Giải chi tiết khoa học tự nhiên 9 KNTT bài 34 Khai thác đá vôi. Công nghiệp silicate

KHỞI ĐỘNG

Câu hỏi: Nhỏ dung dịch hydrochloric acid vào đá vôi, thấy bề mặt đá sủi bọt. Vậy đá vôi có thành phần chính là gì? Đá vôi được khai thác từ đâu và có những ứng dụng gì?

Bài làm chi tiết:

- Thành phần chính của đá vôi là calcium carbonate (CaCO₃).

- Đá vôi được khai thác từ những dãy núi đá, mỏ đá hay những bãi vỏ, xương động vật (san hô, vỏ ngao, ốc,…) ở ven biển (hoặc trước đây là ven biển).

- Đá vôi được dùng làm nguyên liệu sản xuất vôi, xi măng, thủy tinh, cao su, chất dẻo, gang,…

I. KHAI THÁC ĐÁ VÔI

Câu hỏi 1: Ở Việt Nam, đá vôi được khai thác chủ yếu từ nguồn tự nhiên nào?

Bài làm chi tiết:

Ở Việt Nam, đá vôi được khai thác chủ yếu từ các dãy núi đá vôi tập trung nhiều ở các tỉnh thuộc Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ.

Câu hỏi 2: Viết phương trình hóa học của phản ứng nhiệt phân đá vôi và phản ứng vôi sống tác dụng với nước. 

Bài làm chi tiết:

Phản ứng nhiệt phân đá vôi: CaCO₃  CaO + CO₂↑

Phản ứng vôi sống tác dụng với nước: CaO + H₂O → Ca(OH)₂

Câu hỏi 3: Việc khai thác đá vôi có ảnh hưởng gì đến môi trường? Em hãy đề xuất một số biện pháp để giảm thiểu những tác động xấu đến môi trường do việc khai thác đá vôi.

Bài làm chi tiết:

Các hoạt động khai thác đá vôi gây ra nhiều ảnh hưởng tiêu cực đối với môi trường, bao gồm:

• Phát thải bụi và khí thải từ các phương tiện vận chuyển và thiết bị khai thác tạo ra ô nhiễm không khí.

• Gây ô nhiễm nguồn nước và thay đổi độ pH của nước.

• Ảnh hưởng đến cấu trúc địa tầng và địa chất, gây ra ảnh hưởng đến hệ thống nước ngầm.

• Gây mất vẻ đẹp của cảnh quan môi trường.

Một số biện pháp giảm thiểu ảnh hưởng xấu của việc khai thác đá vôi đối với môi trường bao gồm:

• Tăng cường thực hiện các qui định và chính sách về bảo vệ môi trường, đặc biệt là trong việc xử lý chất thải và quản lý nước thải.

• Sử dụng các kỹ thuật khai thác và thiết bị tiên tiến để hạn chế phát thải bụi.

• Sử dụng các nhiên liệu sạch và thân thiện với môi trường.

• Tăng cường công tác trồng cây xanh để hấp thụ khí CO₂ và cải thiện chất lượng không khí.

• Tránh hoặc giảm thiểu sử dụng thuốc nổ trong quá trình khai thác.

II. CÔNG NGHIỆP SILICATE

Câu hỏi 1: Hãy quan sát các vật dụng trong gia đình làm từ thủy tinh và cho biết vật dụng nào làm từ thủy tinh thường? Vật dụng nào làm từ thủy tinh chịu nhiệt.

Bài làm chi tiết:

- Vật liệu làm từ thủy tinh thường: cốc, chén, địa, bình đựng nước, bình hoa,…

- Vật liệu làm từ thủy tinh chịu nhiệt: nồi nấu cơm, vỉ nướng,…

Câu hỏi 2: Đất sét trắng (cao lanh) là nguồn tài nguyên có giá trị kinh tế lớn của Việt Nam. Em hãy tìm hiểu và cho biết các ứng dụng của đất sét trắng.

Bài làm chi tiết:

Cao lanh, hay đất sét trắng, có nhiều ứng dụng đa dạng trong nhiều ngành công nghiệp. Nó được sử dụng trong sản xuất gốm, giấy, cao su, sơn, thủy tinh, chất dẻo, xi măng trắng, gạch chịu nhiệt, ... Ngoài ra, cao lanh còn được áp dụng trong ngành y tế và mỹ phẩm, cũng như trong nông nghiệp để sản xuất phân bón gốc.

Hoạt động: Tìm hiểu thông tin trên sách, báo, internet về ngành công nghiệp silicate ở Việt Nam, viết bài thuyết trình theo dàn ý sau:

1. Ngành công nghiệp silicate gồm những ngành sản xuất nào? Kể tên một số nơi sản xuất chính ở Việt Nam.

2. Vì sao công đoạn ép, thổi thủy tinh dẻo thành các đồ vật, phải làm nguội từ từ?

Bài làm chi tiết:

Xin chào thầy/cô và các bạn, hôm nay em muốn chia sẻ về ngành công nghiệp silicate và quá trình làm nguội thủy tinh.

Ngành công nghiệp silicate bao gồm các lĩnh vực sản xuất chính như sản xuất thủy tinh, gốm sứ và xi măng. Tại Việt Nam, có một số địa điểm sản xuất như Công ty thủy tinh Viglacera – Công ty Cổ phần Viglacera ở Thanh Hóa, nhà máy gốm sứ Minh Long ở Bình Dương, cùng các nhà máy ở Đồng Nai và nhiều nơi khác.

Trong quá trình sản xuất thủy tinh, khi đến công đoạn ép và thổi thủy tinh dẻo thành các sản phẩm, việc làm nguội từ từ rất quan trọng. Điều này là để tránh hiện tượng nứt nẻ do phần bề mặt thủy tinh bị nở ra quá nhanh khi thủy tinh được làm nóng. Ngoài ra, quá trình làm nguội từ từ còn giúp tạo ra độ bền và tính đàn hồi cao hơn cho các sản phẩm thủy tinh, từ đó giảm thiểu nguy cơ vỡ vụn.

Tóm lại, ngành công nghiệp silicate đóng vai trò quan trọng trong sản xuất thủy tinh, gốm sứ và vật liệu xây dựng. Quá trình làm nguội thủy tinh từ từ là một bước không thể thiếu để đảm bảo chất lượng và độ bền của sản phẩm cuối cùng.

Cảm ơn thầy cô và các bạn đã lắng nghe!