Soạn siêu ngắn kinh tế pháp luật 11 cánh diều bài 16 Quyền và nghĩa vụ của công dân về bảo vệ Tổ Quốc

MỞ ĐẦU

Câu hỏi: Em hãy chia sẻ suy nghĩ của mình về khẩu hiệu "Bảo vệ Tổ quốc là sự nghiệp của toàn dân" để nói đến tinh thần đoàn kết và lòng yêu nước của toàn dân chung tay hướng tới Tổ quốc.

Hướng dẫn trả lời:

- Dựa vào tình thần bản sắc dân tộc vĩ đại trong việc xây dựng và bảo vệ quốc gia, việc thực hiện nghĩa vụ bảo vệ Tổ quốc đã trở thành một nhiệm vụ thiêng liêng của từng công dân và đã trở thành một phần không thể thiếu trong ý thức của người Việt Nam. Công việc bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa là một sứ mệnh được toàn bộ nhân dân đã chứng minh qua lịch sử xây dựng và bảo vệ đất nước, cũng như qua cuộc đấu tranh không ngừng của nhân dân lao động.

- Trong suốt hàng ngàn năm lịch sử, nhân dân Việt Nam đã thể hiện sự dũng cảm, kiên cường và không khuất phục, chiến thắng mọi thế lực xâm lược, xác nhận sự độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ và quyền tự quyết của dân tộc, lựa chọn con đường phát triển cho chính mình. Trong thời đại hiện đại, con đường đó liên quan chặt chẽ đến "độc lập dân tộc trong bối cảnh xã hội chủ nghĩa" và "bảo vệ Tổ quốc kết hợp với bảo vệ chế độ xã hội chủ nghĩa".

- Bảo vệ Tổ quốc và xây dựng nền quốc phòng toàn dân là nguyên tắc cơ bản được thể hiện trong Hiến pháp của đất nước, đồng thời là trách nhiệm của Đảng, Nhà nước và toàn bộ nhân dân, là một phần của hệ thống chính trị. Hoạt động quốc phòng đã trở thành một sự kết hợp của toàn bộ quốc gia, tạo ra một sức mạnh tổng hợp, trong đó, sức mạnh quân sự là một đặc điểm nổi bật, giữ vai trò quan trọng trong việc duy trì hòa bình, ngăn chặn hoạt động xâm lược và sẵn sàng đối phó với chiến tranh xâm lược ở mọi quy mô và hình thức.

KHÁM PHÁ

1. Pháp luật về quyền và nghĩa vụ của công dân bảo vệ Tổ quốc.

Câu hỏi: Em hãy đọc thông tin, trường hợp (Trang 111, 112 SGK) và trả lời câu hỏi

a. Em hãy xác định các quy định của pháp luật về quyền và nghĩa vụ của công dân về bảo vệ Tổ quốc trong các thông tin trên.

b. Căn cứ vào thông tin, em hãy nhận xét việc thực hiện quyền và nghĩa vụ của từng chủ thể về bảo vệ Tổ Quốc trong các trường hợp trên.

Hướng dẫn trả lời:

a. Các quy định của pháp luật về quyền và trách nhiệm của công dân đối với việc bảo vệ Tổ quốc trong các thông tin nêu trên bao gồm:

- Nghĩa vụ quân sự.

- Thực hiện nghĩa vụ tham gia quân đội.

- Tuổi tác yêu cầu tham gia vào quân đội.

- Bảo vệ độc lập và chủ quyền của Tổ quốc.

- Công dân phải thực hiện nghĩa vụ quân sự và tham gia vào việc xây dựng nền quốc phòng toàn dân.

- Công dân có nghĩa vụ duy trì lòng trung thành với Tổ quốc.

- Phản bội Tổ quốc là tội ác nghiêm trọng nhất.

b. Trong trường hợp 1, người D đã tuân thủ đúng nghĩa vụ tham gia vào khám quân sự.

Trong trường hợp 2, ông D đã chứng tỏ sự trung thành đối với Tổ quốc.

Trong trường hợp 3, ông đã tuân thủ tốt các quy định pháp luật về công dân và hợp tác với cơ quan công an để bảo vệ quốc gia.

2. Hậu quả của hành vi vi phạm quyền và nghĩa vụ của công dân về bảo vệ Tổ quốc.

Câu hỏi: Em hãy đọc thông tin, tình huống (Trang 113, 114 SGK) và trả lời câu hỏi

a. Căn cứ vào hai thông tin, em hãy xác định nội dung hành vi vi phạm quyền và nghĩa của công dân về bảo vệ Tổ quốc của anh T, ông P và bố mẹ M trong các tình huống trên.

b. Theo em, hành vi vi phạm quyền và nghĩa vụ của công dân về bảo vệ Tổ quốc của anh T, ông P và bố mẹ M dẫn tới những hậu quả gì?

