Giải lịch sử 7 bài 16: Sự suy sụp của nhà Trần cuối thế kỉ XIV (phần II)
BÀI 1: CÂU CHUYỆN CỦA LỊCH SỬ
BÀI 2: VẺ ĐẸP CỔ ĐIỂN
BÀI 3: LỜI SÔNG NÚI
BÀI 4: TIẾNG CƯỜI TRÀO PHÚNG TRONG THƠ
BÀI 5: NHỮNG CÂU CHUYỆN HÀI
BÀI 1: CÂU CHUYỆN CỦA LỊCH SỬ
BÀI 2: VẺ ĐẸP CỔ ĐIỂN
BÀI 3: LỜI SÔNG NÚI
BÀI 4: TIẾNG CƯỜI TRÀO PHÚNG TRONG THƠ
BÀI 5: NHỮNG CÂU CHUYỆN HÀI
[toc:ul]
I. TÓM TẮT NỘI DUNG CHÍNH BÀI HỌC
1. Nhà Hồ thành lập.
- Các cuộc khởi nghĩa nông dân đã làm cho nhà Trần không còn đủ sức giữ vai trò của mình.
- Năm1400, viên quan giữ chức vụ cao nhất trong triều là Hồ Quý Ly đã phế truất vua Trần và lên làm vua lập ra nhà Hồ.
- Quốc hiệu Đại Việt đổi thành Đại Ngu.
2. Những biện pháp cải cách của Hồ Quý Ly.
- Chính trị:
- Thay thế các võ quan, tôn thất nhà Trần bằng những người họ khác thân cận với Hồ Quý Ly
- Đổi tên một số đơn vị hành chính cấp trấn, quy định cách làm việc của bộ máy chính quyền.
- Kinh tế - tài chính: Phát hành tiền giấy thay cho tiền đồng, ban hành chính sách hạn điền, quy định lại biểu thuế đinh và thuế ruộng.
- Xã hội: Ban hành chính sách “hạn nô”, năm đói kém bắt nhà giàu bán thóc cho dân,…
- Văn hóa – giáo dục: Bắt nhà sư dưới 50 tuổi phải hoàn tục, cho dịch chữ Hán sang chữ Nôm yêu cầu mọi người phải học.
- Quân sự: Thực hiện một số biện pháp nhằm tăng cường củng cố quân sự và quốc phòng.
3. Ý nghĩa và tác dụng của cải cách Hồ Quý Ly.
- Giải quyết một số khó khăn của đất nước, giúp đất nước thoát khỏi khủng hoảng.
- Hạn chế tập trung ruộng đất của quý tộc, địa chủ. Làm suy yếu thế lực của nhà Trần.
- Tăng nguồn thu nhập của cả nước và tăng cường quyền lực của nhà nước trung ương tập quyền.
- Cải cách văn hóa – giáo dục có nhiều tiến bộ.
- Hạn chế:
- Một số chính sách chưa triệt để (gia nô và nô tì chưa được giải phóng), chưa phù hợp với thực tế.
- Chưa giải quyết được những yêu cầu bức thiết trong cuộc sống.
II. HƯỚNG DẪN TRẢ LỜI CÂU HỎI GIỮA BÀI
Câu 1: Nhà Hồ được thành lập trong hoàn cảnh nào?
Trả lời:
Nhà Hồ được thành lập khi nhà Trần suy sụp, không còn khả năng tiếp tục cai trị. Xã hội khủng hoảng sâu săc, trong khi đó yêu cầu cải cách, khôi phục chính quyền trung ương ngày càng cao, nhất là nguy cơ ngoại xâm đang đe dọa nền độc lập của dân tộc.
Câu 2: Em có nhận xét gì về chính sách quân sự, quốc phòng của Hồ Qúy Ly?
Trả lời:
Đây là một chính sách tích cực, sáng tạo: thực hiện những biện pháp nhằm tăng cường, củng cố quân sự và quốc phòng, làm lại sổ đinh để tăng quân số, tích cực sản xuất vũ khí và chế vũ khí mới như súng thần cơ và loại thuyền chiến mới gọi là lâu thuyền. Nhà Hồ còn sáng tạo cho xây dựng một số thành viên kiên cố như thành Tây Đô ở Thanh Hóa ( còn gọi là thành nhà Hồ(, thành Đa Bang (Ba Vì, Hà Nội).
III. HƯỚNG DẪN TRẢ LỜI CÂU HỎI CUỐI BÀI
Câu 1: Em hãy trình bày tóm tắt cuộc cải cách của Hồ Quý Ly.
Trả lời:
Cuộc cải cách của Hồ Quý Ly được thể hiện:
- Chính trị:
- Thay thế các võ quan, tôn thất nhà Trần bằng những người họ khác thân cận với Hồ Quý Ly
- Đổi tên một số đơn vị hành chính cấp trấn, quy định cách làm việc của bộ máy chính quyền.
- Kinh tế - tài chính: Phát hành tiền giấy thay cho tiền đồng, ban hành chính sách hạn điền, quy định lại biểu thuế đinh và thuế ruộng.
- Xã hội: Ban hành chính sách “hạn nô”, năm đói kém bắt nhà giàu bán thóc cho dân,…
- Văn hóa – giáo dục: Bắt nhà sư dưới 50 tuổi phải hoàn tục, cho dịch chữ Hán sang chữ Nôm yêu cầu mọi người phải học.
- Quân sự: Thực hiện một số biện pháp nhằm tăng cường củng cố quân sự và quốc phòng.
Câu 2: Hãy nêu những mặt tiến bộ và hạn chế của cải cách Hồ Quý Ly.
Trả lời:
- Mặt tiến bộ:
Những cải cách Hồ Qúy Ly ít nhiều góp phần hạn chế tệ tập trung ruộng đất của giai cấp quý tộc, địa chủ, làm suy yếu thế lực của quý tộc tôn thất nhà Trần, tăng nguồn thu nhập của nhà nước và tăng cường quyền lực vủa nhà nước quân chủ Trung ương tập quyền. Cải cách văn hóa, giáo dục, quân sự có nhiều tiến bộ, góp phần làm ổn định tình hình đất nước.
- Mặt hạn chế:
Một số chính sách chưa thực hiện triệt để ( gia nô, nô tì chưa được giải phóng thân phận), chưa phù hợp với tình hình thực tế. Chính sách cải cách cũng chưa giải quyết được những yêu cầu bức thiết của cuộc sống đông đảo nhân dân, đặc biệt là nông dân.
Câu 3: Em có nhận xét, đánh giá như thế nào về nhân vật Hồ Quý Ly ?
Trả lời:
Hồ Quý Ly là một người thực sự tài năng (một số cải cách của ông được tiến hành khi ông còn là một quan lại chứ chưa lên ngôi lập ra nhà Hồ), là một người yêu nước, tiến bộ, là một trong những nhà cải cách nổi tiếng trong lịch sử nước ta thời phong kiến.