Soạn lịch sử 7 bài 11 trang 38 cực chất

[toc:ul]

Phần I. Câu hỏi và bài tập trong bài

Câu hỏi giữa bài học

Câu 1: Nhà Tống âm mưu xâm lược Đại Việt nhằm mục đích gì? (Phần I)

Câu 2: Nhà Lý chuẩn bị đối phó như thế nào? (Phần I)

Câu 3: Việc chủ động tấn công để tự vệ của nhà Lý có ý nghĩa như thế nào? (Phần I)

Câu 4: Tại sao Lý Thường Kiệt lại chọn sông Như Nguyệt  làm phòng tuyến chống quân xâm lược Tống? (Phần II)

Câu 5: Em hãy nêu những nét độc đáo trong cách đánh giặc của Lý Thường Kiệt? (Phần II)

Các bài tập cuối bài học

Câu 1: Em hãy trình bày lại âm mưu xâm lược của nhà Tống đối với Đại Việt? (Phần I)

Câu 2: Vua tôi nhà Lý đã làm gì trước âm mưu xâm lược của nhà Tống? (Phần I)

Câu 3: Em hãy trình bày cuộc chiến đấu trên phòng tuyến Như Nguyệt của nhân dân ta theo lược đồ trên? (Phần II)

Câu 4: Vai trò của các dân tộc ít người trong cuộc kháng chiến chống Tống? (Phần II)

Câu 5: Vì sao nhân dân ta chống Tống thắng lợi? Ý nghĩa lịch sử của chiến thắng này? (Phần II)

Phần II. Hướng dẫn trả lời ngắn gọn

Hướng dẫn trả lời câu hỏi giữa bài học

Câu 1: Nhà Tống âm mưu xâm lược Đại Việt nhằm mục đích để giải quyết những cuộc khủng hoảng trong nước: dùng chiến công (nếu chiếm được Đại Việt) đế trấn áp phe đối lập trong triều, hai nước biên cương phía Bắc, các cuộc nổi dậy.

Câu 2: Nhà Lý chuẩn bị đối phó bằng cách: 

Lý Thường Kiệt thực hiện chủ trương độc đáo, sáng tạo: “Ngồi yên đợi giặc, không bằng đem quân đánh trước để chặn thế mạnh của giặc”.

Câu 3: Việc chủ động tấn công để tự vệ của nhà Lý có ý nghĩa là 

• Tiêu diệt lực lượng của nhà Tống (lương thực, súng đạn).
• Tạo thế chủ động và làm trì hoãn cuộc xâm lược của nhà Tống.

Câu 4: Lý Thường Kiệt chọn sông Như Nguyệt làm phòng tuyến chống giặc vì: Sông Như nguyệt bây giờ khá sâu, rộng, vị trí quan trọng trên đường Bắc – Nam, là con sông chặn ngang tất cả các ngả đường bộ từ Quảng Tây.

Câu 5: Những nét độc đáo trong cách đánh giặc của Lý Thường Kiệt là chặn giặc ở chiến tuyến Như nguyệt chủ động diệt thủy quân của giặc và tấn công khi có thời cơ, giặc thua nhưng lại giảng hòa với giặc.

Hướng dẫn giải các bài tập cuối bài học

Câu 1: Âm mưu xâm lược của nhà Tống đối với Đại Việt là:

Nhà Tống gặp nhiều khó khăn về đối ngoại

=> Dùng chiến tranh xâm lược để trấp áp phe đối lập trong triều, lai nước biên cương ở phía Bắc là Liêu – Hạ và các cuộc đổi với nhân dân trong nước.

Câu 2: Nhà Lý đối phó với âm mưu xâm lược của nhà Tống:

• Thái úy Lý Thường Kiệt chỉ huy, tăng cường lực lượng quốc phòng, đánh trả các cuộc quấy phá, dụ dỗ của nhà Tống và đánh bại ý đồ tấn công phối hợp của nhà Tống với Chăm-pa (phía Nam).

Câu 3: Cuộc chiến đấu trên phòng tuyến Như Ngyệt của nhân dân ta: 

• Quách Quỳ cho đóng bè 2 lần vượt sông, bị ta phản công đẩy lùi về bờ Bắc, Lý Thường Kiệt cho người ngâm thơ "Nam Quốc Sơn Hà" khích lệ dân ta.
• Quách Quỳ chỉ còn cách củng cố phong ngự, lương thảo cạn dần, chán nản, bị động.

