Soạn văn 8 ngắn nhất bài: Tức cảnh Pác Bó

[toc:ul]

I. Câu hỏi trong bài học:

Bài tập 1: Trang 29 sgk ngữ văn 8 tập 2

Bài thơ thuộc thể thơ gì? Hãy kể tên một số bài thơ cùng thể thơ này mà em đã học.

Bài tập 2: Trang 29 sgk ngữ văn 8 tập 2

Nhận xét giọng điệu chung của bài thơ. Tâm trạng của Bác Hồ ở Pác Bó được biểu hiện như thế nào qua bài thơ? Vì sao Bác lại cảm thấy cuộc sống gian khổ đó "thật là sang"?

Bài tập 3: Trang 29 sgk ngữ văn 8 tập 2

Qua bài thơ, có thể thấy rõ Bác Hồ cảm thấy vui thích, thoải mái khi sống giữa thiên nhiên. Nguyễn Trãi cũng từng ca ngợi "thú lâm tuyền" (niềm vui thú được sống giữa rừng, suối) trong bài Côn Sơn ca. Hãy cho biết "thú lâm tuyền" ở Nguyễn Trãi và ở Bác Hồ có gì giống và khác nhau.

Phần tham khảo mở rộng

Bài tập 1: Giá trị nội dung và nghệ thuật bài thơ Tức cảnh Pác Bó

Bài tập 2: Viết đoạn văn cảm nhận về cuộc sống của Bác qua bài thơ Tức cảnh Pác Bó

Bài tập 3: Phân tích từ “sang” trong câu thơ: Cuộc đời cách mạng thật là sang

II. Soạn bài siêu ngắn: Tức cảnh Pác Bó

Bài tập 1: Bài thơ thuộc thể thơ tứ tuyệt.

Một số bài thơ cùng thể thơ này đã học : Cảnh Khuya, Nguyên Tiêu (Rằm Tháng Giêng), Sông núi nước Nam (Nam quốc sơn hà), Bánh trôi nước, Ngẫu nhiên viết nhân buổi vể quê (Hồi hương ngẫu thư), Tĩnh dạ tứ (Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh), ...

Bài tập 2: Giọng điệu: sảng khoái, tự nhiên, hóm hỉnh pha chút vui đùa.

• Tâm trạng Bác Hồ: lạc quan, yêu đời. 

Biểu hiện:

• Làm việc trong điều kiện gian khổ, không ngừng cố gắng để giúp cách mạng nước nhà phát triển. 
• Hòa hợp với thiên nhiên một cách tự nhiên của Bác, biến gian khổ khó khăn thành niềm vui, động lực cố gắng.
• Những gian khổ, những cháo bẹ, rau măng, bàn đá chông chênh,…không làm mờ đi được niềm tin và niềm vui của Bác vì thời cơ của cuộc giải phóng đang tới gần. 
• Những gian khổ nhỏ nhoi trong sinh hoạt cá nhân kia có nghĩa lí gì, thậm chí, tất cả đều trở nên sang trọng. 
• Nhân cách cao khiết của Hồ Chí Minh, sự hi sinh thầm lặng của người cho đất nước.

Bài tập 3: 

Giống: Đều là một tình cảm thanh cao, một nét đẹp có truyền thống từ xưa. Bao triết nhân hiền giả, gặp lúc thời thế nhiễu nhương, lầm bụi, không thể nhập thế hành đạo giúp đời, bạn cùng hoa cỏ gió trăng, giữ tâm hồn trong sạch.

Khác:

• ‘Tức cảnh Pác Bó’: cho thấy rõ ‘thú lâm tuyền’ và niềm vui cảnh nghèo của Bác Hồ khi ở Pác Bó. Người như thật sự hoà nhịp với cuộc sống nơi núi rừng, một cách tự nhiên, hòa nhã, không phải là một ẩn sĩ trốn đời mà là một nhà cách mạng vĩ đại đang nếm mật nằm gai, hoạt động cách mạng bí mật. Một con người giành cả đời hi sinh cho độc lập dân tộc.
• “Côn Sơn ca” : niềm vui của một cư sĩ lui về ở ẩn sống giữa rừng và suối.

