Soạn lịch sử 7 bài 20 phần 1 trang 94 cực chất

[toc:ul]

Phần I. Câu hỏi và bài tập trong bài

Câu hỏi giữa bài học

Câu 1: Quan sát lược đồ nước Đại Việt thời Lê Sơ (hình 44, SGK, trang 95) và danh sách 13 đạo thừa tuyên em thấy có gì khác với nước Đại Việt thời Trần?

Câu 2: Việc tổ chức quân đội thời Lê sơ như thế nào ? Em có nhận xét gì về chủ trương của nhà nước Lê sơ đối với lãnh thổ của đất nước qua đoạn trích trong "Đại Việt sử kí toàn thư" ?

Các bài tập cuối bài học

Câu 1: Em hãy trình bày và vẽ sơ đồ tổ chức bộ máy chính quyền thời Lê sơ.

Câu 2: Em thử trình bày vài nét về những đóng góp của vua Lê Thánh Tông trong việc xây dựng bộ máy nhà nước và pháp luật.

Phần II. Hướng dẫn trả lời ngắn gọn

Hướng dẫn trả lời câu hỏi giữa bài học

Câu 1: Bộ máy nhà nước thời Lê Sơ khác với nước Đại Việt thời Trần:

• Bộ máy nhà nước thời Lê Sơ đã được mở rộng hơn so với trước đây, các đơn vị hành chính được phân ra rõ ràng.

=> Là thành quả xứng đáng của nhân dân sau công cuộc khai hoang, cải tạo đất, đoàn kết trong lao động của dân tộc.

Câu 2: Việc tổ chức quân đội thời Lê Sơ theo chế độ “ngụ binh ư nông”: 

• Hai bộ phận chính là quân triều đình và quân ở địa phương, có các binh chủng riêng biệt, bao gồm: Bộ binh, thủy binh, tượng binh, kị binh
• Vũ khí sử dụng đao kiếm, giáo, mác, cung tên, hỏa đồng, hỏa pháo, quân lính được luyện tập võ nghệ, chiến trận.

=> Nhận xét: Cho thấy thái độ kiên quyết để bảo vệ chủ quyền biên giới lãnh thổ, biên cương đất nước.

Hướng dẫn giải các bài tập cuối bài học

Câu 1: Sơ đồ bộ máy chính quyền thời Lê Sơ được chia làm hai bộ phận chính:

Bộ máy trung ương:

Bộ máy địa phương:

=> Nhận xét: Bộ máy hoàn chỉnh và đầy đủ hơn so với thời Lê Thái Tổ, hệ thống thanh tra, giám sát được tăng cường và các đơn vị hành chính, tổ chức chặt chẽ, rõ ràng hơn.

Câu 2: Dưới thời Lê Sơ, vua Lê Thánh Tông đã có đóng góp to lớn trong việc xây dựng bộ máy nhà nước và pháp luật là:

• Bộ máy nhà nước: ngày càng đầy đủ, hoàn thiện, chặt chẽ hơn (chia cả nước thành 13 đạo thừa tuyên, có bộ máy trung ương và địa phương rõ ràng)
• Pháp luật: soạn thảo ra và ban hành Quốc Triều hình (bộ luật đầy đủ và tiến bộ nhất trong các bộ luật thời phong kiến Việt Nam).

Phần III. Hướng dẫn trả lời chi tiết 

Hướng dẫn trả lời câu hỏi giữa bài học

Câu 1: Theo quan sát ở lược đồ hình 44 và danh sách 13 đạo thừa tuyên ta thấy Bộ máy nhà nước thời Lê Sơ khác với nước Đại Việt thời Trần như sau:

- So với thời Trần, nhà nước thời Lê Sơ đã được mở rộng hơn so với trước đây. 

=> Đây chính là thành quả xứng đáng của nhân dân sau công cuộc khai hoang, cải tạo đất, đoàn kết trong lao động xây dựng đất nước của cả dân tộc Việt Nam.

- Bộ máy nhà nước thời Lê Sơ hoàn chỉnh và chặt chẽ hơn trước. 

- Các đơn vị hành chính được phân ra rõ ràng. 

