Giải sách bài tập Lịch sử 8 kết nối bài 11: Phong trào công nhân từ cuối thế kỉ XVIII đến đầu thế kỉ XX và sự ra đời của chủ nghĩa xã hội khoa học

A. TRẮC NGHIỆM

Bài tập 1. Hãy xác định chỉ một phương án đúng.

1.1. Giai cấp công nhân ra đời là do hệ quả của

A. cách mạng tư sản.

B. các cuộc đấu tranh dân tộc và giai cấp ở các nước châu Âu. 

C. cách mạng công nghiệp.

D. cách mạng vô sản.

Hướng dẫn trả lời:

C. cách mạng công nghiệp.

1.2. Phong trào Hiến chương là một phong trào rộng lớn, có tổ chức của

A. công nhân Pháp.

B. công nhân Anh.

C. công nhân Hà Lan. 

D. công nhân Đức.

Hướng dẫn trả lời:

B. công nhân Anh.

1.3. Cương lĩnh của Đồng minh những người cộng sản là văn kiện hoặc tác phẩm nào? 

A. Tình cảnh giai cấp công nhân Anh.

B. Tuyên ngôn Nhân quyền và Dân quyền. 

C. Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản.

D. Tuyên ngôn của những người cộng sản.

Hướng dẫn trả lời:

C. Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản.

1.4. Cương lĩnh của Đồng minh những người cộng sản do ai soạn thảo?

A. C. Mác.

B. Ph. Ăng-ghen.

C. V. I. Lê-nin.

D. C. Mác và Ph. Ăng-ghen.

Hướng dẫn trả lời:

D. C. Mác và Ph. Ăng-ghen.

1.5. Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản là một văn kiện quan trọng với những luận điểm cơ bản

A. về sự phát triển của xã hội loài người và sứ mệnh của giai cấp công nhân.

B. về vai trò và sứ mệnh của giai cấp tư sản.

C. về sự thành lập nền chuyên chính vô sản.

D. về sự phát triển của xã hội loài người. 

Hướng dẫn trả lời:

A. về sự phát triển của xã hội loài người và sứ mệnh của giai cấp công nhân.

1.6. Quốc tế thứ nhất được thành lập vào năm nào?

A. Năm 1848.

B. Năm 1864

C. Năm 1876. 

D. Năm 1895. 

Hướng dẫn trả lời:

B. Năm 1864

1.7. Quốc tế thứ hai được thành lập vào năm nào?

A. Năm 1848.

B. Năm 1864

C. Năm 1889.

D. Năm 1895.

Hướng dẫn trả lời:

C. Năm 1889.

1.8. Cơ quan cao nhất của Nhà nước kiểu mới ở Pháp là

A. Chính phủ lâm thời

B. Hội đồng Xô viết.

C. Hội đồng Công xã.

D. Uỷ ban Công xã.

Hướng dẫn trả lời:

C. Hội đồng Công xã.

1.9. Cơ quan cao nhất của Nhà nước kiểu mới ở Pháp được bầu ra theo nguyên tắc

A. tiến cử.

B. bầu cử.

C. căn cứ vào vai trò của từng cá nhân trong cách mạng. 

D. phổ thông đầu phiếu.

Hướng dẫn trả lời:

D. phổ thông đầu phiếu.

1.10. Đỉnh cao trong phong trào công nhân Mỹ là cuộc đấu tranh của công nhân

A. Bô-xtơn.

B. Si-ca-go.

C. Phi-la-den-phi-a.

D. Niu Đốc.

Hướng dẫn trả lời:

B. Si-ca-go.

1.11. Cuối thế kỉ XIX, do kết quả của việc truyền bá học thuyết Mác ở nhiều nước tư bản đã dẫn đến sự thành lập

A. các đảng, nhóm có khuynh hướng tiến bộ của giai cấp công nhân. 

B. một số đảng và tổ chức cộng sản.

C. các nhóm truyền bá chủ nghĩa Mác.

D. các nhóm có khuynh hướng mác-xít.

Hướng dẫn trả lời:

B. một số đảng và tổ chức cộng sản,

1.12. Cuối thế kỉ XIX, trước sự phát triển của phong trào công nhân quốc tế đã đặt ra yêu cầu thành lập

A. Quốc tế Cộng sản.

B. tổ chức quốc tế mới của giai cấp công nhân. 

C. cơ quan lãnh đạo phong trào công nhân quốc tế.

D. tổ chức thống nhất hành động của công nhân quốc tế.

Hướng dẫn trả lời:

B. tổ chức quốc tế mới của giai cấp công nhân. 

Bài tập 2. Hãy lựa chọn những từ hoặc cụm từ cho sẵn dưới đây để hoàn thành đoạn tóm tắt về cuộc đời và sự nghiệp của C. Mác và Ph. Ăng-ghen.