=> Quân Lý Thường Kiệt bất ngờ tấn công đánh mạnh vào trại giặc, quân Tống thua to, chấp nhận giảng hòa (Cuối xuân 1077).

Câu 4: Vai trò của các dân tộc ít người trong cuộc kháng chiến chống Tống là 

• Các tù trưởng như Thâm Cảnh Phúc, Tông Đàn chỉ huy dân binh miền núi đánh Ung, cho quân mai phục những vị trí chiến lược gần biên giới Việt – Tống.
• Đoàn kết chiến đấu dũng cảm kiên cường dưới sự chỉ huy của Lý Thường Kiệt.

Câu 5: Nguyên nhân chống Tống thắng lợi:

• Ý chí độc lập tự chủ, sức mạnh đoàn kết, kế thừa phát huy truyền thông đấu tranh bất khuất của dân tộc.
• Tài chỉ huy, sách lược của Lý Thường Kiệt.

- Ý nghĩa lịch sử:

• Tinh thần chiến đấu dũng cảm, kiên cường, đoàn kết của các tầng lớp nhân dân ta cùng tài chỉ huy của Lý Thường Kiệt trong sự nghiệp đấu tranh chống xâm lược Tống.
• Đập tan ý chí xâm lược của giặc, bước vào thời kì thái bình.

Phần III. Hướng dẫn trả lời chi tiết

Hướng dẫn trả lời câu hỏi giữa bài học

Câu 1: Nhà Tống âm mưu xâm lược Đại Việt nhằm mục đích: 

- Từ giữa thế kỉ XI, nhà Tống gặp nhiều khó khăn về đối ngoại

=> Vì thế nhà Tống muốn dùng chiến tranh xâm lược để giải quyết những cuộc khủng hoảng trong nước, nhà Tống muốn dùng chiến công chiếm được Đại Việt đế:

- Trấn áp phe đối lập trong triều

- Trấp áp hai nước biên cương phía Bắc là Liêu – Hạ 

- Trấn áp cuộc nổi dậy của nhân dân trong nước.

Câu 2: Nhà Lý chuẩn bị đối phó với quân xâm lược bằng cách sau:

- Trước tình hình nhà Tống ráo riết chuẩn bị xâm lược nước ta, Lý Thường Kiệt đã thực hiện chủ trương độc đáo, sáng tạo “Ngồi yên đợi giặc, không bằng đem quân đánh trước để chặn thế mạnh của giặc”.

=> Đây không phải là một chủ trương liều lĩnh, thiếu suy nghĩ mà thực sự là một chủ trương sáng tạo, độc đáo, rất chủ động của Lý Thường Kiệt.

- Trước tình hình quân xâm lược đang đến gần, nhằm dành lại thế chủ động, tiêu hao sinh lực địch ngay từ lúc chúng chưa tiến hành cuộc chiến tranh xâm lược 

=> Đây là cuộc tấn công để tự vệ chứ không phải là cuộc tấn công xâm lược.

Câu 3: Việc chủ động tấn công để tự vệ của nhà Lý có ý nghĩa quan trọng:

- Tiêu diệt lực lượng của nhà Tống

=> Phá hủy, tiêu hao kho tàng lương thực, súng đạn mà nhà Tống chuẩn bị cho cuộc chiến tranh xâm lược nước ta.

- Tạo thế chủ động cho quân ta

- Làm trì hoãn cuộc xâm lược của nhà Tống.

Câu 4: Lý Thường Kiệt chọn sông Như Nguyệt làm phòng tuyến chống giặc, bởi vì: Sông Như Nguyệt có vị trí chiến lược quan trọng:

- Sông Như Nguyệt bây giờ khá sâu, rộng, lại là vị trí quan trọng trên đường Bắc – Nam. 

- Hơn nữa, đây cũng là con sông chặn ngang tất cả các ngả đường bộ từ Quảng Tây (Trung Quốc vào Thăng Long).

Câu 5: Những nét độc đáo trong cách đánh giặc của Lý Thường Kiệt:

- Chặn giặc ở chiến tuyến Như nguyệt

- Diệt thủy quân của giặc, đẩy giặc vào thế bị động.

- Mở cuộc tấn công khi thời cơ đến

- Giặc thua nhưng lại giảng hòa với giặc.