Hướng dẫn trả lời:

a. Trong các tình huống nêu trên, nội dung của hành vi vi phạm quyền và trách nhiệm của công dân đối với việc bảo vệ Tổ quốc của anh T, ông P và bố mẹ M là:

- Anh T đã thực hiện vi phạm pháp luật bằng việc không tuân thủ nghĩa vụ quân sự.

- Ông P đã tự nguyện đăng ký và thực hiện nghĩa vụ quân sự theo quy định.

- Bố mẹ M đã cản trở và phản đối quá trình thực hiện nghĩa vụ quân sự.

b. Hậu quả của các hành vi trên có thể bao gồm:

- Các hành vi vi phạm quyền và trách nhiệm của công dân đối với việc bảo vệ Tổ quốc sẽ bị xem xét và xử lý kỷ luật, hoặc bị xử phạt vi phạm hành chính tùy theo tính chất và mức độ của vi phạm.

- Tùy thuộc vào tình tiết và hậu quả cụ thể, hành vi vi phạm này cũng có thể dẫn đến truy cứu trách nhiệm hình sự đối với các cá nhân liên quan.

LUYỆN TẬP

Câu 1: Theo em hành vi nào sau đây là thực hiện quy định của pháp luật về quyền và nghĩa vụ của công dân về bảo vệ Tổ quốc?

 A. Anh B là sinh viên đại học nhưng vẫn đăng kí thực hiện nghĩa vụ quân sự theo quy định của pháp luật.

B. Ông D là cán bộ xã nên đã can thiệp cho cháu mình được hoãn nghĩa vụ quân sự dù không thuộc trường hợp pháp luật quy định.

C. Anh M luôn tích cực kết hợp cùng bộ đội biên phòng tham gia tuần tra biên giới.

D. Bà K đã giấu lệnh gọi nhập ngũ của con trai vì muốn con tiếp tục đi làm phụ giúp kinh tế cho gia đình.

E. Chị N là hội viên của Hội phụ nữ xã X đã tích cực tham gia tuyên truyền Luật Nghĩa vụ quân sự cho mọi người ở địa phương.

Hướng dẫn trả lời:

Những hành vi thực hiện đúng quy định pháp luật về quyền và nghĩa vụ của công dân bảo vệ Tổ quốc: a, c, e

Câu 2: Q cho rằng việc bảo vệ Tổ quốc trong thời bình hiện nay là mỗi công dân chỉ cần tích cực tham gia thực hiện nghĩa vụ quân sự. Nhưng V là bạn của Q lại không đồng ý với lý do việc thực hiện nghĩa vụ quân sự chỉ là một hoạt động tham gia bảo vệ Tổ quốc của công dân.

Em đồng tình với ý kiến của bạn nào? Vì sao?

Hướng dẫn trả lời:

Em đồng ý với ý kiến của bạn Q, bởi vì việc bảo vệ Tổ quốc theo quy định của pháp luật có thể thể hiện thông qua nhiều hoạt động khác nhau của công dân. Không chỉ vậy, ngoài việc tham gia nghĩa vụ quân sự, công dân còn có thể đóng góp vào bảo vệ Tổ quốc thông qua việc tham gia tuyên truyền pháp luật, duy trì trật tự xã hội và nhiều hoạt động khác.

Câu 3: Là học sinh lớp 11 nhưng P rất tích cực tham gia hoạt động tuyên truyền Luật Nghĩa vụ quân sự của địa phương. P cho rằng, thông qua hoạt động tuyên truyền thì bản thân sẽ hiểu rõ hơn quyền và nghĩa vụ của công dân trong bảo vệ Tổ quốc. Tuy nhiên, bố mẹ của P không cho con tham gia vì muốn con tập trung học tập.

a. Em hãy nhận xét suy nghĩ, hành vi của P và bố mẹ P

b. Nếu là P, em sẽ giải thích như thế nào để bố mẹ hiểu và tôn trọng việc thực hiện quyền và nghĩa vụ bảo vệ Tổ quốc của mình.

Hướng dẫn trả lời:

a. - Hành vi và suy nghĩ của P tuân theo đúng quy định của pháp luật về quyền và nghĩa vụ của công dân liên quan đến việc bảo vệ Tổ quốc.