Phần tham khảo mở rộng

Bài tập 1: Giá trị nội dung và nghệ thuật bài thơ Tức cảnh Pác Bó

Nội dung:

• Cảnh sinh hoạt bình dị, nề nếp, gian khổ, thiếu thốn nhưng hết sức lạc quan, tự tin, yêu đời, yêu thiên nhiên của người chiến sĩ cách mạng.
• Vẻ đẹp tinh thần lạc quan, phong thái ung dung của bác Hồ trong cuộc sống cách mạng gian lao ở Pác Bó. Với người, làm cách mạng và sống hòa hợp với thiên niên là niềm vui lớn.

Nghệ thuật:

• Ngôn ngữ thơ giản dị, trong sáng
• Là bài thơi tứ tuyệt bình dị, pha lẫn giọng đùa vui tươi, phấn chấn
• Ý thơ tự nhiên, phóng khoáng.

Bài tập 2: Viết đoạn văn cảm nhận về cuộc sống của Bác qua bài thơ Tức cảnh Pác Bó

Bài tham khảo

Qua Tức cảnh Pác Bó, ta thấy được một nếp sống giản dị, thanh cao và phong thái ung dung, lạc quan, tin tưởng vào tương lai cách mạng của Bác. Sau bao năm bôn ba nước ngoài, Người được trở về với dân tộc Việt Nam. Bác chọn quê hương Cao Bằng, nơi rừng núi hoang vu để làm nơi sống và hoạt động cách mạng. Bài thơ đã khắc họa cuộc sống của người nơi đây với nhịp sống đều đặn (sáng ra – tối vào) và chan hòa với thiên nhiên: bờ suối, hang đá, bẹ, rau măng, bàn đá. Cuộc sống của Người nơi núi rừng khó khăn, thiếu thốn trăm bề, Bác chỉ ăn những thức sẵn từ núi rừng và ngủ trong hang đá lạnh tối. Nhưng Người không cảm nhận đó là sự thiếu thốn, gian truân, câu thơ với nhịp thơ nhịp nhàng gợi ra một tâm thế ung dung, Người hài lòng với cuộc sống hiện tại. Đằng sau cuộc sống mộc mạc, giản dị ấy là công việc lớn lao mà Bác đang theo đuổi, là phong trào cách mạng đang cần sự chỉ đạo sáng suốt của Người. Bên bờ suối Lê- nin nước chảy róc rách, cạnh đó là chiếc bàn đá và quyển sách, hình ảnh Bác Hồ hiện lên như một yếu tố quan trọng đưa bức tranh thiên nhiên tươi đẹp ấy từ tĩnh sang động. Và với người chiến sĩ cách mạng, cuộc đời ấy “thật là sang”, đó là cái sang về mặt tinh thần. Được hoạt động cách mạng, được phấn đấu cho lí tưởng độc lập cho dân tộc là con đường mà cả cuộc đời Người theo đuổi. Niềm vui lớn của Người không phải "thú lâm tuyền" đơn điệu mà trước hết là niềm vui vô hạn của người chiến sĩ yêu nước vĩ đại sau 30 năm xa tổ quốc được trở về sống giữa lòng đất nước yêu dấu, trực tiếp lãnh đạo phong trào. Bài thơ khiến chúng ta thêm khâm phục tinh thần yêu nước thương dân của Bác – người cha già vĩ đại cảu dân tộc Việt Nam

Bài tập 3: Phân tích từ “sang” trong câu thơ: Cuộc đời cách mạng thật là sang

• Với Người, niềm vui lớn trước hết là niềm vui vô hạn của người chiến sĩ yêu nước vĩ đại sau 30 năm xa tổ quốc được trở về sống giữa lòng đất nước yêu dấu, trực tiếp lãnh đạo phong trào. Nhà thơ luôn tìm thấy sự hài hòa tự nhiên ,thư thái, trong sạch với thiên nhiên đất trời.
• Sang trọng giàu có về mặt tinh thần của những cuộc đời làm cách mạng lấy lí tưởng cứu nước làm lẽ sống, không hề bị khó khăn, gian khổ khuất phục. Bác tin tưởng và nắm chắc thời cơ giải phóng dân tộc đang tới gần. So với niềm vui, tương lai tươi sáng của đất nước thì những khó khăn: hang tối, cháo bẹ, rau măng, bàn đá chông chênh đều trở thành sang trọng vì đó là cuộc đời cách mạng mà Người đã chọn.
• Câu thơ cuối đã khẳng định lý tưởng của người chiến sĩ Cộng sản toát lên niềm lạc quan vô hạn.
• Chữ sang kết thúc bài thơ có thể coi là chữ thần là nhãn tự kết tinh, tỏa sáng tinh thần toàn bài thơ. 

