Giải chi tiết Ngữ văn 11 CTST mới bài 2 Hình tượng con người chinh phục thế giới trong " Ông già và biển cả"

Câu 1: Vẽ sơ đồ thể hiện luận đề, luận điểm, lí lẽ và bằng chứng trong văn bản trên.

Hướng dẫn trả lời:

Câu 2: Bạn ấn tượng với lí lẽ, bằng chứng nào trong bài viết? Vì sao?

Hướng dẫn trả lời:

Em ấn tượng với lí lẽ:

- Sau nhiều ngày bị con cá kéo trên biển nhưng ông lão không bỏ cuộc

- Ông lão tự dặn mình phải giữ lí trí tỉnh táo

-> Cho thấy được tinh thần quật cường không bỏ cuộc của ông lão.  Sau chuỗi ngày dài thất bại, ông lão vẫn kiên trì cố gắng tìm kiếm vận may và cuối cùng ông đã câu được con cá kiếm lớn. Điều này nói lên ông là một lão ngư kiên trì, hình ảnh ông lão cũng là biểu tượng của người nghệ sĩ luôn tìm kiếm và không ngừng sáng tạo trong nghệ thuật.

Câu 3: Xác định mục đích, thái độ, tình cảm của người viết được thể hiện trong văn bản.

Hướng dẫn trả lời:
  Không chỉ đơn giản là bắt được con cá lớn mà đó là khát vọng chinh phục thiên nhiên của ông lão, của con người. Khả năng và sức mạnh phi thường của con người là vô hạn.
     Qua đó tác giả đã thể hiện sự tin tưởng vào sức mạnh của con người. Sau quá trình gian lao ông lão đã bắt được con cá lớn cũng giống như người nghệ sĩ có được thành quả mong muốn sau qua trình lao động, tìm kiếm, sáng tạo trong nghê thuật. Hình ảnh ông lão Xan-ti-a-gô đơn độc nhưng vô cùng quật cường khi chiến đấu với con cá kiếm khổng lồ, bằng ý chí, sức mạnh phi thường cùng kỹ năng nghề nghiệp điêu luyện ông đã giành được chiến thắng, qua đó Hê-minh-êu thể hiện ca ngợi những phẩm chất đáng quý của con người lao động.

Câu 4: Chỉ ra các yếu tố thuyết minh, tự sự, miêu tả trong văn bản và nêu tác dụng của các yếu tố ấy.

Hướng dẫn trả lời:

yếu tố thuyết minh: Thiên truyện là một ẩn dụ về hình ảnh con người theo đuổi những khát khao lớn lao, dù cuối cùng thất bại nhưng vẫn bất khuất không chùn bước. Thiên truyện thể hiện rõ nét sức thuyết phục lớn lao của tư tưởng và văn tài của Hê-minh-uây đối với giải thưởng Nô-ben.....

Yếu tố tự sự: Cuộc chiến của ông lão với con cá khổng lồ là cuộc chiến gay go và ngoan cường, khẳng định sức mạnh cả tinh thần và thể chất của con người.....

Yếu tố miêu tả: ông gần như kiệt sức: " mồ hôi ướt đẫm người, lão mệt thấm xương"; " hoa mắt suốt cả tiếng đồng hồ"; " mồ hôi xát muối vào mắt lão; hai ........

-> Các yếu tố thuyết minh, miêu tả, tự sự nhằm làm cho bài nghị luận thêm sinh động,  vai trò bổ trợ, có thể giải thích cho 1 cơ sở nào đó của vấn đề nghị luận ( thuyết minh), nêu sự việc dẫn chứng cho vấn đề ( tự sự)… chung quy lại là làm nổi bật lên hình ảnh ông lão kiên cường, bất khuất từ đó ca ngợi sức mạnh của con người.

Câu 5: Từ nội dung văn bản và hiểu biết của bản thân về tác phẩm Ông già và biển cả, bạn suy nghĩ gì về khát vọng chinh phục thế giới của nhân loại? Tìm những ví dụ thực tế trong xã hội hiện nay để làm sáng tỏ suy nghĩ của bạn.

Hướng dẫn trả lời:
- Hình ảnh ông lão đánh cá đơn độc, dũng cảm săn đuổi con cá lớn nhất đời là một biểu tượng về vẻ đẹp của ước mơ và hành trình gian khổ để biến ước mơ thành hiện thực. Qua đó, người đọc cảm nhận được nhiều tầng nghĩa, đặc biệt là vẻ đẹp của con người trong việc theo đuổi ước mơ giản dị nhưng rất to lớn của đời mình. Con người luôn có những khát vọng, hoài bão để có thể sống, phát triển cuộc sống của mình.  Khát vọng có những tấm thảm biết bay từ xa xưa đã giúp cho con người hiện đại có thể sáng chế ra máy bay. Khát vọng chinh phục nữ thần mặt trời, chiến thắng thần gió, thần nước cách đây hàng ngàn năm chính là động lực thôi thúc con người thời nay chinh phục thiên nhiên, bay vào vũ trụ khám phá những hành tinh khác. Khát vọng chính là ngọn hải đăng soi chiêu đường đi cho những con tàu trên đại dương cuộc đời.

Bài tập sáng tạo: 

Từ những văn bản đã đọc và hiểu biết của bản thân về sự phát triển của khoa học, công nghệ trong thế kỉ XXI, hãy thực hiện một sản phẩm sáng tạo (đoạn văn, tranh vẽ, đoạn video clip, in-pho-gráp-phích (inforgraphic),...) thể hiện hình dung của bạn về những biến đổi trong tương lại và cách thức con người thích nghỉ với thế giới tương lai đó.

Hướng dẫn trả lời:

Học sinh có thể tham khảo:

PHẦN THAM KHẢO MỞ RỘNG 

Câu 1. Em hãy nêu giá trị nội dung, nghệ thuật của bài Hình tượng con người chinh phục thế giới trong " Ông già và biển cả"'

Hướng dẫn trả lời:

- Giá trị nội dung:

Văn bản làm sáng rõ những nét đặc sắc về con người khi theo đuổi khát khao thông qua việc phân tích tác phẩm “Ông già và biển cả”. Văn bản Ông già và biển cả buộc người đọc phải suy nghĩ về khát vọng chinh phục thế giới của nhân loại.

- Giá trị nghệ thuật:

• Các yếu tố thuyết minh, tự sự, miêu tả giúp cho văn bản trở nên hấp dẫn, sinh động có sức hút nhằm thu hút người đọc, người nghe hơn.
• Luận điểm ngắn gọn, tập trung, sắp xếp theo một trình tự hợp lí.

Câu 2. Em hãy nêu nội dung chính của văn bản Hình tượng con người chinh phục thế giới trong " Ông già và biển cả"

Hướng dẫn trả lời:

• Văn bản làm sáng rõ những nét đặc sắc về con người khi theo đuổi khát khao thông qua việc phân tích tác phẩm “Ông già và biển cả”.

Câu 3. Nêu bố cục của văn bản Hình tượng con người chinh phục thế giới trong " Ông già và biển cả"

Hướng dẫn trả lời:

Hình tượng con người chinh phục thế giới trong “Ông già và biển cả” có bố cục gồm 2 phần.

+ Phần 1: Từ đầu đến “kinh nghiệm của ông lão.” -  Những khó khăn mà ông lão phải trải qua. 

+ Phần 2: Còn lại - Thành quả ông lão nhận được sau những cố gắng.