1844, 1818, chủ xưởng, phong trào công nhân, 1842, 1820, cách mạng, Tình cảnh giai cấp công nhân Anh, Tiến sĩ, thông minh, trí thức, Đồng minh những người cộng sản

C. Mác sinh năm (1)... trong một gia đình (2)... gốc Do Thái ở thành phố Ti-ri-ơ, Đức. Từ nhỏ, ông đã nổi tiếng (3)..., năm 23 tuổi đỗ (4)... và sớm có khuynh hướng (5)... nên bị trục xuất khỏi nước Đức. Ông đã sang Pa-ri (Pháp) để tiếp tục nghiên cứu và tham gia (6)....

Ph. Ăng-ghen sinh năm (7)... trong một gia đình (8)... giàu có ở thành phố Bác-men, Đức. Do hiểu rõ thủ đoạn làm giàu của giai cấp tư sản nên ông tỏ ra khinh ghét họ. Năm (9).... Ph. Ăngghen sang Anh, tìm hiểu thực tế phong trào công nhân ở đây và biên soạn nhiều tài liệu, trong đó có cuốn (10)...

Năm (11)..., Ph. Ăng-ghen từ Anh sang Pháp và gặp C. Mác, hai ông đã thành lập (12)... – chính đảng độc lập đầu tiên của vô sản quốc tế. - Từ những năm 40 của thế kỉ XIX, C. Mác và Ph. Ăng-ghen dần trở thành lãnh tụ của phong trào công nhân quốc tế.

Hướng dẫn trả lời:

Bài tập 3. Hãy xác định câu đúng hoặc sai về nội dung lịch sử và sửa lại câu sai cho đúng.

1. Tháng 9 – 1864, C. Mác thành lập Hội Liên hiệp lao động quốc tế (còn gọi là Quốc tế thứ nhất). 

2. Trong suốt thời kỳ tồn tại, Quốc tế thứ nhất đã tổ chức 5 kỳ đại hội.

3. Quốc tế thứ nhất chỉ tập trung vào những hoạt động truyền bá chủ nghĩa xã hội khoa học.

4. Quốc tế thứ nhất chống những tư tưởng lệch lạc trong phong trào công nhân quốc tế. 

5. Quốc tế thứ nhất thông qua những nghị quyết có ý nghĩa chính trị và kinh tế quan trọng như: tiến hành bãi công, thành lập công đoàn, ngày làm 8 giờ.

Hướng dẫn trả lời:

• Đáp án đúng:

1. Tháng 9 – 1864, C. Mác thành lập Hội Liên hiệp lao động quốc tế (còn gọi là Quốc tế thứ nhất). 

2. Trong suốt thời kỳ tồn tại, Quốc tế thứ nhất đã tổ chức 5 kỳ đại hội.

4. Quốc tế thứ nhất chống những tư tưởng lệch lạc trong phong trào công nhân quốc tế. 

5. Quốc tế thứ nhất thông qua những nghị quyết có ý nghĩa chính trị và kinh tế quan trọng như: tiến hành bãi công, thành lập công đoàn, ngày làm 8 giờ.

• Đáp án sai và sửa lại:

3. Quốc tế thứ nhất chỉ tập trung vào những hoạt động truyền bá chủ nghĩa xã hội khoa học.

→ Quốc tế thứ nhất ngoài truyền bá chủ nghĩa xã hội khoa học còn có nhiều hoạt động khác.

B. TỰ LUẬN

Bài tập 1. Xác định mốc thời gian phù hợp với sự kiện trong bằng sau về Công xã Pa-ri.

Hướng dẫn trả lời:

Bài tập 2. Đọc đoạn tư liệu dưới đây và dựa vào kiến thức đã học:

Tư liệu.

Công xã tách nhà thờ khỏi Nhà nước, quyết định không dạy giáo lý trong nhà trường. Công xã giao cho công nhân tất cả những xí nghiệp của bọn chủ trốn khỏi Pa-ri. Công nhân cộng tác chặt chẽ với chính quyền, đặt kế hoạch sản xuất và lập nội quy trong xưởng. Công nhân kiểm soát chế độ tiền lương và cấm cúp phạt. 

(Theo Phạm Gia Hài (Chủ biên), Lịch sử thế giới cận đại (1871 – 1918), NXB Giáo dục, 1992, tr. 13 – 15)

Em hãy:

2.1. Chỉ ra những việc làm mang lại quyền lợi cho nhân dân của Hội đồng công xã. 

Hướng dẫn trả lời:

Những việc làm mang lại quyền lợi cho nhân dân của Hội đồng công xã trong tư liệu được nêu ra như sau:

• Tách nhà thờ khỏi Nhà nước: 

Điều này cho thấy sự tách biệt giữa tôn giáo và chính trị, mang lại quyền tự do tôn giáo cho nhân dân và ngăn chặn sự can thiệp của Nhà nước vào tôn giáo.

