Giải sách bài tập Lịch sử 8 kết nối bài 3: Cách mạng công nghiệp (nửa sau thế kỉ XVIII - giữa thế kỉ XIX)

A. TRẮC NGHIỆM

Bài tập 1. Hãy xác định chỉ một phương án đúng.

1.1. Cuộc cách mạng công nghiệp ở Anh bắt đầu vào thời gian nào?

A. Từ đầu thế kỉ XVII.

B. Từ những năm 60 của thế kỉ XVII.

C. Từ những năm 70 của thế kỉ XVII. 

D. Từ giữa thế kỉ XVIII.

Hướng dẫn trả lời:

D. Từ giữa thế kỉ XVIII.

1.2. Máy kéo sợi Gien-ni được phát minh vào

A. năm 1754. 

B. năm 1764.

C. năm 1767.

D. năm 1776.

Hướng dẫn trả lời:

B. năm 1764.

1.3. E. Các-rai chế tạo được máy dệt đã dẫn tới kết quả gì? 

A. Các nhà máy dệt được xây dựng ở nhiều nơi.

B. Năng suất của thợ dệt tăng gấp nhiều lần so với dệt tay.

C. Lao động bằng tay dần được thay thế bằng máy móc

D. Khởi đầu quá trình công nghiệp hoá ở nước Anh.

Hướng dẫn trả lời:

B. Năng suất của thợ dệt tăng gấp nhiều lần so với dệt tay.

1.4. Năm 1784 đã xảy ra sự kiện lịch sử gì?

A. Cuộc cách mạng công nghiệp hoàn thành ở nước Anh. 

B. Giêm Oát phát minh ra máy hơi nước.

C. Xti-phen-xơn chế tạo thành công đầu máy xe lửa. 

D. Nước Anh khánh thành đoạn đường sắt đầu tiên.

Hướng dẫn trả lời:

B. Giêm Oát phát minh ra máy hơi nước.

1.5. Cuộc cách mạng công nghiệp ở Đức diễn ra trong hoàn cảnh nào?

A. Nền công nghiệp nặng, hiện đại phát triển.

B. Hoàn thành cách mạng tư sản.

C. Đất nước được thống nhất.

D. Giai cấp tư sản và tầng lớp quý tộc tư sản hoá lên cầm quyền.

Hướng dẫn trả lời:

A. Nền công nghiệp nặng, hiện đại phát triển.

1.6. Đoạn đường sắt đầu tiên của nước Anh nối liền hai thành phố nào?

A. Luân Đôn - Man-che-xta

B. Luân Đôn – Li-vơ-pun

C. Man-che-xto - Li-vo-pun.

D. Luân Đôn – Bớc-min-ham.

Hướng dẫn trả lời:

C. Man-che-xto - Li-vo-pun.

Bài tập 2. Hãy xác định câu đúng hoặc sai về nội dung lịch sử và sửa lại câu sai cho đúng. 

1. Cuộc cách mạng công nghiệp ở Anh bắt đầu vào những năm 40 của thế kỷ XVII. 

2. Máy kéo sợi Gien-ni do Giêm Ha-gri-vơ sáng chế ra.

3. Máy hơi nước ra đời đã khởi đầu quá trình công nghiệp hoá ở nước Anh.

4. Đoạn đường sắt đầu tiên của nước Anh khánh thành năm 1804.

5. Xti-phen-xơn là người Mỹ.

6. Cách mạng công nghiệp ở Đức diễn ra sớm hơn ở Pháp.

7. Nhờ cách mạng công nghiệp mà nền công nghiệp Pháp vươn lên đứng thứ ba thế giới vào giữa thế kỉ XIX.

8. Cách mạng công nghiệp đã làm thay đổi bộ mặt các nước tư bản. 

Hướng dẫn trả lời:

• Đáp án đúng:

2. Máy kéo sợi Gien-ni do Giêm Ha-gri-vơ sáng chế ra.

3. Máy hơi nước ra đời đã khởi đầu quá trình công nghiệp hoá ở nước Anh.

8. Cách mạng công nghiệp đã làm thay đổi bộ mặt các nước tư bản. 

• Đáp án sai và sửa lại:

1. Cuộc cách mạng công nghiệp ở Anh bắt đầu vào những năm 40 của thế kỷ XVII. 

→ Cuộc cách mạng công nghiệp ở Anh bắt đầu khoảng giữa thế kỷ XVIII.

4. Đoạn đường sắt đầu tiên của nước Anh khánh thành năm 1804.

→ Đoạn đường sắt đầu tiên của nước Anh khánh thành năm 1825.