- Việc bố mẹ của P không cho phép con tham gia vào các hoạt động tuyên truyền về Luật Nghĩa vụ quân sự tại địa phương làm trở ngại cho việc thực hiện quyền và nghĩa vụ của công dân liên quan đến bảo vệ Tổ quốc.

b. Trường hợp là P, tôi sẽ giải thích cho bố mẹ hiểu về ý nghĩa và trách nhiệm của mỗi cá nhân trong cộng đồng trong việc bảo vệ Tổ quốc. Tôi sẽ nhấn mạnh sự cần thiết của tình đoàn kết và đồng lòng để thực hiện nghĩa vụ này, và cảnh báo rằng việc làm trái hoặc chống đối có thể dẫn đến xử phạt từ mức hành chính đến mức hình sự.

Câu 4: Sau khi được địa phương đề nghị tham gia lực lượng dân quân tự vệ, anh A rất tích cực tham gia các hoạt động huấn luyện, bảo vệ môi trường tại địa phương...

Em hãy nhận xét về thái độ, hành vi của vợ chồng anh A.

Hướng dẫn trả lời:

Thái độ và hành vi của hai người vợ chồng anh A đã được thực hiện một cách chính đáng, đã tạo điều kiện cho chồng tham gia vào công việc xây dựng đất nước và góp phần bảo vệ đất nước thông qua công việc tại địa phương. 

Câu 5: Tốt nghiệp Trung học phổ thông, H có nguyện vọng tham gia nghĩa vụ Công an nhân dân, Tuy nhiên khi H chia sẻ nguyện vọng của mình....

a. Em hãy nhận xét suy nghĩ, lời nói của H và K?

b. Nếu là H, em sẽ giải thích cho K thế nào để bạn thấy được nghĩa vụ của công dân trong tham gia bảo vệ Tổ quốc.

Hướng dẫn trả lời:

a. Lời nói của bạn H thể hiện sự tuân thủ trách nhiệm yêu nước đúng đắn, trong khi bạn K chưa thực sự hiểu rõ về nghĩa vụ và trách nhiệm của công dân trong công cuộc bảo vệ đất nước, dẫn đến sự không đồng tình với quyết định của bạn H. Lời nói của bạn K vẫn còn thiếu sót và cần nắm vững hơn về quyền và nghĩa vụ của công dân trong việc bảo vệ đất nước.

b. Nếu tôi là bạn H, tôi sẽ giải thích cho bạn K hiểu rõ hơn về quyền và trách nhiệm của mỗi công dân trong việc xây dựng và bảo vệ đất nước. Chúng ta cần tìm hiểu và thực hiện bổn phận và trách nhiệm của mình một cách đầy đủ và chính xác.

VẬN DỤNG

Câu hỏi: Em hãy sưu tầm và viết 1 bài về 1 tấm gương tích cực thực hiện quyền và nghĩa vụ công dân bảo vệ Tổ Quốc tại địa phương em

Hướng dẫn trả lời:

Bài tham khảo: Tấm gương ông Lê Xuân Mao - Chủ tịch Hội người cao tuổi xã Ea Ning, huyện Cư Kuin, tỉnh Đắk Lắk

Trong thời gian gần đây, tại tỉnh Đắk Lắk, phong trào Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc đã được duy trì và phát triển mạnh mẽ. Những thành tựu đáng kể trong phong trào này không thể không nhắc đến những tấm gương xuất sắc, những cá nhân tiên tiến, đặc biệt là những người cao tuổi, cựu chiến binh, hay những lão thành cách mạng. Trong số những người đó, ông Lê Xuân Mao (sinh năm 1956), là Chủ tịch Hội người cao tuổi tại xã Ea Ning, huyện Cư Kuin, là một ví dụ nổi bật.