• Không dạy giáo lý trong nhà trường: 

Quyết định này thể hiện sự tách biệt giữa giáo dục và tôn giáo, đồng thời thúc đẩy sự lai lịch giữa học tập và tôn giáo, mang lại quyền tự do tư duy và phê phán cho nhân dân.

• Giao cho công nhân các xí nghiệp của bọn chủ trốn khỏi Pa-ri: 

Việc chuyển quyền sở hữu xí nghiệp từ bọn chủ trốn cho công nhân tạo điều kiện cho họ tham gia quản lý sản xuất, thúc đẩy quyền lợi và quyền kiểm soát của công nhân.

• Công nhân đặt kế hoạch sản xuất và lập nội quy trong xưởng: 

Quyền tham gia quản lý sản xuất và quy trình công việc giúp công nhân đảm bảo hoạt động xưởng hiệu quả và thỏa mãn nhu cầu của họ.

• Công nhân kiểm soát chế độ tiền lương và cấm cúp phạt: 

Việc kiểm soát mức lương và cấm cúp phạt giúp công nhân đảm bảo điều kiện làm việc công bằng và không bị lạm dụng.

2.2. Em có nhận xét gì về Công xã Pa-ri?

Hướng dẫn trả lời:

Công xã Pa-ri là hình ảnh của một nhà nước kiểu mới, nơi quyền lực thuộc về Hội đồng công xã được bầu ra bởi nhân dân. Hội đồng công xã thực hiện các biện pháp như tách nhà thờ khỏi Nhà nước, không dạy giáo lí trong nhà trường, giao quyền sở hữu xí nghiệp cho công nhân, và cho phép công nhân tham gia quản lý sản xuất. Tất cả những biện pháp này đều mang đến quyền lợi và quyền kiểm soát mới cho người lao động, nhằm đảm bảo quyền tự do tôn giáo, quyền tự do tư duy, và quyền tham gia quản lý sản xuất. Điều này phản ánh một mô hình nhà nước đối lập với các kiểu nhà nước bóc lột từ trước đó, với mục tiêu bảo vệ và thúc đẩy quyền lợi của người lao động.

Bài tập 3. Lập và hoàn thiện bảng theo gợi ý dưới đây về những sự kiện lịch sử chứng tỏ phong trào cộng sản và công nhân quốc tế tiếp tục phát triển trong những năm cuối thế kỉ XIX – đầu thế kỉ XX.

Hướng dẫn trả lời:

Bài tập 4. Hình trên là cuộc biểu tình của công nhân Si-ca-gô (Mỹ) ngày 1 – 5 –1886 và từ năm 1889 đến nay, ngày 1 – 5 trở thành ngày Quốc tế Lao động.

4.1. Hãy mô tả hình bên.

Hướng dẫn trả lời:

Hình ảnh trong cuộc biểu tình của công nhân Si-ca-gô (Chicago), diễn ra ngày 1 - 5 - 1886, cho thấy một cuộc biểu tình đông đảo và quy mô lớn. Trong khung cảnh này, hàng ngàn công nhân đã tập trung tại một quảng trường hay sân vận động, với nhiều người đang mang các biểu ngữ và băng rôn biểu thị sự đoàn kết và tinh thần tranh đấu. Trong số họ có cả đàn ông, phụ nữ và trẻ em, tượng trưng cho sự tham gia rộng rãi của nhiều tầng lớp trong xã hội.

4.2. Tìm hiểu thêm từ sách, báo và internet, cho biết ý nghĩa của sự kiện này trong cuộc sống hiện tại.

Hướng dẫn trả lời:

• Ý nghĩa của sự kiện trong cuộc sống hiện tại:

Sự kiện biểu tình của công nhân Si-ca-gô vào ngày 1 - 5 - 1886 đã có ảnh hưởng sâu rộng và trở thành ngày Quốc tế Lao động. Ngày này vẫn được kỷ niệm trên toàn thế giới như một dịp quan trọng để tôn vinh và biểu dương đóng góp của giai cấp công nhân và người lao động trong xây dựng xã hội. Ý nghĩa của sự kiện này trong cuộc sống hiện tại bao gồm:

• Tôn vinh người lao động: 

Ngày Quốc tế Lao động là cơ hội để xã hội tôn vinh và biểu dương công lao của người lao động, những người đóng góp quan trọng vào sự phát triển và hoạt động của xã hội.