5. Xti-phen-xơn là người Mỹ.

→ Xti-phen-xơn là người Anh.

6. Cách mạng công nghiệp ở Đức diễn ra sớm hơn ở Pháp.

→ Cách mạng công nghiệp ở Đức diễn ra sau cách mạng công nghiệp Pháp, khoảng từ những năm 40 thế kỷ XIX.

7. Nhờ cách mạng công nghiệp mà nền công nghiệp Pháp vươn lên đứng thứ ba thế giới vào giữa thế kỉ XIX.

→ Nhờ cách mạng công nghiệp mà nền công nghiệp Pháp vươn lên đứng thứ hai thế giới, sau Anh.

Bài tập 3. Hãy ghép ô thông tin ở bên trái với ô bên phải sao cho phù hợp về nội dung lịch sử.

Hướng dẫn trả lời:

1. Chế tạo ra máy kéo sợi - b. Giêm Ha-gri-vơ

2. Chế tạo ra máy kéo sợi chạy bằng sức nước - d. R.Ác-rai

3. Chế tạo ra máy dệt - a. E.Các-rai

4. Phát minh ra máy hơi nước - c. Giêm Oát

B. TỰ LUẬN

Bài tập 1. Quan sát và tìm hiểu thêm từ sách, báo và internet, em hãy:

1.1. Chú thích tên hình phù hợp.

Hướng dẫn trả lời:

Hình 1. Máy hơi nước. (1784)

Hình 2. Một nhà máy sản xuất ở Bô - xtơn (Mỹ) đầu thế kỷ XIX. (1831)

Hình 3. Tàu điện động lực phân tán. (1879)

Hình 4. Máy kéo sợi Gien-ni. (1769)

Hình 5. Đoàn tàu hoả đầu tiên chạy trên đường sắt nối hai thành phố Man-che-xtơ và Li-vơ-pun. (1814)

1.2. Sắp xếp các hình theo trình tự thời gian ra đời.

Hướng dẫn trả lời:

Hình 4. Máy kéo sợi Gien-ni. (1769)

Hình 1. Máy hơi nước. (1784)

Hình 5. Đoàn tàu hoả đầu tiên chạy trên đường sắt nối hai thành phố Man-che-xtơ và Li-vơ-pun. (1814)

Hình 2. Một nhà máy sản xuất ở Bô - xtơn (Mỹ) đầu thế kỷ XIX. (1831)

Hình 3. Tàu điện động lực phân tán. (1879)

1.3. Em ấn tượng với thành tựu nào nhất? Vì sao?

Hướng dẫn trả lời:

Thành tựu "Máy hơi nước" là một trong những đóng góp quan trọng và có ảnh hưởng lớn đối với sự phát triển của công nghiệp và xã hội. Thành tựu này thể hiện qua công trình nghiên cứu và phát triển do James Watt thực hiện vào năm 1784.

Máy hơi nước đã thay đổi cách thức sản xuất và làm việc của con người một cách đáng kể. Dưới đây là một số điểm mạnh khiến thành tựu này ấn tượng:

• Cách thức sản xuất đột phá:

Máy hơi nước đã làm cho việc sản xuất và gia công hàng hóa trở nên hiệu quả hơn. Nó tạo điều kiện cho việc áp dụng quy mô lớn hơn trong sản xuất và góp phần tạo nên sự phát triển của Cách mạng công nghiệp.

• Sự gia tăng của năng suất:

Trước khi máy hơi nước xuất hiện, sức lao động con người và sức kéo của động vật là nguồn năng lượng chính để thực hiện công việc. Máy hơi nước đã giúp tận dụng năng lượng hóa thạch và biến nó thành sức mạnh để thực hiện công việc nhanh chóng và hiệu quả hơn.

• Tạo điều kiện cho sự phát triển kỹ thuật:

Thành tựu này thúc đẩy sự phát triển của ngành cơ khí và kỹ thuật, mở ra cơ hội cho việc phát triển các máy móc, thiết bị và công nghệ mới. Điều này đã định hình lại cách con người tiếp cận và thay đổi cuộc sống hàng ngày.

• Thay đổi vận tốc giao thông và vận chuyển:

Máy hơi nước đã ảnh hưởng đến ngành giao thông bằng cách tạo ra động cơ mạnh mẽ, có thể sử dụng trong các phương tiện như tàu hỏa và tàu thuỷ. Điều này đã giúp tăng tốc độ và hiệu quả của việc vận chuyển hàng hóa và người dân.

