[toc:ul]
I. TÓM TẮT NỘI DUNG CHÍNH BÀI HỌC
1. Nhà Nguyễn lập lại chế độ phong kiến tập quyền
a. Hành chính:
- Năm 1802, Nguyễn Ánh lên ngôi vua, đặt niên hiệu là Gia Long, chọn Phú Xuân (Huế) làm kinh đô, lập ra triều Nguyễn; năm 1806, lên ngôi hoàng đế.
- Chia nước thành 30 tỉnh và 1 phủ trực thuộc.
b. Luật pháp:
- Vua trực tiếp điều hành mọi việc từ trung ương đến địa phương.
- Năm 1815 , nhà Nguyễn ban hành bộ Hoàng triều luật lệ (Luật Gia Long)
c. Quân đội:
- Bao gồm nhiều binh chủng, xây dựng thành trì và thiết lập hệ thống trạm ngựa dọc theo chiều dài đất nước.
2. Kinh tế dưới thời Nguyễn:
a. Nông nghiệp:
- Chú ý việc khai hoang, lập ấp, lập đồn điền.
- Đặt lại chế độ quân điền.
- Đê điều không được quan tâm tu sửa, nạn tham nhũng phổ biến.
=>Nông nghiệp ngày càng sa sút.
b. Thủ công nghiệp:
- Nhà nước lập nhiều xưởng đúc tiền, đúc súng, đóng tàu...
- Ngành khai mỏ được mở rộng, nhưng kĩ thuật còn lạc hậu, hoạt động thất thường.
- Các nghề thủ công vẫn phát triển, thợ thủ công nộp thuế sản phẩm nặng nề.
=>Thủ công nghiệp có điều kiện phát triển nhưng bị phân tán.
c. Thương nghiệp:
- Buôn bán trong nước có nhiều thuận lợi.
- Xuất hiện thêm nhiều thị tứ mới.
- Hạn chế buôn bán với nước ngoài.
II. HƯỚNG DẪN TRẢ LỜI CÂU HỎI GIỮA BÀI
Câu 1: Nhà Nguyễn làm gì để lập lại chế độ phong kiến tập quyền?
Trả lời:
Để lập lại chế độ phong kiến tập quyền, nhà Nguyễn đã:
- Xây dựng bộ máy nhà nước quân chủ chuyên chế thống nhất ở kinh đô Phú Xuân. Vua trực tiếp điều hành mọi công việc hệ trọng từ trung ương đến địa phương.
- Ban hành bộ Hoàng triều luật lệ (Luật Gia Long)
- Chia nước làm 30 tỉnh và một phủ trực thuộc (Thừa Thiên)
- Củng cố quân đội gồm nhiều binh chủng.
Câu 2: Công cuộc khai hoang ở triều Nguyễn có tác dụng như thế nào ?
Trả lời:
Công cuộc khai hoang ở triều Nguyễn đã giúp cho nước ta tăng thêm diện tích ruộng đất canh tác, giải quyết việc làm cho dân nghèo.
Câu 3: Tại sao diện tích canh tác được tăng thêm mà vẫn còn tình trạng....
Tại sao diện tích canh tác được tăng thêm mà vẫn còn tình trạng nông dân lưu vong ?
Trả lời:
Mặc dù vào thời Nguyễn, nhà vua đã có chính sách khai hoang đất đai, diện tích đất canh tác tăng thêm nhưng vẫn có tình trạng nông dân lưu vong vì lúc bấy giờ nhân dân bị bọn địa chủ, cường hào chiếm đoạt ruộng đất.
Câu 4: Tại sao việc sửa đắp đê ở thời Nguyễn gặp khó khăn ?
Trả lời:
Việc sửa đắp đê ở thời Nguyễn gặp khó khăn vì:
- Nhà Nguyễn không chú trọng việc sửa, đắp đê, vì thế lụt lội, hạn hán xảy ra thường xuyên.
- Tài chính (thời Tự Đức) thiếu hụt, nạn tham nhũng phổ biến, tiền Nhà nước bỏ ra lại rơi vào túi tham quan. Việc đắp đê càng khó khăn
III. HƯỚNG DẪN TRẢ LỜI CÂU HỎI CUỐI BÀI
Câu 1: Công cuộc khai hoang ở thời Nguyễn có tác dụng như thế nào ?
Trả lời:
Sau nhiều năm chiến tranh, nông nghiệp nước ta sa sút nghiêm trọng. Các vua rất chú ý đến việc khai hoang. Điều đó đã giúp cho diện tích đất canh tác tăng lên.
Tuy nhiên, ruộng đất bỏ hoang còn nhiều, vì nông dân bị địa chủ, cường hào cướp mất ruộng đất, phải lưu vong.
Câu 2: Em có nhận xét gì về tình hình thủ công nghiệp ở thời Nguyễn ?
Trả lời:
- Tình hình thủ công nghiệp ta thời Nguyễn ở nông thôn và thành thị vẫn không ngừng phát triển.
- Nhiều làng thủ công nổi tiếng khắp nước như: Bát Tràng (Hà Nội), đúc đồng Ngũ Xã (hà Nội), dệt lụa Vạn Phúc (Hà Nội)….
- Những hoạt động thủ công nghiệp trong dân gian còn rất phân tán. Thợ thủ công nghiệp phải nộp thuế sản phẩm nặng nề.
Câu 3: Chính sách ngoại thương của nhà Nguyễn với những nước phương Tây....
Chính sách ngoại thương của nhà Nguyễn với những nước phương Tây được thể hiện như thế nào ?
Trả lời:
Đối với các nước phương Tây, mặc dù họ vẫn đến buôn bán ở các hải cảng, nhưng nhà Nguyễn không cho người phương Tây mở cửa hàng. Họ chỉ được ra vào một số cảng quy định. Nhà Nguyễn đã thực hiện chính sách “ bế quan tỏa cảng”.