- Ở địa phương, có ba cơ quan phụ trách là phủ, huyện, châu chứ không tập trung quyền lực vào một viên An phủ sử như thời Trần.

=> Bộ máy nhà nước thời Lê Sơ tiến bộ hơn thời Trần

Câu 2: Việc tổ chức quân đội thời Lê sơ thể hiện như sau:

* Đối với quân đội, thời Lê Sơ đã tổ chức theo chế độ “ngụ binh ư nông”:

- Quân đội được chia làm hai bộ phận chính là quân triều đình và quân ở địa phương.

- Quân đội thời Lê Sơ được chia ra thành các binh chủng riêng biệt, bao gồm: Bộ binh, thủy binh, tượng binh, kị binh.

- Vũ khí của quân đội thời này là sử dụng đao kiếm, giáo, mác, cung tên, hỏa đồng, hỏa pháo.

- Hằng năm, quân lính được luyện tập võ nghệ, chiến trận để rèn luyển và củng cố đội quân. 

- Đối với những đội quân mạnh sẽ được bố trí ở những vùng biên giới để bảo vệ lãnh thổ đất nước.

* Trong đoạn trích “ Đại Việt sử kí toàn thư” vua Lê Thánh Tông có căn dặn các quan: 

“Một thước núi, một tấc sông của ta lẽ nào lại vứt bỏ? phải cương quyết tranh biện chớ cho họ lấn dần, nếu họ không nghe còn có thể sai sứ sang tận triều đình của họ, trình bày rõ điều ngay lẽ gian. Nếu người nào giám đem một thước, một tấc đất của Thái Tổ làm mồi cho giặc thì phải tru di”.

* Thông qua đoạn trịch trên, ta có nhận xét:

- Chủ trương của nhà nước Lê Sơ đối bới lãnh thổ của nước ta là thái độ kiên quyết để bảo vệ chủ quyền biên giới lãnh thổ. 

- Bằng mọi giá phải bảo vệ và đòi lại cho bằng được. 

- Thông qua lời dặn cũng là lời răn đe, bài học đề cao cho bao thế hệ sau trong việc bảo vệ biên cương đất nước.

Hướng dẫn giải các bài tập cuối bài học

Câu 1: Sơ đồ bộ máy chính quyền thời Lê Sơ được chia làm hai bộ phận chính là  bộ máy trung ương và bộ máy địa phương:

1. Bộ máy trung ương:

2. Bộ máy địa phương:

* Từ sơ đồ trên ta thấy: Tổ chức bộ máy chính quyền thời Lê sơ, đặc biệt là dưới thời Lê Thánh Tông hoàn chỉnh và đầy đủ hơn so với thời Lê Thái Tổ:

- Triều đình có đầy đủ các bộ, các tự, các khoa và các cơ quan chuyên môn.

- Hệ thống thanh tra, giám sát được tăng cường từ triều đình đến các địa phương.

- Ở các đơn vị hành chính, tổ chức chặt chẽ hơn (nhất là các cấp đạo thừa tuyên).

- Có 3 cơ quan phụ trách mà không tập trung quyền lực vào một An phủ sứ như trước và có phân công trách nhiệm rõ ràng. 

- Bộ máy chính quyền cấp xã được tổ chức chặt chẽ hơn.

Câu 2: Dưới thời Lê Sơ, vua Lê Thánh Tông đã có nhiều đóng góp to lớn trong việc xây dựng bộ máy nhà nước và pháp luật. Cụ thể là:

* Đối với bộ máy nhà nước: 

- Vua Lê Thánh Tông đã điều chỉnh lại bộ máy nhà nước ngày càng đầy đủ, hoàn thiện, chặt chẽ hơn thời Vua Lê Thái Tổ

=> Chia cả nước thành 13 đạo thừa tuyên, có bộ máy trung ương và địa phương rõ ràng.

* Đối với pháp luật: 

- Vua Lê Thánh Tông đã soạn thảo ra và ban hành Quốc Triều hình luật. 

=> Đây là bộ luật đầy đủ và tiến bộ nhất trong các bộ luật thời phong kiến Việt Nam.