III. Soạn bài ngắn nhất: Tức cảnh Pác Bó

Bài tập 1: 

• Bài thơ thuộc thể thơ tứ tuyệt.
• Một số bài thơ đã học :

- Cảnh Khuya

- Nguyên Tiêu (Rằm Tháng Giêng)

- Sông núi nước Nam (Nam quốc sơn hà)

- Bánh trôi nước

- Ngẫu nhiên viết nhân buổi vể quê (Hồi hương ngẫu thư)

- Tĩnh dạ tứ (Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh), ...

Bài tập 2: 

1. Giọng điệu => sảng khoái, tự nhiên, hóm hỉnh pha chút vui đùa.

2. Tâm trạng Bác Hồ: lạc quan, yêu đời. 

3. Cụ thể:

• Làm việc trong điều kiện gian khổ, không ngừng cố gắng => giúp cách mạng nước nhà. 
• Hòa hợp với thiên nhiên, biến gian khổ khó khăn thành niềm vui, động lực cố gắng.
• Gian khổ không làm mờ đi được niềm tin và niềm vui của Bác vì thời cơ của cuộc giải phóng đang tới gần. 
• Những gian khổ có nghĩa lí gì, thậm chí => tất cả đều trở nên sang trọng. 

=> Nhân cách cao khiết của Hồ Chí Minh, sự hi sinh thầm lặng của người cho đất nước.

Bài tập 3: 

Giống: 

1. Đều là một tình cảm thanh cao, một nét đẹp có truyền thống từ xưa. 

2. Bao triết nhân hiền giả, gặp lúc thời thế nhiễu nhương, lầm bụi, không thể nhập thế hành đạo giúp đời, bạn cùng hoa cỏ gió trăng, giữ tâm hồn trong sạch.

Khác:

1. ‘Tức cảnh Pác Bó’ => niềm vui cảnh nghèo của Bác Hồ khi ở Pác Bó, sự hoà nhịp với cuộc sống nơi núi rừng, một cách tự nhiên, hòa nhã => không phải là một ẩn sĩ trốn đời mà là một nhà cách mạng vĩ đại đang nếm mật nằm gai, hoạt động cách mạng bí mật, một con người giành cả đời hi sinh cho độc lập dân tộc.

2. “Côn Sơn ca”  =>  niềm vui của một cư sĩ lui về ở ẩn sống giữa rừng và suối. Phần tham khảo mở rộng

Bài tập 1: Giá trị nội dung và nghệ thuật bài thơ Tức cảnh Pác Bó

Nội dung: Cảnh sinh hoạt bình dị, nề nếp, gian khổ, thiếu thốn nhưng hết sức lạc quan, tự tin, yêu đời, yêu thiên nhiên của người chiến sĩ cách mạng. Vẻ đẹp tinh thần lạc quan, phong thái ung dung của bác Hồ trong cuộc sống cách mạng gian lao ở Pác Bó. Với người, làm cách mạng và sống hòa hợp với thiên niên là niềm vui lớn.

Nghệ thuật: Ngôn ngữ thơ giản dị, trong sáng, thể thơ tứ tuyệt bình dị, pha lẫn giọng đùa vui tươi, phấn chấn. Ý thơ tự nhiên, phóng khoáng.

Bài tập 2: Viết đoạn văn cảm nhận về cuộc sống của Bác qua bài thơ Tức cảnh Pác Bó