Vì những lý do trên, thành tựu "Máy hơi nước" được xem là một trong những bước tiến quan trọng trong sự phát triển của xã hội nhân loại. Nó đã tạo ra những cơ hội mới và tạo nền tảng cho sự tiến bộ trong công nghiệp, kỹ thuật và khoa học.

Bài tập 2. Đọc đoạn tư liệu và quan sát hình sau, em hãy cho biết: Mặt trái của cách mạng công nghiệp là gì?

Tư liệu: Không khí trong xưởng đặc quánh những bụi là bụi, một lớp bụi dày màu trắng phủ kín máy móc, đường đi lối lại được phủ một lớp dầu, bụi bông vụn. Trong các xưởng dệt, cả đàn ông, đàn bà, trẻ em đều là công nhân. Trẻ em được sử dụng vào việc nối sợi bị đứt vì các em dễ chui dưới máy móc. Nhờ nối kịp thời, máy dệt không phải dừng lại,..

(Theo Phlo-ri-an O-xbớt, Khám phá Lịch sử 8, NXB D. Phranh-phớt, Đức, 1998 (bản dịch))

Hướng dẫn trả lời:

• Ô nhiễm môi trường:

Tư liệu mô tả không khí trong các xưởng đang đặc quánh bụi và một lớp bụi dày màu trắng phủ kín máy móc. Các đường đi và lối lại cũng được phủ một lớp dầu và bụi bông vụn. Điều này thể hiện một hệ quả của cách mạng công nghiệp, khi việc sản xuất quy mô lớn và không kiểm soát có thể dẫn đến tình trạng ô nhiễm môi trường nghiêm trọng, ảnh hưởng đến sức khỏe của người lao động và cộng đồng xung quanh.

• Sử dụng lao động của phụ nữ và trẻ em:

Tư liệu ghi nhận rằng cả đàn ông, đàn bà và trẻ em đều là công nhân trong các xưởng dệt. Trẻ em thậm chí được sử dụng để nối sợi bị đứt, vì chúng có thể chui dưới máy móc dễ dàng. Điều này cho thấy sự tận dụng lao động của phụ nữ và trẻ em để đạt được lợi nhuận cao nhất cho chủ tư bản. Việc này gây ra những tác động tiêu cực đến sức khỏe và giáo dục của trẻ em, cũng như địa vị của phụ nữ trong xã hội.

Bài tập 3. Hãy trình bày những tác động của cách mạng công nghiệp đối với sản xuất và xã hội.

Hướng dẫn trả lời:

Cách mạng công nghiệp đã làm thay đổi căn bản quá trình sản xuất, nâng cao năng suất lao động, thúc đẩy nhiều ngành kinh tế khác phát triển, tạo ra nguồn  của cải dồi dào cho xã hội. Bộ mặt của các nước tư bản thay đối với nhiều khu công nghiệp lớn và thành phố đông dân mọc lên,...

Cuộc cách mạng này đã chuyển xã hội loài người từ văn minh nông nghiệp sang văn minh công nghiệp.

Về mặt xã hội, tác động quan trọng nhất của cách mạng công nghiệp là hình thành hai giai cấp cơ bản của xã hội tư bản, đó là tư sản và vô sản.

Giai cấp tư sản nhờ công nghiệp hoa đã giàu lên nhanh chóng, trở thành giai cấp thống trị trong xã hội. Giai cấp vô sản ngày càng đông đảo và tập trung. Với thân phận là người lao động làm thuê, chịu áp bức, bóc lột, giai cấp vô sản mâu thuẫn về quyền lợi với giai cấp tư sản. Họ đã đứng lên đấu tranh chống lại sự áp bức, bóc lột đó.

Bài tập 4. Có ý kiến cho rằng: “Xã hội loài người chuyển từ văn minh nông nghiệp sang văn minh công nghiệp là nhờ cách mạng công nghiệp". Em đồng ý với ý kiến đó không? Vì sao? 

Hướng dẫn trả lời:

Tôi đồng ý với ý kiến rằng "Xã hội loài người chuyển từ văn minh nông nghiệp sang văn minh công nghiệp nhờ cách mạng công nghiệp". Dưới đây là lý do và lập luận của tôi:

Trước khi diễn ra cách mạng công nghiệp, hình thức sản xuất chủ yếu là nông nghiệp và thường dựa vào sức lao động thủ công. Điều này hạn chế sự gia tăng năng suất và tạo ra các hạn chế về quy mô sản xuất. Tuy nhiên, khi cách mạng công nghiệp diễn ra, nó đã thúc đẩy một cuộc chuyển đổi đáng kể trong xã hội loài người, và dưới đây là một số lý do tôi đồng ý với ý kiến nêu ra:

• Sự đột phá trong công nghệ:

Cách mạng công nghiệp đã đánh dấu sự xuất hiện và phát triển của máy móc và công nghệ mới, như máy hơi nước và máy móc công nghiệp khác. Điều này đã giúp nâng cao năng suất sản xuất đáng kể, cho phép sản xuất hàng hóa và dịch vụ với quy mô lớn hơn và tốc độ nhanh hơn.

