Soạn văn 11 kết nối tri thức ngắn nhất bài 1: Viết: Viết văn bản nghị luận về một tác phẩm truyện (Những đặc điểm trong cách kể của tác giả)

[toc:ul]

I. Câu hỏi trong bài học

1. BÀI VIẾT THAM KHẢO 

Một vài nét về nghệ thuật tự sự của Nam Cao trong truyện ngắn Đời thừa

Câu 1: Giới thiệu tác phẩm và phương diện nghệ thuật của tác phẩm mà bài viết sẽ đi sâu phân tích.

II. Soạn bài siêu ngắn: Viết: Viết văn bản nghị luận về một tác phẩm truyện (Những đặc điểm trong cách kể của tác giả)

1. BÀI VIẾT THAM KHẢO

Câu 1: Đời thừa là một truyện ngắn nổi bật của Nam Cao trong mảng đề tài về người trí thức. Tác phẩm đánh dấu sự chín muồi trong tư tưởng nghệ thuật của nhà văn và thường được xem như một tuyên ngôn của Nam Cao về văn học. 

Câu 2: Đời thừa có cấu trúc điển hình của một truyện ngắn, toàn bộ câu chuyện chỉ diễn ra từ ngày hôm trước đến sáng hôm sau với sự kiện chính là trận say rượu của nhà văn Hộ, nhân vật trung tâm. Câu chuyện cũng không được thuật lại theo trình tự thời gian. 

Câu 3: Đời thừa là một truyện ngắn ít hành động, không có những kịch tính dồn dập, thay vào đó, truyện tập trung miêu tả dòng suy tưởng và những xung đột trong thế giới tinh thần của nhân vật. 

Người kể chuyện ở ngôi thứ ba, trần thuật theo điểm nhìn bên trong, gắn với ý thức của nhân vật hơn là từ điểm nhìn bên ngoài. Hình thức trần thuật hướng nội này phù hợp với việc khắc họa nhân vật như là một con người có đời sống tư tưởng. 

Câu 4: Truyện ngắn “Đời thừa” cũng là một trong những truyện tiêu biểu cho những đặc điểm đã nói trên của chủ thể trần thuật ngôi thứ ba theo điểm nhìn phức hợp. Đọc truyện, người đọc dễ dàng nhận ra sự quy chiếu điểm nhìn của nhân vật Từ và Hộ lẫn điểm nhìn của người kể chuyện. Hình dáng, diện mạo của Hộ, tính cách, tình cảm của Hộ hiện lên rõ mồn một trong sự cảm nhận, đánh giá, quan sát tỉ mỉ của Từ. Chủ thể trần thuật đứng đằng sau Từ để quan sát diện mạo của Hộ khi Hộ đang chăm chú đọc sách: “Hắn đang đọc chăm chú quá. Đôi mày rộng của hắn châu đầu lại với nhau và hơi xếch lên một chút. Đôi mắt sáng quắc có vẻ lồi ra. Cái trán rộng hơi nhăn. Đôi lưỡng quyền đứng sừng sững trên bờ hai cái hố sâu của má thì bóng nhẫy. Cả cái mũi cao và thẳng tắp cũng bóng lên như vậy”.

Chủ thể trần thuật cũng đứng đằng sau Hộ để quan sát và cảm động và thương trước cái dáng ngủ thiểu não của Từ. Có thể thấy những sự trượt điểm nhìn linh hoạt giữa chủ thể trần thuật sang các nhân vật, giữa nhân vật với nhân vật đã tạo nên một tính chất đối thoại đặc biệt cho tác phẩm để thông qua đó nhân vật bộc lộ tất cả những suy nghĩ, cảm xúc, tâm tư, tình cảm của mình. 

Điểm nhìn của chủ thể trần thuật cũng không hoàn toàn cố định mà luôn luôn có sự di chuyển theo điểm nhìn không gian và điểm nhìn thời gian.

Câu 5: Người kể chuyện ở đây giữ một khoảng cách nhất định với nhân vật. Khoảng cách ấy được thể hiện rõ nhất qua giọng điệu trần thuật. Người kể chuyện có những đồng cảm nhất định với cuộc đấu tranh nội tâm của Hộ, ghi nhận sự chân thành trong thái độ ăn năn, biết lỗi của nhân vật sau trận say. 

