Bài soạn siêu ngắn ngữ văn 10 cánh diều bài Thị Mầu lên chùa (Trích chèo Quan Âm Thị Kính)

[toc:ul]

[Chuẩn bị] Câu 1: Hình ảnh Thị Mầu lên chùa trong bức ảnh trên gợi cho em ấn tượng như thế nào?

Trả lời: 

Gợi cho em đây là một cô gái xinh đẹp, dịu dàng, thoát ra nhưng lại có phần lẳng lơ.

[Đọc hiểu] Câu 1: Chú ý ngôn ngữ, hành động của các nhân vật và chỉ dẫn sân khấu.

[Đọc hiểu] Câu 2: Thị Mầu lên chùa có gì khác với lệ thường? Chú ý các con số trong lời nói và câu hát của Thị Mầu.

Trả lời: 

• Thị Mầu lên chùa hôm mười ba.
• Các con số trong lời nói và câu hát của Thị Mầu: mười ba, mười bốn, mười lăm.

[Đọc hiểu] Câu 3: Trong lời giới thiệu với chú tiểu, Thị Mầu đặc biệt nhấn mạnh thông tin gì?

Trả lời: 

Thị Mầu đặc biệt nhấn mạnh thông tin nàng là gái chưa chồng.

[Đọc hiểu] Câu 4: Thị Mầu có quan tâm đến việc vào lễ Phật không? Chú ý hành động, ngôn ngữ bày tỏ tình cảm của Thị Mầu.

Trả lời:

- Thị Mầu không quan tâm.

- Hành động, ngôn ngữ của thị thể hiện sự lẳng lơ, không quan tâm lễ tiết.

[Đọc hiểu] Câu 5: Phép so sánh trong lời của Thị Mầu có gì độc đáo? 

Trả lời: 

Nó thể hiện được sự khao khát có được tình yêu của Thị Mầu.

[Đọc hiểu] Câu 6: Những câu hát trong phần này đều tập trung thể hiện điều gì? Câu "Trúc xinh [...] chẳng xinh!" có gì khác với ca dao?

Trả lời: 

• Tập trung thể hiện được nỗi lòng, niềm khát khao yêu đương, có được hạnh phúc của Thị Mầu.
• Câu ca dao: trúc nhìn ở góc độ nào thì vẫn xinh. Còn trong đoạn trích lại thể hiện người phụ nữ sẽ đẹp hơn khi có đôi có cặp, còn khi đứng một mình thì không xinh

[Đọc hiểu] Câu 7: Đoạn trích có những chỉ dẫn sân khấu nào? Tác dụng của các chỉ dẫn đó với người đọc là gì?

Trả lời:

• Những chỉ dẫn được đặt trong dấu ngoặc đơn và đánh số. 
• Tác dụng: giúp người đọc nắm bắt được trình tự diễn của các nhân vật và dễ dàng quan sát, nắm bắt tốt nhất được nội dung vở chèo

[Trả lời câu hỏi] Câu 1: Thị Mầu đã sử dụng ngôn ngữ, hành động như thế nào để bày tỏ tình cảm với chú tiểu? Tiếng gọi "thầy tiểu ơi!" lặp lại nhiều lần có tác dụng gì trong việc biểu lộ nỗi lòng Thị Mầu? Em thấy ấn tượng nhất với lời bày tỏ tình cảm nào của Thị Mầu? Vì sao?

Trả lời: 

- Những ngôn ngữ, hành động mà Thị Mầu đã sử dụng để bày tỏ tình cảm với chú tiểu:

• Ngôn ngữ: "Người đâu mà đẹp như sao băng thế nhỉ?", "cổ cao ba ngấn, lông mày nét ngang", ôi mắt sắc như dao bổ cau liếc đi, liếc lại, đôi môi đỏ mọng lúc nào cũng cười nở như hoa và nhất là lời bóng gió, ẩn ý.
• Hành động: nắm tay Tiểu Kính, đòi quét chùa thay cho Tiểu Kính, lại còn mời mọc

- Tác dụng: bộc lỗ tình cảm, sự say mê, tiếng yêu tha thiết của Thị Mầu.

- Em ấn tượng với lời tỏ tình của Thị Mầu vì lời tỏ tình ấy thể hiện được nỗi lòng, sự chứa chan tình cảm mong ước có được tình yêu cho mình.

[Trả lời câu hỏi] Câu 2: Qua ngôn ngữ và hành động của nhân vật Tiểu Kính trong đoạn trích, em có nhận xét gì về nhân vật này?

Trả lời: 

Là người có lòng dạ ngay thẳng,theo Phật và có vẻ mặt lạnh lùng, nhẫn nhịn, đầy cam chịu.

[Trả lời câu hỏi] Câu 3: Dưới đây là một số trích dẫn ngôn ngữ của tác giả dân gian (được thể hiện qua tiếng đế) và nhân vật Thị Mầu:

Em có đồng tình với cách đánh giá trên đây của tác giả dân gian (qua tiếng đế) về Thị Mầu và thái độ, suy nghĩ của Thị Mầu không? Vì sao?

Trả lời: 

Em hoàn toàn đồng ý bởi ngay từ đầu Thị Mầu đã là nhân vật được xây dựng khác hình mẫu phụ nữ xưa. Thị lẳng lơ, bạo dạn, quan niệm đã yêu là phải mạnh dạn.

[Trả lời câu hỏi] Câu 4: Theo em, nhân vật Thị Mầu là người như thế nào? Hãy viết một đoạn văn (khoảng 6 - 8 dòng) nêu lên nhận xét của mình về nhân vật này.

Trả lời: 

Thị Mầu là người con gái có cá tính riêng, dám bày tỏ và thể hiện mình. Dù biết những hành động của Mầu trong chùa là điều không nên làm nhưng bởi sự hối thúc, khao khát của tình yêu mà lí trí bị lu mờ. Nhân vật đã được xây dựng là người con gái lẳng lơ, không phải là người con gái theo quan niệm “tam tòng tứ đức” của thời xưa, cha mẹ đặt đâu con ngồi đấy. Qua đó, ta càng thấy được thông qua hình ảnh Thị Mầu để nói lên những nỗi lòng của người phụ nữ xưa.

[Trả lời câu hỏi] Câu 5: Em biết những tác phẩm văn học nào lấy cảm hứng từ hình tượng nhân vật Thị Mầu trong vở chèo Quan Âm Thị Kính?

Trả lời: 

Thị Màu (Anh Ngọc), Này em Thị Mầu (Ngân Vịnh),..