Giải chi tiết kinh tế pháp luật 11 cánh diều mới Bài 14 Quyền và nghĩa vụ của công dân về bầu cử và ứng cử

MỞ ĐẦU

Câu hỏi: Em hãy chia sẻ những hiểu biết của mình về quyền và nghĩa vụ của công dân về bầu cử và ứng cử.

Hướng dẫn trả lời: 

Điều 27 của Hiến pháp và Điều 2 của Luật Bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu HĐND quy định: “Tính đến ngày bầu cử được công bố, công dân nước Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam đủ 18 tuổi trở lên có quyền bầu cử và đủ 21 tuổi trở lên có quyền ứng cử vào Quốc hội, HĐND các cấp”. Như vậy, có thể xác định quyền bầu cử của công dân chính là việc lựa chọn người đại biểu của mình vào cơ quan quyền lực nhà nước, quyền này thể hiện ở việc giới thiệu người ứng cử và bỏ phiếu bầu cử để lựa chọn người đại diện cho mình tại Quốc hội và HĐND các cấp.
Nhà nước là do nhân dân bầu ra, không có lá phiếu của công dân thì không thể thành lập được các cơ quan nhà nước để thực hiện việc quản lý xã hội, xây dựng xã hội dân chủ, công bằng, văn minh mà người dân hằng mong muốn. Bởi vậy, bầu cử còn là trách nhiệm, nghĩa vụ của công dân, thể hiện ở việc giới thiệu, chọn lựa người đại biểu của mình vào cơ quan quyền lực nhà nước, tham gia bỏ phiếu theo đúng quy định.

KHÁM PHÁ

1. Quy định cơ bản của pháp luật về quyền và nghĩa vụ của công dân về bầu cử và ứng cử

a. Em hãy xác định nội dung quy định của pháp luật về quyền và nghĩa vụ của công dân về bầu cử và ứng cử trong hai thông tin trên.

b. Căn cứ vào thông tin, em hãy nhận xét về việc thực hiện quyền và nghĩa vụ của công dân về bầu cử và ứng cử trong các trường hợp trên.

Hướng dẫn trả lời: 

a. Nội dung quy định của pháp luật về quyền và nghĩa vụ của công dân về bầu cử và ứng cử trong hai thông tin trên: 

- Mọi công dân đều có quyền đi bầu cử được ghi tên vào danh sách cử tri được phát thẻ cử tri...

-Mỗi công dân chỉ được ghi tên vào một danh sách cử tri ở nơi mình thường trú hoặc tạm trú

b. Mỗi công dân đều có quyền được đi bỏ phiếu khi đã đủ tuổi quy định của pháp luật nên trường hợp 1 bố mẹ không phát cho em trai anh A là không đúng còn trường hợp 2 hành vi của anh T hoàn toàn đúng.

2. Hậu quả của hành vi vi phạm quyền và nghĩa vụ của công dân về bầu cử và ứng cử 

a. Em hãy xác định hành vi vi phạm quy định của pháp luật về quyền và nghĩa vụ của công dân về bầu cử và ứng cử trong trường hợp trên.

b. Theo em, hậu quả của những hành vi vi phạm quy định của pháp luật về quyền và nghĩa vụ công dân về bầu cử và ứng cử trong các trường hợp đó là gì?

Hướng dẫn trả lời: 

a.  Hành vi vi phạm quy định của pháp luật về quyền và nghĩa vụ của công dân về bầu cử và ứng cử trong trường hợp trên:

• Đề nghị bầu cử cho một người khác mà không theo ý của người bầu cử
• Tung tin đồn thất thiệt cho ứng cử viên.
• Nhờ người khác đi bầu cử hộ

b. Hậu quả của những hành vi vi phạm quy định của pháp luật về quyền và nghĩa vụ công dân về bầu cử và ứng cử:

• Về phía cơ quan: xâm phạm tới quyền ứng cử và bầu cử của công dân, làm sai lệch kết quả bầu cử, gây thiệt hại về tài sản của Nhà nước, không chọn đúng đại biểu uy tín, năng lực, trách nhiệm vào cơ quan nhà nước
• Về phía công dân: không thể thực hiện được ý trí và nguyện vọng của bản thân, không thực hiện đúng trách nhiệm của bản thân, không tham gia xây dựng được bộ máy nhà nước.

