Giải lịch sử 7 bài 13: Nước Đại Việt ở thế kỉ XIII (nhà Trần thành lập)
CHƯƠNG VI. MỘT SỐ YẾU TỐ THỐNG KÊ VÀ XÁC SUẤT
CHƯƠNG VII. PHƯƠNG TRÌNH BẬC NHẤT MỘT ẨN
CHƯƠNG VIII. TAM GIÁC ĐỒNG DẠNG. HÌNH ĐỒNG DẠNG
CHƯƠNG VI. MỘT SỐ YẾU TỐ THỐNG KÊ VÀ XÁC SUẤT
CHƯƠNG VII. PHƯƠNG TRÌNH BẬC NHẤT MỘT ẨN
CHƯƠNG VIII. TAM GIÁC ĐỒNG DẠNG. HÌNH ĐỒNG DẠNG
[toc:ul]
I. TÓM TẮT NỘI DUNG CHÍNH BÀI HỌC
1. Nhà Lý sụp đổ
- Cuối thế kỉ XII nhà Lý suy yếu
- Quan lại ăn chơi sa đọa, không chăm lo đến đời sống nhân dân.
- Hạn hán, lũ lụt xảy ra liên miên, nhân dân khổ cực, các thế lực phong kiến nổi dậy quấy phá.
- Đầu năm 1226 Lý Chiêu Hoàng nhường ngôi cho Trần Cảnh -> nhà Trần thành lập.
2. Nhà Trần củng cố chế độ phong kiến tập quyền:
- Bộ máy nhà nước tổ chức theo chế độ quân chủ trung ương tập quyền được phân hóa làm ba cấp.
- Triều đình: đứng đầu là vua (cạnh vua có Thái Thượng Hoàng) giúp việc cho vua có các quan.
- Các đơn vị hành chính trung gian: lộ, phủ, huyện (Châu).
- Cấp hành chính cơ sở: xã
- Đặt thêm một số chức quan: Quốc sử viện, thái y viện, khuyến nông sứ, hà đê sứ, đồn điền sứ…
3. Pháp luật thời Trần
- Năm 1230 ban hành bộ luật “Quốc triều hình luật”.
- Bảo vệ quyền lợi của vua, hoàng tộc
- Bảo vệ quyền tư hữu tài sản
- Quy định cụ thể việc mua bán ruộng đất
- Đặt các cơ quan thẩm hình viện để xét xử việc kiện cáo
=>Thể hiện sự tiện bộ trong việc quản lí nhà nước.
II. HƯỚNG DẪN TRẢ LỜI CÂU HỎI GIỮA BÀI
Câu 1: Nhà Trần được thành lập trong hoàn cảnh nào?
Trả lời:
Triều đình là Lý suy yếu, xã hội rối loạn. nhà Lý phải dựa vào thế lực của nhà Trần để tồn tại, đó chính là cơ hội để nhà Trần buộc Lý Chiêu Hoàng (vua cuối cùng của nhà Lý) phải nhường ngôi cho Trần Cảnh ( tháng 12 năm Ất Dậu, đầu năm 1226) – nhà Trần thành lập.
III. HƯỚNG DẪN TRẢ LỜI CÂU HỎI CUỐI BÀI
Câu 1: Em hãy mô tả bộ máy quan lại thời Trần.
Trả lời:
Nhà nước được tổ chức theo chế độ quân chủ tập quyền (mọi quyền hành tập trung vào tay vua):
- Ở trung ương: đứng đầu là vua và Thái Thượng Hoàng, giúp ciệc cho vua có các quan văn, quan võ.
- Ở địa phương:
- Đứng đầu lộ là chánh, phó an phủ sứ.
- Dưới lộ là phủ, đứng đầu là tri phủ.
- Dưới phủ là châu, huyện, đứng đầu là tri châu, tri huyện.
- Dưới châu, huyện là xã , gồm các quan xã.
- Đặt thêm một số cơ quan để trông coi việc nước như: Quốc sử viện, Thái y viện, Tôn nhân phủ.
Câu 2: Các đơn vị hành chính từ cấp lộ đến cấp xã ở thời Trần có...
Các đơn vị hành chính từ cấp lộ đến cấp xã ở thời Trần có gì thay đổi so với thời Lý ?
Trả lời:
Giống nhau | Khác nhau |
- Nhà nước được tổ chức theo chế độ quân chủ tập quyền (mọi quyền hành nằm trong tay vua). - Giúp việc cho vua có các quan đại thần, quan văn, quan võ. | - Thời Trần: + Thực hiện chế độ Thái Thượng Hoàng. + Đặt thêm một số cơ quan như: Quốc sử viện, Thái y viện, Tôn nhân phủ. + Cả nước chia thành 12 lộ. - Thời Lý không có các cơ quan đó. |
Câu 3: Em hãy trình bày những nét chính về pháp luật thời Trần.
Trả lời:
Thời Trần, Nhà nước chú trọng sửa sang luật pháp, ban hành bộ luật mới gọi là "Quốc triều hình luật". Hình luật thời Trần cũng giống như thờ Lý nhưng được bổ sung thêm.
Pháp luật xác nhận và bảo vệ quyền tư hữu tài sản, quy định cụ thể về việc mua bán ruộng đất.
Cơ quan quản lí và thực hiện pháp luật là Thẩm hình viện, vua Trần vẫn để chuông ở thềm điện Long Trì cho dân đến kêu oan khi cần.