Soạn lịch sử 7 bài 13 trang 50 cực chất

[toc:ul]

Phần I. Câu hỏi và bài tập trong bài

Câu hỏi giữa bài học

Câu 1: Nhà Trần được thành lập trong hoàn cảnh nào? (Phần I)

Câu 2: Em có nhận xét gì về quân đội thời Trần? (Phần II)

Câu 3: Em có nhận xét gì về tình hình thủ công nghiệp và thương nghiệp thời Trần ở thế kỉ XIII? (Phần II)

Các bài tập cuối bài học

Câu 1: Em hãy mô tả bộ máy quan lại thời Trần. (Phần I)

Câu 2: Các đơn vị hành chính từ cấp lộ đến cấp xã ở thời Trần có gì thay đổi so với thời Lý ? (Phần I)

Câu 3: Em hãy trình bày những nét chính về pháp luật thời Trần. (Phần I)

Câu 4: Em hãy nêu những chủ trương và biện pháp xây dựng quân đội, củng cố quốc phòng của nhà Trần. Kết quả của những biện pháp đó.  (Phần II)

Câu 5: Em hãy nêu những chủ trương và biện pháp xây dựng quân đội, củng cố quốc phòng của nhà Trần. Kết quả của những biện pháp đó.  (Phần II)

Phần II. Hướng dẫn trả lời ngắn gọn

Hướng dẫn trả lời câu hỏi giữa bài học

Câu 1: Nhà Trần được thành lập trong hoàn cảnh Triều đình là Lý suy yếu, xã hội rối loạn phải dựa vào nhà Trần => buộc Lý Chiêu Hoàng phải nhường ngôi cho Trần Cảnh (tháng 12 năm Ất Dậu, đầu năm 1226)

Câu 2: Quân đội dưới thời Trần hoàn chỉnh, quy củ, được học tập binh pháp và luyện tập võ nghệ: 

Gồm có cấm quân và quân ở các lộ, ở làng xã, có hương binh, được tuyển dụng theo chính sách” ngụ binh ư nông”, theo chủ trương “ quân lính cốt tinh nhuệ, không cốt đông”,…

Câu 3: Tình hình thủ công nghiệp và thương nghiệp thời Trần ở thế kỉ XIII:

• Tiếp tục duy trì những nghề thủ công truyền thống của các triều đại trước.
• Thương nghiệp phát triển hơn, buôn bán trao đổi hàng hóa được mở rộng ở các cửa biển.

Hướng dẫn giải các bài tập cuối bài học

Câu 1: Mô tả bộ máy quan lại thời Trần: tổ chức theo chế độ quân chủ tập quyền

• Ở trung ương: đứng đầu là vua và Thái Thượng Hoàng, giúp ciệc cho vua có các quan văn, quan võ.
• Ở địa phương: Đứng đầu lộ là chánh, phó an phủ sứ -> phủ đứng đầu là tri phủ -> châu, huyện, đứng đầu là tri châu, tri huyện -> xã , gồm các quan xã. Đặt thêm một số cơ quan để trông coi việc nước như: Quốc sử viện, Thái y viện, Tôn nhân phủ.

Câu 2: Các đơn vị hành chính từ cấp lộ đến cấp xã ở thời Trần có thay đổi so với thời Lý là:

• Giống nhau: tổ chức theo chế độ quân chủ tập quyền.
• Khác nhau: Thời Trần thực hiện chế độ Thái Thượng Hoàng, đặt thêm một số cơ quan như Quốc sử viện, Thái y viện, Tôn nhân phủ. Chia nước thành 12 lộ. Còn thời Lý không có các cơ quan đó.

Câu 3: Những nét chính về pháp luật thời Trần: chú trọng sửa sang luật pháp, ban hành bộ luật mới gọi là "Quốc triều hình luật", được bổ sung thêm so với thời Lý.

• Pháp luật xác nhận và bảo vệ quyền tư hữu tài sản, quy định cụ thể về việc mua bán ruộng đất.
• Cơ quan quản lí và thực hiện pháp luật: Thẩm hình viện, vẫn để chuông ở thềm điện Long Trì cho dân đến kêu oan khi cần.

Câu 4: Những chủ trương và biện pháp xây dựng quân đội, củng cố quốc phòng của nhà Trần là "Ngụ binh ư nông", "Quân lính cốt tinh nhuệ không cốt đông"

=> Xây dựng lực lượng quân đội hùng mạnh, kỉ luật nghiêm minh, cơ sở để bảo vệ đất nước, thắng giặc ngoại xâm.

Câu 5: Nhà Trần đã làm để phục hồi và phát triển kinh tế sau những năm suy thoái cuối thời Lý:

• Nông nghiệp: đẩy mạnh công cuộc khẩn hoang, mở rộng thêm diện tích đắp đê phòng lụt, đào sông, nạo vét kênh, quan tâm nông dân.
• Thủ công nghiệp: nghề thủ công được chú trọng, chợ mọc lên ngày càng nhiều, không khí buôn bán tấp nập.

=> Kinh tế nhanh chóng phục hồi và phát triển, được nhân dân tưởng.

Phần III. Hướng dẫn trả lời chi tiết

Hướng dẫn trả lời câu hỏi giữa bài học

Câu 1: Nhà Trần được thành lập trong hoàn cảnh: 

- Triều đình là Lý suy yếu, xã hội rối loạn

- Nhà Lý phải dựa vào thế lực của nhà Trần để tồn tại

=> Nhân cơ hội đó để nhà Trần buộc Lý Chiêu Hoàng (vua cuối cùng của nhà Lý) phải nhường ngôi cho Trần Cảnh ( tháng 12 năm Ất Dậu, đầu năm 1226) 

=> Nhà Trần thành lập.