LUYỆN TẬP

Câu hỏi 1: Theo em, nội dung nào sau đây là quy định của pháp luật về quyền và nghĩa vụ của công dân về bầu cử và ứng cử? Vì sao? 

a. Công dân Việt Nam 18 tuổi là có quyền bầu cử

b. Công dân thực hiện bầu cử và ứng cử theo nguyên tắc bình đẳng

c. Công dân đang thi hành hình phạt tù theo bản án của Tòa án không có quyền bầu cử

e. Công dân là đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp phải có đầy đủ các tiêu chuẩn theo quy định của pháp luật.

Hướng dẫn trả lời:

• Nội dung sau đây là quy định của pháp luật về quyền và nghĩa vụ của công dân về bầu cử và ứng cử: a, b, c, e
• Giải thích: vì quyền bầu cử là quyền của công dân thực hiện theo lựa chọn người đại biểu của mình vào cơ quan quyền lực nhà nước. 

Câu hỏi 2: Em hãy cho biết hành vi của các chủ thể nào sau đây là thực hiện đúng quy định của pháp luật về quyền và nghĩa vụ của công dân về bầu cử và ứng cử. Vì sao?

a. Anh T trực tiếp bỏ ;á phiếu bầu cử của mình vào hòm phiếu 

b. Ông V tự mình ứng cử vào Hội đồng nhân dân xã dù đang bị áp dụng hình phạt tù hưởng án treo.

C. Bà P không cho con gái nghỉ làm để đi bầu cử đại biểu Hội đồng nhân dân cấp xã.

d. Bạn G đã viết hộ phiếu bầu cử đại biểu cho anh E tự mình bỏ phiêys vào hòm phiếu vì anh E bị khuyết tật.

Hướng dẫn trả lời: 

• Hành vi thực hiện đúng quy định của pháp luật về quyền và nghĩa vụ của công dân về bầu cử và ứng cử là: a, d
• Giải thích: vì công dân tự mình đi bầu cử, không được nhờ người khác bầu cử thay. Trường hợp cử tri không vết được phiếu bầu thì nhờ người khác viết hộ nhưng phải tự mình mình bỏ phiếu. Trường hợp cử tri bị khuyết tật không tự bỏ phiếu được thì nhờ người khác bỏ phiếu vào hòm phiếu.

Các trường hợp khác:

• b Sai vì ông V đang chịu hình phạt tù.
• c Sai vì công dân từ đủ 18 tuổi trở lên có quyền bầu cử, không ai được cản trở.

Câu hỏi 3: D rất vui mừng vì được tham gia bầu cử đại biểu Hội đồng nhân dân cấp xã khi chuẩn bị bỏ phiếu, anh A đã đề nghị D bỏ phiếu cho mình vì cùng ở một thôn và D đã đồng ý.

a. Theo em, hành vi của anh A và D có thể dẫn đến những hậu quả gì về thực hiện quyền và nghĩa vụ của công dân về bầu cử?

b. Nếu là D trong trường hợp trên, em có đồng ý với đề nghị của anh A không? Vì sao?

Hướng dẫn trả lời: 

a. Hậu quả:

• Về phía nhà nước: Xâm phạm đến quyền bầu cử, ứng cử của công dân, làm sai lệch kết quả bầu cử, gây thiệt hại cho nhà nước, không lựa chọn được đúng đại biểu có uy tín, năng lực, trách nhiệm vào lãnh đạo nhà nước, gây mất ổn định xã hội,…
• Về phía công dân: không thể hiện được ý chí nguyện vọng của bản thân, không thực hiện đúng quyền và nghĩa vụ của mình để tham gia vào xây dựng bộ máy nhà nước,…

b. Nếu là D trong trường hợp trên, em không đồng ý với đề nghị của anh A vì mỗi công dân có quyền tự do lựa chọn đại biểu có đủ năng lực, thể hiện nguyện vọng của bản thân mình. Hành vi đề nghị D bỏ phiếu cho mình còn là hành vi vi phạm pháp luật, tùy từng mức độ mà bị xử lí theo quy định.