• Tạo điều kiện cho công nghiệp hóa:

Sự phát triển của nhà máy, xí nghiệp và trung tâm công nghiệp đã chuyển đổi nền sản xuất từ nông nghiệp dựa vào lao động thủ công sang sản xuất công nghiệp hiện đại, dựa vào máy móc và quy trình tự động hóa. Điều này đã mở ra cơ hội cho tăng cường quy mô, hiệu quả và độ chính xác trong sản xuất.

• Thay đổi xã hội và văn hóa:

Cách mạng công nghiệp không chỉ thay đổi cách sản xuất, mà còn thay đổi cả cách sống và tư duy của con người. Sự gia tăng trong sản xuất và kinh tế đã tạo ra một môi trường thúc đẩy sự phát triển của giáo dục, khoa học và nghệ thuật.

• Tăng cường liên kết xã hội:

Với sự phát triển của công nghiệp, người lao động từ nông nghiệp chuyển dịch sang làm việc trong các ngành công nghiệp và nhà máy. Điều này đã tạo ra sự liên kết và đan xen giữa các tầng lớp xã hội, đóng góp vào quá trình hình thành xã hội công nghiệp mới.

Tóm lại, cách mạng công nghiệp đã làm thay đổi cơ bản cách con người sống và làm việc, từ văn minh nông nghiệp sang văn minh công nghiệp, thông qua việc thúc đẩy sự phát triển công nghệ, sản xuất công nghiệp, và tạo ra những thay đổi sâu sắc trong xã hội và văn hóa.

Bài tập 5. Theo em, nếu con người không sáng tạo ra những loại máy móc dùng trong sản xuất hoặc những phương tiện giao thông hiện đại như tàu hoả, tàu thuỷ, … thì hoạt động sản xuất và cuộc sống của chúng ta sẽ thế nào?

Hướng dẫn trả lời:

Nếu con người không sáng tạo ra những loại máy móc dùng trong sản xuất hoặc những phương tiện giao thông hiện đại như tàu hoả, tàu thuỷ và các phương tiện khác, cuộc sống và hoạt động sản xuất của chúng ta sẽ gặp nhiều hạn chế và trở nên khó khăn hơn.

• Nếu không có máy móc:

• Sản xuất thấp năng suất:

Hoạt động sản xuất sẽ dựa vào sức lao động thủ công của người nông dân và thợ thủ công. Điều này dẫn đến năng suất rất thấp vì sức lao động của con người có giới hạn và không thể thực hiện các tác vụ phức tạp một cách hiệu quả.

• Phát triển kém:

Khi sản xuất chỉ dựa vào sức lao động cơ bắp của con người, khả năng mở rộng và phát triển của nền kinh tế sẽ bị hạn chế. Sự đổi mới và tạo ra những sản phẩm phức tạp sẽ trở nên khó khăn, đặc biệt trong các ngành công nghiệp phức tạp như công nghệ thông tin và y học.

• Nếu không có phương tiện giao thông hiện đại:

• Hạn chế di chuyển:

Con người sẽ bị hạn chế trong việc di chuyển. Khả năng đi xa, giao lưu giữa các vùng, quốc gia và châu lục sẽ bị hạn chế nghiêm trọng. Việc du lịch, trao đổi văn hóa và kinh doanh quốc tế sẽ khó có khả năng phát triển mạnh mẽ.

• Vận chuyển hàng hoá khó khăn:

Việc vận chuyển hàng hoá sẽ trở nên khó khăn và tốn nhiều thời gian hơn. Khối lượng hàng hoá vận chuyển cũng sẽ bị hạn chế, làm cho việc thương mại và phân phối hàng hóa trở nên không hiệu quả.

Tóm lại, nếu không có máy móc và phương tiện giao thông hiện đại, cả hoạt động sản xuất và cuộc sống của con người sẽ bị hạn chế nghiêm trọng, với sự phát triển kém và khả năng giao lưu, phát triển kinh tế, xã hội bị ảnh hưởng tiêu cực.