Câu 2: Nhận xét về quân đội thời Trần:

- Quân đội dưới thời Trần gồm có cấm quân và quân ở các lộ. Cấm quân là đạo quân bảo vệ kinh thành, triều đình và nhà vua.

- Ở làng xã, có hương binh. Khi có chiến tranh, còn có quân đội của các vương hầu.

- Quân đội nhà Trần được tuyển dụng theo chính sách” ngụ binh ư nông”, theo chủ trương “ quân lính cốt tinh nhuệ, không cốt đông”

=> Xây dựng tinh thần đoàn kết trong quân đội.

- Quân đội nhà Trần được học tập binh pháp và luyện võ nghệ thường xuyên. 

- Nhà Trần còn cử nhiều tướng giỏi cầm quân đóng giữ các vị trí hiểm yếu, nhất là vùng biên giới phía Bắc.

Câu 3: Nhận xét về tình hình thủ công nghiệp và thương nghiệp thời Trần ở thế kỉ XIII:

- Thủ công nghiệp và thương nghiệp dưới thời Trần ở thế kỉ XIII tiếp tục duy trì những nghè thủ công truyền thống của các triều đại trước.

- Thương nghiệp phát triển hơn, thể hiện ở chỗ Thăng Long bên cạnh Hoàng thành, đã có 61 phương.

=> Buôn bán ngày càng sầm uất hơn.

- Đặc biệt buôn bán trao đổi hàng hóa được mở rộng ở các cửa biển Hội Thống (Hà Tĩnh), Hội Triều (Thanh Hóa), Vân Đồn (Quảng Ninh)…..

Hướng dẫn giải các bài tập cuối bài học

Câu 1: Bộ máy quan lại thời Trần thể hiện như sau:

* Nhà nước được tổ chức theo chế độ quân chủ tập quyền (mọi quyền hành tập trung vào tay vua):

- Ở trung ương: 

• Đứng đầu là vua và Thái Thượng Hoàng
• Giúp ciệc cho vua có các quan văn, quan võ.

- Ở địa phương:

• Đứng đầu lộ là chánh, phó an phủ sứ.
• Dưới lộ là phủ, đứng đầu là tri phủ.
• Dưới phủ là châu, huyện, đứng đầu là tri châu, tri huyện.
• Dưới châu, huyện là xã , gồm các quan xã.
• Đặt thêm một số cơ quan để trông coi việc nước như: Quốc sử viện, Thái y viện, Tôn nhân phủ.

Câu 2: Các đơn vị hành chính từ cấp lộ đến cấp xã ở thời Trần có thay đổi so với thời Lý như sau:

* Giống nhau:

- Nhà nước được tổ chức theo chế độ quân chủ tập quyền (mọi quyền hành nằm trong tay vua).

- Giúp việc cho vua có các quan đại thần, quan văn, quan võ.

* Khác nhau:

- Thời Trần:

• Thực hiện chế độ Thái Thượng Hoàng.
• Đặt thêm một số cơ quan như: Quốc sử viện, Thái y viện, Tôn nhân phủ.
• Cả nước chia thành 12 lộ.

- Thời Lý:

• Bộ máy không có các cơ quan như thời Trần.

Câu 3: Những nét chính về pháp luật thời Trần:

- Thời Trần, Nhà nước chú trọng sửa sang luật pháp, ban hành bộ luật mới gọi là "Quốc triều hình luật". 

- Hình luật thời Trần cũng giống như thờ Lý nhưng được bổ sung thêm.

- Pháp luật xác nhận và bảo vệ quyền tư hữu tài sản, quy định cụ thể về việc mua bán ruộng đất.

- Cơ quan quản lí và thực hiện pháp luật là Thẩm hình viện

- Vua Trần vẫn để chuông ở thềm điện Long Trì cho dân đến kêu oan khi cần.

Câu 4: Những chủ trương và biện pháp xây dựng quân đội, củng cố quốc phòng của nhà Trần:

- Chính sách "Ngụ binh ư nông".

- Chủ trương "Quân lính cốt tinh nhuệ không cốt đông", xây dựng tinh thần đoàn kết trong quân đội.

=> Tác dụng: 

- Xây dựng lực lượng quân đội hùng mạnh, có kỉ luật nghiêm minh

- Là cơ sở để bảo vệ đất nước, chiến thắng giặc ngoại xâm.

Câu 5: Nhà Trần đã thực hiện những chính sách để phục hồi và phát triển kinh tế sau những năm suy thoái cuối thời Lý là:

* Chính sách:

- Nông nghiệp: 

• Đẩy mạnh công cuộc khẩn hoang, mở rộng thêm diện tích đắp đê phòng lụt, đào sông, nạo vét kênh. 
• Được Nhà nước quan tâm, người dân tích cực cấy, nông nghiệp nhanh chóng được phục hồi và phát triển.

- Thủ công nghiệp:

•  Các xưởng thủ công nhà nước chuyên sản xuất đồ gốm, dệt vải, chế tạo vũ khí. 
• Ở làng xã, nghề thủ công được chú trọng. 
• Chợ mọc lên ngày càng nhiều. Không khí buôn bán trong và ngoài nước tấp nập.

* Tác dụng:

-  Làm cho kinh tế nhanh chóng được phục hồi và phát triển,tạo điều kiện để củng cố quốc phòng toàn dân.

-  Nhân dân, nhất là nông dân tin tưởng vào nhà nước thời Trần.