Bài tham khảo

Sau bao năm bôn ba nước ngoài, Người được trở về với dân tộc Việt Nam. Bác chọn quê hương Cao Bằng, nơi rừng núi hoang vu để làm nơi sống và hoạt động cách mạng. Bài thơ đã khắc họa cuộc sống của người nơi đây với nhịp sống đều đặn (sáng ra – tối vào) và chan hòa với thiên nhiên: bờ suối, hang đá, bẹ, rau măng, bàn đá. Cuộc sống của Người nơi núi rừng khó khăn, thiếu thốn trăm bề, Bác chỉ ăn những thức sẵn từ núi rừng và ngủ trong hang đá lạnh tối. Nhưng Người không cảm nhận đó là sự thiếu thốn, gian truân, câu thơ với nhịp thơ nhịp nhàng gợi ra một tâm thế ung dung, Người hài lòng với cuộc sống hiện tại. Đằng sau cuộc sống mộc mạc, giản dị ấy là công việc lớn lao mà Bác đang theo đuổi, là phong trào cách mạng đang cần sự chỉ đạo sáng suốt của Người. Bên bờ suối Lê- nin nước chảy róc rách, cạnh đó là chiếc bàn đá và quyển sách, hình ảnh Bác Hồ hiện lên như một yếu tố quan trọng đưa bức tranh thiên nhiên tươi đẹp ấy từ tĩnh sang động. Và với người chiến sĩ cách mạng, cuộc đời ấy “thật là sang”, đó là cái sang về mặt tinh thần. Được hoạt động cách mạng, được phấn đấu cho lí tưởng độc lập cho dân tộc là con đường mà cả cuộc đời Người theo đuổi. Niềm vui lớn của Người không phải "thú lâm tuyền" đơn điệu mà trước hết là niềm vui vô hạn của người chiến sĩ yêu nước vĩ đại sau 30 năm xa tổ quốc được trở về sống giữa lòng đất nước yêu dấu, trực tiếp lãnh đạo phong trào. Bài thơ khiến chúng ta thêm khâm phục tinh thần yêu nước thương dân của Bác – người cha già vĩ đại cảu dân tộc Việt Nam

Bài tập 3: Phân tích từ “sang” trong câu thơ: Cuộc đời cách mạng thật là sang

• Đối với Bác niềm vui lớn trước hết là niềm vui vô hạn của người chiến sĩ yêu nước vĩ đại. => Nhà thơ luôn tìm thấy sự hài hòa tự nhiên ,thư thái, trong sạch với thiên nhiên đất trời.
• Lấy lí tưởng cứu nước làm lẽ sống, không hề bị khó khăn, gian khổ khuất phục. Bác tin tưởng và nắm chắc thời cơ giải phóng dân tộc đang tới gần.
• So với niềm vui, tương lai tươi sáng của đất nước thì những khó khăn chông chênh đều trở thành sang trọng => cuộc đời cách mạng mà Người đã chọn.
• Câu thơ cuối đã khẳng định lý tưởng của người chiến sĩ Cộng sản toát lên niềm lạc quan vô hạn.
• Chữ sang kết thúc bài thơ có thể coi là chữ thần là nhãn tự kết tinh, tỏa sáng tinh thần toàn bài thơ. 

IV. Soạn bài cực ngắn: Tức cảnh Pác Bó

Bài tập 1: Bài thơ thuộc thể thơ tứ tuyệt.

Một số bài thơ đã học :

1. Cảnh Khuya

2. Nguyên Tiêu (Rằm Tháng Giêng)

3. Sông núi nước Nam (Nam quốc sơn hà)

4. Bánh trôi nước

5. Ngẫu nhiên viết nhân buổi vể quê (Hồi hương ngẫu thư)

6. Tĩnh dạ tứ (Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh), ...

Bài tập 2: 

• Giọng điệu (sảng khoái, tự nhiên, hóm hỉnh pha chút vui đùa.)
• Tâm trạng Bác Hồ =>  lạc quan, yêu đời. 

- Làm việc trong điều kiện gian khổ, giúp cách mạng nước nhà. 

- Biến gian khổ khó khăn thành niềm vui, động lực cố gắng.

- Gian khổ không làm mờ đi được niềm tin và niềm vui của Bác vì thời cơ của cuộc giải phóng đang tới gần, những gian khổ có nghĩa lí gì => tất cả đều trở nên sang trọng. 

Bài tập 3: 

Giống: Đều tình cảm thanh cao, một nét đẹp có truyền thống từ xưa, bao triết nhân hiền giả, gặp lúc thời thế nhiễu nhương, lầm bụi, không thể nhập thế hành đạo giúp đời, bạn cùng hoa cỏ gió trăng, giữ tâm hồn trong sạch.

Khác:

1. ‘Tức cảnh Pác Bó’: niềm vui cảnh nghèo của Bác Hồ khi ở Pác Bó, sự hoà nhịp với cuộc sống nơi núi rừng, không phải là một ẩn sĩ trốn đời mà là một nhà cách mạng vĩ đại đang hoạt động cách mạng bí mật =>giành cả đời hi sinh cho độc lập dân tộc.
2. “Côn Sơn ca”: niềm vui của một cư sĩ lui về ở ẩn sống giữa rừng và suối. 