Câu 6: Đời thừa là một truyện ngắn giàu tính phê phán. Ngoài phê phán việc con người, nhất là người trí thức, có thể đánh mất mình như thế nào, truyện ngắn của Nam Cao còn muốn phê phán những thiết chế xã hội đã đẩy các giá trị lớn vào tình thế xung đột với nhau, nơi cái tầm thường được biện bạch bằng lí do hoàn cảnh, trong khi đó những lí tưởng, khát vọng lớn của con người lại bị hi sinh, bị tha hóa bởi những thứ tưởng như nhỏ nhặt nhất trong đời thường, khiến sự sống của con người trở nên mất ý nghĩa. Sự phê phán của Nam Cao là biểu hiện của một "tấm lòng thương đời nhất" và một "con mắt nhìn đời ác nhất", nói như Nguyễn Minh Châu. Tất cả điều này gây ấn tượng mạnh mẽ đối với người đọc nhờ một nghệ thuật tự sự có chiều sâu, giàu sức thuyết phục.  

2. CÂU HỎI SAU KHI ĐỌC 

Câu 1: Hướng ngòi bút vào việc miêu tả thế giới tinh thần bên trong của nhân vật, Nam Cao thường xuyên lựa chọn kiểu kết cấu tâm lý. Có thể coi đây là kiểu kết cấu đặc trưng, cơ bản nhất trong tác phẩm của Nam Cao, đặc biệt là những sáng tác về chủ đề tiểu tư sản.

Hướng ngòi bút của mình vào việc khám phá con người trong con người,miêu tả và phân tích mọi biểu hiện, mọi chuyển biến trong thế giới tâm hồn của nhân vật. Trong “Đời thừa” nhà văn không hướng ngòi bút vào miêu tả nỗi khổ cơm áo mà tập trung thể hiện nỗi đau đớn, dằn vặt tinh thần của nhân vật trước gánh nặng áo cơm làm mai một tài năng và xói mòn nhân cách.

Câu 2: Tác giả đi theo trình tự diễn biến tâm lí nhân vật Hộ. 

Câu 3: Học được cách tường thuật để kết nối các sự kiện, trình bày cho người khác hiểu được một vấn đề mà mình đang nói tới. 

III. Soạn bài ngắn nhất: Viết: Viết văn bản nghị luận về một tác phẩm truyện (Những đặc điểm trong cách kể của tác giả)

1. BÀI VIẾT THAM KHẢO

Câu 1: Đời thừa là một truyện ngắn nổi bật của Nam Cao trong mảng đề tài về người trí thức. Tác phẩm đánh dấu sự chín muồi trong tư tưởng nghệ thuật của nhà văn.

Câu 2: Đời thừa có cấu trúc điển hình của một truyện ngắn. Câu chuyện cũng không được thuật lại theo trình tự thời gian. 

Câu 3: 

- Là một truyện ngắn ít hành động, không có những kịch tính dồn dập, thay vào đó, truyện tập trung miêu tả dòng suy tưởng và những xung đột trong thế giới tinh thần của nhân vật. 

- Người kể chuyện ở ngôi thứ ba, trần thuật theo điểm nhìn bên trong, gắn với ý thức của nhân vật hơn là từ điểm nhìn bên ngoài. 

Câu 4: Đọc truyện, người đọc dễ dàng nhận ra sự quy chiếu điểm nhìn của nhân vật Từ và Hộ lẫn điểm nhìn của người kể chuyện. Hình dáng, diện mạo của Hộ, tính cách, tình cảm của Hộ hiện lên rõ mồn một trong sự cảm nhận, đánh giá, quan sát tỉ mỉ của Từ.

Chủ thể trần thuật cũng đứng đằng sau Hộ để quan sát và cảm động và thương trước cái dáng ngủ thiểu não của Từ. Có thể thấy những sự trượt điểm nhìn linh hoạt giữa chủ thể trần thuật sang các nhân vật, giữa nhân vật với nhân vật đã tạo nên một tính chất đối thoại đặc biệt cho tác phẩm để thông qua đó nhân vật bộc lộ tất cả những suy nghĩ, cảm xúc, tâm tư, tình cảm của mình. 