Trước kia, khu vực thôn 17 thuộc xã Ea Ning đối mặt với nhiều thách thức về an ninh, với tình trạng tầm thấp về ý thức tuân thủ pháp luật của cộng đồng và mức độ tội phạm tăng cao. Trong bối cảnh đó, ông Lê Xuân Mao, đảm nhận vai trò là trưởng thôn, đã thể hiện tinh thần nhiệt huyết, trách nhiệm, và trở thành tấm gương tiên tiến trong việc xây dựng và thực hiện mô hình "Khu dân cư an toàn, yên bình, không tội phạm và tệ nạn xã hội". Ông tự nguyện đóng góp và tư vấn cho cấp ủy và chính quyền địa phương về việc tổ chức các hoạt động tuyên truyền và phát động phong trào Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc. Ông thường xuyên tổ chức các cuộc gặp gỡ, trò chuyện với cộng đồng, lắng nghe ý kiến đóng góp của nhân dân nhằm giảm thiểu xung đột xã hội, thúc đẩy tinh thần đoàn kết, tương thân tương ái và tạo dựng tình thân thế xã hội. Đặc biệt, ông đã kêu gọi và tổ chức để đạt được cam kết của tất cả người dân, đảm bảo rằng họ sẽ không để cho người thân trong gia đình vi phạm pháp luật."Từ năm 2014 đến nay, thông qua công tác tuyên truyền, phát động ông Lê Xuân Mao đã vận động Nhân dân giao nộp 05 khẩu súng tự chế, 09 vũ khí thô sơ (dao, mã tấu…); phối hợp với các ban ngành, đoàn thể của xã, thôn tiến hành gặp gỡ, giáo dục, cảm hóa 12 thanh niên thường xuyên vi phạm pháp luật và cam kết không tái hoạt động phạm tội; qua đó, đã cung cấp cho lực lượng Công an xã 12 nguồn tin có giá trị. Ngoài ra, ông và ban tự quản còn thường xuyên phối hợp với lực lượng Công an xã tham gia tuần tra, đảm bảo ANTT, kịp thời giải quyết nhiều vụ việc mâu thuẫn trong nội bộ nhân dân. Là địa bàn có các đối tượng tù tha về, ông thường xuyên gặp gỡ, động viên, giúp họ tự tin tái hòa nhập cộng đồng. Đồng thời phối hợp với Ngân hàng chính sách xã hội huyện Cư Kuin tạo điều kiện hỗ trợ vay vốn cho 08 trường hợp lầm lỗi có công ăn việc làm ổn định. Đến nay các đối tượng trong diện quản lý đã yên tâm làm ăn phát triển kinh tế, chưa có trường hợp nào tái hoạt động phạm tội.

Hiểu được mục đích, ý nghĩa của chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới là giúp cho đời sống người dân nông thôn ngày một nâng cao, ông đã tích cực tuyên truyền, vận động quần chúng nhân dân tham gia xây dựng nông thôn mới ở địa phương, cụ thể: Vận động quần chúng nhân dân trong thôn đóng góp 60 triệu đồng để làm 06 km đường liên thôn; vận động Nhân dân Tổ liên gia 4 góp mỗi hộ 07 triệu đồng/hộ để làm 700 m đường bê tông hóa; vận động một số hộ dân hiến 3.000m2 đất để quy hoạch nghĩa trang; vận động quần chúng nhân dân mắc điện đường đến nay đã có 100% hộ gia đình mắc điện đường; phối hợp với các ban ngành, đoàn thể của thôn liên hệ vay vốn giúp đỡ các hộ gia đình khó khăn làm ăn phát triển kinh tế, đến nay số hộ nghèo đã giảm rõ rệt. Tháng 01/2022 vừa qua, xã Ea Ning đã xuất sắc hoàn thành các tiêu chí để đạt chuẩn xã nông thôn mới.

Sau 08 năm triển khai mô hình điểm, các tệ nạn xã hội trước đây ở thôn 17 đã được đẩy lùi, tình hình an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội đã ổn định, bà con yên tâm lao động sản xuất phát triển kinh tế, đời sống dần được nâng cao. Hiện mô hình “Khu dân cư an toàn, bình yên không tội phạm và tệ nạn xã hội” tại thôn 17, xã Ea Ning đã được Công an tỉnh Đắk Lắk ghi nhận, đánh giá cao và chỉ đạo các đơn vị, Công an huyện thị xã, thành phố nhân rộng trên địa bàn toàn tỉnh. Có được những kết quả đó, ngoài sự chỉ đạo của cấp ủy chính quyền, sự hướng dẫn của lực lượng Công an, đó còn là sự chung tay của nhân dân thôn 17 trong đó ông Lê Xuân Mao luôn là tấm gương sáng, đi đầu trong mọi hoạt động, phong trào tự phòng, tự quản, tự bảo vệ ở địa phương.

Những nỗ lực, phấn đấu cùng với tinh thần nhiệt huyết, tận tụy của ông đã được địa phương và các cấp ghi nhận, biểu dương, khen thưởng: Ủy ban Nhân dân tỉnh tặng 01 Bằng khen, Giám đốc Công an tỉnh tặng 10 Giấy khen, Ủy ban nhân dân huyện Cư Kuin tặng 18 Giấy khen, Ủy ban nhân dân xã Ea Ning tặng 12 Giấy khen về thành tích xuất sắc trong công tác đấu tranh phòng chống tội phạm, tệ nạn xã hội và xây dựng phong trào toàn dân bảo vệ ANTQ. Ngày 24/6/2022 vừa qua, ông vinh dự là một trong 15 điển hình tiên tiến của cả nước được Bộ trưởng Bộ Công an tặng Bằng khen trong công tác đấu tranh phòng chống tội phạm.