Phần tham khảo mở rộng

Bài tập 1: Giá trị bài thơ Tức cảnh Pác Bó

 - Nội dung: Cảnh sinh hoạt bình dị, nề nếp, gian khổ, thiếu thốn nhưng hết sức lạc quan, tự tin, yêu đời, yêu thiên nhiên của người chiến sĩ cách mạng. Vẻ đẹp tinh thần lạc quan, phong thái ung dung của bác Hồ trong cuộc sống cách mạng gian lao ở Pác Bó => với người, làm cách mạng và sống hòa hợp với thiên niên là niềm vui lớn.

 - Nghệ thuật: Ngôn ngữ thơ giản dị, trong sáng, thể thơ tứ tuyệt bình dị, pha lẫn giọng đùa vui tươi, phấn chấn. Ý thơ tự nhiên, phóng khoáng.

Bài tập 2: Viết đoạn văn cảm nhận về cuộc sống của Bác qua bài thơ Tức cảnh Pác Bó

Bài tham khảo

Sau bao năm bôn ba nước ngoài, Người được trở về với dân tộc Việt Nam. Bác chọn quê hương Cao Bằng, nơi rừng núi hoang vu để làm nơi sống và hoạt động cách mạng. Bài thơ đã khắc họa cuộc sống của người nơi đây với nhịp sống đều đặn (sáng ra – tối vào) và chan hòa với thiên nhiên: bờ suối, hang đá, bẹ, rau măng, bàn đá. Cuộc sống của Người nơi núi rừng khó khăn, thiếu thốn trăm bề, Bác chỉ ăn những thức sẵn từ núi rừng và ngủ trong hang đá lạnh tối. Nhưng Người không cảm nhận đó là sự thiếu thốn, gian truân, câu thơ với nhịp thơ nhịp nhàng gợi ra một tâm thế ung dung, Người hài lòng với cuộc sống hiện tại. Đằng sau cuộc sống mộc mạc, giản dị ấy là công việc lớn lao mà Bác đang theo đuổi, là phong trào cách mạng đang cần sự chỉ đạo sáng suốt của Người. Bên bờ suối Lê- nin nước chảy róc rách, cạnh đó là chiếc bàn đá và quyển sách, hình ảnh Bác Hồ hiện lên như một yếu tố quan trọng đưa bức tranh thiên nhiên tươi đẹp ấy từ tĩnh sang động. Và với người chiến sĩ cách mạng, cuộc đời ấy “thật là sang”, đó là cái sang về mặt tinh thần. Được hoạt động cách mạng, được phấn đấu cho lí tưởng độc lập cho dân tộc là con đường mà cả cuộc đời Người theo đuổi. Niềm vui lớn của Người không phải "thú lâm tuyền" đơn điệu mà trước hết là niềm vui vô hạn của người chiến sĩ yêu nước vĩ đại sau 30 năm xa tổ quốc được trở về sống giữa lòng đất nước yêu dấu, trực tiếp lãnh đạo phong trào. Bài thơ khiến chúng ta thêm khâm phục tinh thần yêu nước thương dân của Bác – người cha già vĩ đại cảu dân tộc Việt Nam

Bài tập 3: Phân tích từ “sang” trong câu thơ: Cuộc đời cách mạng thật là sang

- Niềm vui lớn của Bác trước hết là niềm vui vô hạn của người chiến sĩ yêu nước vĩ đại. 

- Lấy lí tưởng cứu nước làm lẽ sống, không hề bị khó khăn, gian khổ khuất phục. 

- Bác tin tưởng và nắm chắc thời cơ giải phóng dân tộc đang tới gần.

- So với niềm vui, tương lai tươi sáng của đất nước thì những khó khăn chông chênh đều trở thành sang trọng, cuộc đời cách mạng mà Người đã chọn.

- Câu thơ cuối đã khẳng định lý tưởng của người chiến sĩ Cộng sản toát lên niềm lạc quan vô hạn.

- Chữ sang kết thúc bài thơ có thể coi là chữ thần là nhãn tự kết tinh, tỏa sáng tinh thần toàn bài thơ.