng 24% diện tích đất tự nhiên.

- GV chuyển sang nhiệm vụ mới. 

b. Nhóm đất phù sa

Chiếm 24% diện tích đất tự nhiên, phân bố chủ yếu ở Đồng bằng sông Hồng, đồng bằng sông Cửu Long, đồng bằng ven biển miền Trung, ven thung lũng sông của các khu vực khác. 

- Ở đồng bằng sông Cửu Long, các ô trũng ở đồng bằng sông Hồng: đất phù sa có một phần diện tích bị nhiễm phèn (đất phèn).

- Ở rìa đồng bằng sông Hồng, Đông Nam Bộ: đất xám trên phù sa cổ.

- Duyên hải miền Trung: đất cát ven biển.

- Khu vực ven biển: đất mặn. 

Trả lời câu hỏi mở rộng:

Nhiệm vụ 3: Nhóm đất mùn núi cao

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu 4 nhóm tiếp tục thảo luận, khai thác Hình 11.2, thông tin mục 3c SGK tr.133 và trả lời câu hỏi: Trình bày đặc điểm phân bố của nhóm đất mùn núi cao ở nước ta. 

- GV trình chiếu cho HS quan sát thêm một số hình ảnh về nhóm đất mùn núi cao:

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS khai thác hình ảnh, thông tin trong mục và trả lời câu hỏi.

- GV quan sát, hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời đại diện 1 – 2 nhóm nêu đặc điểm phân bố của nhóm đất mùn núi cao ở nước ta.

- GV yêu cầu các HS khác lắng nghe, nhận xét, bổ sung ý kiến (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

GV nhận xét, đánh giá và kết luận: Nhóm đất mùn núi cao chiếm khoảng 11% diện tích đất tự nhiên. 

b. Nhóm đất mùn núi cao

Chiếm khoảng 11% diện tích đất tự nhiên, phân bố ở:

- Khu vực núi cao từ 1 600 – 1 700m trở lên dưới thảm rừng cận nhiệt.

- Khu vực ôn đới trên núi cao.