Soạn văn 8 siêu ngắn bài: Câu nghi vấn (tiếp theo)

[toc:ul]

Bài tập 1: Đoạn những đoạn trích và trả lời câu hỏi.

Trả lời

Trong đoạn trích a câu nghi vấn là: Con người đáng kính ấy bây giờ cũng theo gót Binh Tư để có ăn ư?

Trong đoạn trích b câu nghi vấn là: Ta say ta mồi đứng uống ánh trăng tan? Ta lặng ngắm giang sơn ta đổi mới? Tiếng chim ca giấc ngủ ta tưng bừng? Để ta chiếm lấy phần riêng bí mật? Than ôi! Thời oanh liệt nay còn đâu?

Trong đoạn trích c câu nghi vấn là:Sao ta không ngắm sự biệt li theo tâm hồn một chiếc lá nhẹ rơi?

Trong đoạn trích d câu nghi vấn là: Ôi, nếu thế thì còn đâu là quả bóng bay?

Tác dụng:

• Hầu hết dùng để bộc lộ tình cảm, cảm xúc.
• Riêng câu nghi vấn trong đoạn trích (a) có thêm sắc thái ngạc nhiên, trong (b) và (d) có sắc thái phủ định, trong (c) có sắc thái cầu khiến.

Bài tập 2: Xét những đoạn trích sau và trả lời câu hỏi.

Trả lời

Trong đoạn trích a câu nghi vấn là: Sao cụ lo xa quá thế? Tội gì bây giờ nhịn đói mà tiền để lại? Ăn mãi hết đi thì đến lúc chết lấy gì mà lo liệu?
Trong đoạn trích b câu nghi vấn là: Cả đàn bò giao cho thằng bé không ra người không ra ngợm ấy, chăn dắt làm sao?
Trong đoạn trích c câu nghi vấn là: Ai dám bảo thảo mộc tự nhiên không có tình mẫu tử?
Trong đoạn trích d câu nghi vấn là: Thằng bé kia, mày có việc gì? Sao lại đến đây mà khóc?
Những câu này có đặc điểm hình thức là: có dấu hỏi chấm ở cuối câu, có các từ để hỏi như thế, sao, ai, gì.
Những câu nghi vấn đó được dùng để:

• Bộc lộ cảm xúc, hoài niệm về quá khứ (a).
• Phủ định (b, c).
• Khẳng định (d).
• Bộc lộ sự ngạc nhiên (e).

Trong những câu trên: Câu nghi vấn "Tội gì bây giờ nhịn đói mà để tiền lại"  có thể thay thế bằng một câu khác không phải câu nghi vấn nhưng vẫn có nghĩa tương đương. Như sau: "Bây giờ, lão không thể nhịn đói mà để tiền lại được!"

Bài tập 3: Đặt hai câu nghi vấn không dùng với mục đích để hỏi: Yêu cầu một người bạn kể lại nội dung của một bộ phim vừa được trình chiếu. Bộc lộ tình cảm, cảm xúc trước số phận của một nhân vật văn học.

Trả lời

• Yêu cầu một người bạn kể lại nội dung của một bộ phim vừa được trình chiếu: "Đảo địa ngục" có nội dung gì mà nhiều người xem đến vậy Trang nhỉ?
• Bộc lộ tình cảm, cảm xúc trước số phận của một nhân vật văn học: Trời ơi, sao số phận lão Hạc lại bi thảm đến vậy?

Bài tập 4: Trong giao tiếp, nhiều khi những câu nghi vấn như "Anh ăn cơm chưa?" "Cậu đọc sách đấy à?", "Em đi đâu đấy?" không nhằm để hỏi. Vậy trong những trường hợp đó, câu nghi vấn dùng để làm gì? Mối quan hệ giữa người nói và người nghe ở đây như thế nào?

Trả lời

• Những câu nghi vấn như "Anh ăn cơm chưa?" "Cậu đọc sách đấy à?", "Em đi đâu đấy?" không nhằm để hỏi. Trong trường hợp này, câu nghi vấn dùng để chào, thể hiện sự quan tâm, làm quen.
• Trong những trường hợp trên, quan hệ giữa người nói và người nghe thường là quan hệ xã giao.