Câu hỏi 4: Để chuẩn bị cho đợt bầu cử đại biểu Hội đồng nhân dân cấp xã sắp tới., xã của N đang thực hiện tuyên truyền cho người dân các quy định của pháp luật về bầu cử Hội đồng nhân dân cấp xã.....

a. Em hãy nhận xét hành vi của bố và mẹ N?

b. Nếu là N, em sẽ cùng bố giải thích thế nào để mẹ hiểu được quyền và nghĩa vụ của bản thân trong tham gia bầu cử?

Hướng dẫn trả lời: 

a. Hành vi của bố mẹ N là không thực hiện đúng quyền và nghĩa vụ của công dân về bầu cử và ứng cử.

b. Nếu là N, em sẽ cùng bố giải thích cho mẹ hiểu về những lợi ích của việc tuyên truyền các quy định mới của pháp luật và bầu cử, lựa chọn đúng người tài, người có năng lực và phẩm chất đạo đức tốt, có khả năng lãnh đạo chứ không chỉ quan tâm đến trình độ.

Câu 5: Xã A thực hiện kế hoạch giải phóng mặt bằng làm đường liên xã ở thôn của anh Q. Tiuy nhiên, khi tiến hàng hợp thôn, lãnh đạo xã A chỉ thông qua kế hoạch mà không tiếp nhận ý kiến đóng góp của anh Q và nhân dân....

a, Em nhận xét hành vi của lãnh đạo A, anh Q và mọi người trong thôn

b. Theo em, xã của anh Q nên làm gì để mọi người trong thôn thực hiện được quyền của công dân dân trong tham gia quản lí nhà nước và xã hội.

Hướng dẫn trả lời: 

a. Em không đồng ý với hành vi của anh T vì pháp luật quy định: khi cử tri viết phiếu bầu, không ai được xem, kể cả tổ bầu cử.

b. Nếu là chị M, em sẽ phản ánh việc anh T nhìn trộm và kể lại cho người xung quanh cho tổ bầu cử có trách nhiệm can thiệp và xử lí, đồng thời giải thích cho anh T hiểu về quyền bầu cử, ứng cử.

Câu 6: Triển khai chương trình xây dựng nông thôn mới, xã X đã triển khai nhiều chính sách nhằm phát huy vai trò của nhân dân. Trong quá trình tham gia các hoạt động do xã tổ chức, ông D đã phát hiện có một số cán bộ còn chưa thực hành tiết kiệm, gây lãng phí trong quản lí, sử dụng tài chính nên đã phản ánh về Uyẻ ban nhân dân xã

Theo em, việc ông D phản ánh với Ủy ban nhân dân về hành vi chưa thực hành tiết kiệm gây lãng phí trong quản lí là thực hiện nội dung nào của quyền tham gia quản lí nhà nước và xã hội của công dân?

Hướng dẫn trả lời: 

Anh H đang thực hiện đúng quyền và nghĩa vụ ứng cử. Những việc làm của anh H sẽ góp phần vào sự phát triển của đất nước.

VẬN DỤNG

Câu 1: Em hãy cùng bạn sưu tầm tranh ảnh, tư liệu có nội dung về quyền và nghĩa vụ của công dân về bầu cử và ứng cử để xây dựng thành một tập san trưng bày tại lớp.

Hướng dẫn trả lời: 

Câu 2: Em hãy viết một bài luận nói về trách nhiệm của công dân trong thực hiện quyền và nghĩa vụ bầu cử, ứng cử.

Hướng dẫn trả lời: 

Tham khảo: 

Tại sao nói bầu cử là quyền và nghĩa vụ của công dân?

Quyền bầu cử là quyền chính trị cơ bản của công dân được Hiến pháp và pháp luật quy định nhằm bảo đảm cho mọi công dân có đủ điều kiện thực hiện việc lựa chọn người đại biểu của mình vào cơ quan quyền lực nhà nước. Quyền của công dân không tách rời nghĩa vụ của công dân.

Thông qua bầu cử, công dân trực tiếp bỏ phiếu bầu người đại diện cho ý chí, nguyện vọng và quyền làm chủ của mình, thay mặt mình thực hiện quyền lực nhà nước, góp phần thiết lập bộ máy nhà nước để tiến hành các hoạt động quản lý xã hội. Vì vậy, thực hiện bầu cử là trách nhiệm của công dân đối với đất nước.