Bài soạn siêu ngắn ngữ văn 10 cánh diều bài Cảm xúc mùa thu (Đỗ Phủ)

[toc:ul]

[Đọc hiểu] Câu 1: Chú ý các chi tiết miêu tả mùa thu.

Trả lời: 

Các chi tiết: sương móc trắng xóa, thu hiu hắt, sóng vọt lên tận lưng trời, mây sa sầm giáp mặt đất, con thuyền lẻ loi buộc mãi tấm lòng, rộn ràng dao thước để may áo rét.

[Đọc hiểu] Câu 2: Hình ảnh và hoạt động gì được nhắc tới ở bốn câu kết?

Trả lời:

Hình ảnh:  Hoa cúc

Hoạt động: Hoa nở

=> Bốn câu thơ diễn tả nỗi buồn của người xa quê, ngậm ngùi, mong ngóng ngày trở về quê hương.

[Đọc hiểu] Câu 3: Đối chiếu các câu trong phần dịch thơ với phần dịch nghĩa để có nhận xét về bước đầu về bài thơ dịch.

Trả lời:

Nhận xét: về ý nghĩa thì không thay đổi, nhưng các câu thơ trong phần dịch thơ chau chuốt hơn.

[Trả lời câu hỏi] Câu 1. Từ những thông tin mà em tìm hiểu được, hãy trình bày hoàn cảnh ra đời của bài thơ.

Trả lời:

Sáng tác năm 766, khi nhà thơ đang ở Quỳ Châu.

[Trả lời câu hỏi] Câu 2: Xác định đề tài, thể loại, bố cục của bài thơ Cảm xúc mùa thu.

Trả lời:

- Đề tài: mùa thu và cảm xúc về quê hương.

- Thể loại: thất ngôn bát cú.

- Bố cục: s

+ Phần 1 (4 câu đầu): Cảnh mùa thu

+ Phần 2 (4 câu còn lại): Tình thu

[Trả lời câu hỏi] Câu hỏi 3: Cảnh thu trong hai câu đề và hai câu thực của bài thơ có gì đặc biệt so với cảnh thu thông thường mà em được biết? Để có thể miêu tả được quang cảnh đó, nhà thơ phải quan sát từ những vị trí nào?

Trả lời:

- Hai câu đề: Hình ảnh thơ cổ điển, là những hình ảnh được dùng để miêu tả mùa thu ở Trung Quốc: “ngọc lộ”, “phong thụ lâm”. Bức tranh thu ở vùng rừng núi lạnh lẽo, xơ xác, tiêu điều, hiu hắt.

- Hai câu thực: Hướng nhìn di chuyển từ vùng rừng núi xuống lòng sông và bao quát theo chiều rộng.

[Trả lời câu hỏi] Câu 4: Nỗi lòng của chủ thể trữ tình được thể hiện qua những hình ảnh nào trong bốn câu thơ cuối? Theo em, hình ảnh nào ấn tượng nhất? Vì sao?

Trả lời:

+ Khóm cúc đã hai lần nở hoa

=> chúng ta thấy được tâm sự buồn của tác giả.

+ “Lưỡng khai”: Nỗi buồn lưu cữu trải dài từ quá khứ đến hiện tại

+ “ Nhất hệ”: Dây buộc thuyền cũng là sợi dây buộc mối tình nhà của tác giả.

+ “Cố viên tâm”: Tấm lòng hướng về quê cũ. Thân phận của kẻ tha hương, li hương luôn khiến lòng nhà thơ thắt lại vì nỗi nhớ quê.

=> Diễn tả nỗi lòng dã diết, dồn nén nỗi nhớ quê hương của tác giả.

+ Mọi người nhộn nhịp may áo rét

+ Giặt áo rét chuẩn bị cho mùa đông

+ Âm thanh: tiếng chày đập vải

=> Âm thanh báo hiệu mùa đông đến, đồng thời đó là âm thanh của tiếng lòng, diễn tả sự thổn thức, mong ngóng, chờ đợi ngày được trở về quê.

=> Bốn câu thơ diễn tả nỗi buồn của người xa quê, ngậm ngùi, mong ngóng ngày trở về quê hương.

Em thích nhất hình ảnh hoa cúc bởi đây là hình ảnh ước lệ ý chỉ mùa thu, cho thấy được tác giả có cách cảm nhận vô cùng sâu sắc.

[Trả lời câu hỏi] Câu 5: Chỉ ra sự nhất quán giữa chủ đề, nhan đề, nội dung cảm xúc và hình ảnh nghệ thuật trong toàn bộ tác phẩm.

Trả lời:

Chủ đề, nhan đề, nội dung cảm xúc và hình ảnh nghệ thuật được tác giả thể hiện xuyên suốt trong bài thơ. Nó giúp người đọc cảm nhận rõ nỗi lòng của kẻ xa quê.

[Trả lời câu hỏi] Câu 6: Em hãy viết một đoạn văn (khoảng 8 - 10 dòng) nói lên suy nghĩ về tình cảm của Đỗ Phủ với quê hương được thể hiện trong bài thơ. Phải chăng đó chỉ là tâm sự riêng của tác giả?

Trả lời:

Bài thơ thu của Đỗ Phủ vừa là bức tranh mùa thu ảm đạm, hắt hiu, vừa là bức thư nói lên tâm trạng của nhà thơ. Nhà thơ lo cho đất nước trong cảnh hỗn loạn, thương nhớ quê hương xa xôi và tự thương cho thân phận bất hạnh của mình ở xứ người. Qua những hình ảnh nhà thơ miêu tả về cảnh mùa thu, đã giúp chúng ta thấy được Đỗ Phủ là một thi sĩ xuất sắc không chỉ phạm vi nổi tiếng ở Trung Quốc mà còn vang rộng ra thế giới. Bài thơ là nỗi lòng riêng tư của tác giả Đỗ Phủ nhưng cũng chan chứa tâm sự yêu nước, thương đời.