Hướng dẫn giải các bài tập cuối bài học

Câu 1: Âm mưu xâm lược của nhà Tống đối với Đại Việt thể hiện như sau:

- Từ giữa thế kỉ XI, nhà Tống gặp nhiều khó khăn về đối ngoại.

=> Vì thế nhà Tống muốn dùng chiến tranh xâm lược để giải quyết những cuộc khủng hoảng trong nước:

- Nhà Tống muốn dùng chiến công để trấp áp phe đối lập trong triều

- Trấn áp hai nước biên cương ở phía Bắc là Liêu – Hạ

- Còn trấn áp các cuộc đổi với nhân dân trong nước.

Câu 2: Nhà Lý đối phó với âm mưu xâm lược của nhà Tống:

- Cử Thái úy Lý Thường Kiệt chỉ huy.

- Tăng cường lực lượng quốc phòng, quân đội tập luyện ngày đêm.

- Các tù trưởng đánh trả các cuộc quấy phá, dụ dỗ của nhà Tống.

- Ở phía Nam, đánh bại ý đồ tấn công phối hợp của nhà Tống với Chăm-pa.

Câu 3: Cuộc chiến đấu trên phòng tuyến Như Ngyệt của nhân dân ta theo lược đồ sgk:

- Chờ mãi không thấy thủy quân đến, Quách Quỳ cho đóng bè 2 lần vượt sông, bị ta phản công đẩy lùi về bờ Bắc.

- Để khích lệ tinh thần chiến đấu của quân sĩ, Lý Thường Kiệt cho người vào đền bên sông ngâm thơ "Nam Quốc Sơn Hà".

- Thất vọng, Quách Quỳ ra lệnh "Ai còn bàn đánh sẽ bị chém" và chuyển sang củng cố phong ngự. 

=> Quân Tống mệt mỏi, lương thảo cạn dần, chán nản, bị động.

- Cuối xuân năm 1077, quân Lý Thường Kiệt bất ngờ tấn công đánh mạnh vào trại giặc

=> Quân Tống thua to, tuyệt vọng phải chấp nhận giảng hòa và rút quân.

Câu 4: Trong cuộc kháng chiến chống quân Tống xâm lược, các dân tộc ít người đã đóng góp một phần quan trọng trong cuộc tiến công để tự vệ của nhà Lý:

- Quân bộ do các tù trưởng như Thâm Cảnh Phúc, Tông Đàn chỉ huy dân binh miền núi đánh châu Ung (Quảng Tây – Trung Quốc) .

- Khi kháng chiến bùng nổ, các tù trưởng dân tộc ít người đã tập trung lực lượng cho quân mai phục những vị trí chiến lược gần biên giới Việt – Tống.

- Các dân tộc ít người đã đoàn kết chiến đấu dũng cảm kiên cường dưới sự chỉ huy của Lý Thường Kiệt góp phần đánh bại kẻ thù xâm lược.

Câu 5: * Nguyên nhân chống Tống thắng lợi:

- Do ý chí độc lập tự chủ của đoàn thể nhân dân Đại Việt

- Do sức mạng đoàn kết to lớn của dân tộc

- Do biết kế thừa và phát huy truyền thống đấu tranh bất khuất của dân tộc.

- Do công lao và tài năng của anh hùng dân tộc Lý Thường Kiệt trong việc sử dụng lối đánh rất độc đáo.

* Ý nghĩa lịch sử:

- Cuộc kháng chiến thắng lợi thể hiện tinh thần chiến đấu dũng cảm, kiên cường của các tầng lớp nhân dân ta trong sự nghiệp đấu tranh chống xâm lược Tống 

- Bảo vệ vũng chắc nền độc lập của tổ quốc, trong đó có đồng bào các dân tộc ít người.

- Kháng chiến thắng lợi thể hiện tinh thần đoàn kết của nhân dân ta trên dưới một lòng, dưới sự chỉ huy tài giỏi của Lý Thường Kiệt. 

=> Chiến công của ông xứng đáng được sử sách dân tộc lưu mãi muôn đời.

- Kháng chiến chống Tống thắng lợi đập tan ý chí xâm lược của giặc, buộc nhà Tống từ bỏ hoàn toàn mộng thôn tính Đại Việt. 

- Đất nước bước vào thời kì thái bình.