• Tích hợp và đoàn kết: 

Ngày này cũng thể hiện tính đoàn kết của giai cấp công nhân và người lao động trên toàn cầu. Các hoạt động, biểu tình, cuộc diễu hành trong dịp này thường nhấn mạnh tình thần đoàn kết và những mục tiêu chung trong việc xây dựng một xã hội công bằng và cải thiện điều kiện làm việc.

• Nhấn mạnh vấn đề lao động: 

Ngày Quốc tế Lao động thường là dịp để đưa ra các vấn đề liên quan đến công việc, môi trường làm việc, quyền lợi lao động, và tình hình của người lao động. Các cuộc biểu tình và sự kiện vào ngày này thường nhằm tạo áp lực để cải thiện điều kiện lao động và đảm bảo quyền lợi của công nhân.

• Phản ánh tầm quan trọng của công nhân trong xã hội: 

Ngày này nhấn mạnh vai trò quan trọng của công nhân và người lao động trong việc duy trì và phát triển xã hội. Điều này có thể thúc đẩy các cơ quan và chính phủ đảm bảo quyền lợi và điều kiện làm việc tốt hơn cho người lao động.

Tóm lại, ngày Quốc tế Lao động mang ý nghĩa quan trọng trong việc tôn vinh, tôn thờ và biểu dương công lao của công nhân và người lao động, cũng như tạo nền tảng cho việc thảo luận và giải quyết các vấn đề liên quan đến lao động và điều kiện làm việc.

Bài tập 5. Tìm hiểu và cho biết vai trò của C. Mác và Ph. Ăng-ghen đối với sự phát triển của phong trào công nhân và cộng sản quốc tế cuối thế kỉ XIX - đầu thế kỉ XX.

Hướng dẫn trả lời:

Karl Marx (C. Mác) và Friedrich Engels (Ph. Ăng-ghen) đóng vai trò quan trọng và có ảnh hưởng sâu rộng đối với sự phát triển của phong trào công nhân và cộng sản quốc tế trong giai đoạn cuối thế kỷ XIX và đầu thế kỷ XX. Họ là những tác giả chủ yếu của tư tưởng Marx - Engels và cùng nhau viết nhiều tác phẩm quan trọng nhằm hướng dẫn và thúc đẩy phong trào công nhân và cộng sản trên toàn thế giới. Dưới đây là vai trò cụ thể của họ:

• Karl Marx (C. Mác):

• Marx là một triết gia, nhà kinh tế học, và nhà văn người Đức. Ông được coi là cha đẻ của lý thuyết cộng sản và người sáng tạo ra lý thuyết "tư duy triệt hạ tư duy cũ" (dialectical materialism) và "máy sản xuất xã hội" (mode of production) để giải thích cơ cấu xã hội và sự biến đổi lịch sử.

• Vai trò của Marx nằm ở việc phân tích cấu trúc xã hội và kinh tế, dẫn đến lý thuyết giai cấp xã hội và cuộc cách mạng giai cấp. Ông cho rằng xã hội chia thành hai giai cấp: giai cấp tư sản và giai cấp công nhân. Marx tin rằng cuộc xung đột giữa hai giai cấp này sẽ dẫn đến cuộc cách mạng và thành lập xã hội cộng sản.

• Tác phẩm quan trọng nhất của Marx là "Manifesto của Đảng Cộng sản" (The Communist Manifesto) viết chung với Engels năm 1848. Tác phẩm này tổng hợp tư tưởng cộng sản, phân tích lịch sử xã hội và kêu gọi giai cấp công nhân tổ chức để đấu tranh chống giai cấp tư sản.

• Friedrich Engels (Ph. Ăng-ghen):

• Engels là bạn thân và đồng tác giả của Marx. Ông cùng với Marx phát triển và trình bày lý thuyết cộng sản.

• Vai trò của Engels là hoàn thiện và mở rộng lý thuyết Marx. Ông tiến xa hơn trong việc nghiên cứu về nguyên tắc kinh tế học của cộng sản và ảnh hưởng lịch sử đối với sự phát triển xã hội.

• Engels viết nhiều tác phẩm như "Tình hình các giai cấp lao động ở Anh" (The Condition of the Working Class in England) và "Câu hỏi lao động tại châu Âu" (The Question of Labour in Europe), thể hiện sự quan tâm của ông đối với tình hình thực tế của người lao động và tầng lớp lao động.

• Ông cũng đóng góp quan trọng vào việc phân loại và tổ chức tư liệu liên quan đến lý thuyết cộng sản, là người tiến xa hơn trong việc thể hiện lý thuyết Marx thành những khái niệm và nguyên tắc cụ thể.