Điểm nhìn của chủ thể trần thuật cũng không hoàn toàn cố định mà luôn luôn có sự di chuyển theo điểm nhìn không gian và điểm nhìn thời gian.

Câu 5: Người kể chuyện ở đây giữ một khoảng cách nhất định với nhân vật. Khoảng cách ấy được thể hiện rõ nhất qua giọng điệu trần thuật. 

Câu 6: Đời thừa là một truyện ngắn giàu tính phê phán. Ngoài phê phán việc con người, nhất là người trí thức, có thể đánh mất mình như thế nào, truyện ngắn của Nam Cao còn muốn phê phán những thiết chế xã hội đã đẩy các giá trị lớn vào tình thế xung đột với nhau, nơi cái tầm thường được biện bạch bằng lí do hoàn cảnh, trong khi đó những lí tưởng, khát vọng lớn của con người lại bị hi sinh, bị tha hóa bởi những thứ tưởng như nhỏ nhặt nhất trong đời thường, khiến sự sống của con người trở nên mất ý nghĩa. 

2. CÂU HỎI SAU KHI ĐỌC 

Câu 1: Hướng ngòi bút vào việc miêu tả thế giới tinh thần bên trong của nhân vật, Nam Cao thường xuyên lựa chọn kiểu kết cấu tâm lý. Có thể coi đây là kiểu kết cấu đặc trưng, cơ bản nhất trong tác phẩm của Nam Cao, đặc biệt là những sáng tác về chủ đề tiểu tư sản.

Câu 2: Tác giả đi theo trình tự diễn biến tâm lí nhân vật Hộ. 

Câu 3: Học được cách tường thuật để kết nối các sự kiện, trình bày cho người khác hiểu được một vấn đề mà mình đang nói tới.  

IV. Soạn bài cực ngắn: Viết: Viết văn bản nghị luận về một tác phẩm truyện (Những đặc điểm trong cách kể của tác giả)

1. BÀI VIẾT THAM KHẢO

Câu 1: Đời thừa là một truyện ngắn nổi bật của Nam Cao trong mảng đề tài về người trí thức, là sự chín muồi trong tư tưởng nghệ thuật của nhà văn.

Câu 2: Câu chuyện cũng không được thuật lại theo trình tự thời gian. 

Câu 3: 

- Là một truyện ngắn ít hành động, tập trung miêu tả dòng suy tưởng và những xung đột trong thế giới tinh thần của nhân vật. 

- Người kể chuyện ở ngôi thứ ba, trần thuật theo điểm nhìn bên trong, gắn với ý thức của nhân vật hơn là từ điểm nhìn bên ngoài. 

Câu 4: 

- Đọc truyện, người đọc dễ dàng nhận ra sự quy chiếu điểm nhìn của nhân vật Từ và Hộ lẫn điểm nhìn của người kể chuyện. 

- Những sự trượt điểm nhìn linh hoạt giữa chủ thể trần thuật sang các nhân vật, giữa nhân vật với nhân vật đã tạo nên một tính chất đối thoại đặc biệt cho tác phẩm để thông qua đó nhân vật bộc lộ tất cả những suy nghĩ, cảm xúc, tâm tư, tình cảm của mình. 

Câu 5: Người kể chuyện ở đây giữ một khoảng cách nhất định với nhân vật. 

Câu 6: Đời thừa là một truyện ngắn giàu tính phê phán.  

2. CÂU HỎI SAU KHI ĐỌC 

Câu 1: Hướng ngòi bút vào việc miêu tả thế giới tinh thần bên trong của nhân vật, Nam Cao thường xuyên lựa chọn kiểu kết cấu tâm lý. 

Câu 2: Tác giả đi theo trình tự diễn biến tâm lí nhân vật Hộ. 

Câu 3: Học được cách tường thuật để kết nối các sự kiện, trình bày cho người khác hiểu được một vấn đề mà mình đang nói tới.