Soạn siêu ngắn ngữ văn 11 CTST bài 8 Thực hành Tiếng Việt

Câu 1: Chỉ ra và nêu tác dụng của biện pháp tu từ lặp cấu trúc trong những đoạn trích dưới đây:

a. Trăng nhập vào dây cung nguyệt lạnh,

Trăng thương, trăng nhớ, hỡi trăng ngần.

Đàn buồn, đàn lặng, ôi đàn chậm!

Mỗi giọt rơi tàn như lệ ngân.

(Xuân Diệu, Nguyệt Cầm)

b. Sự thật là từ mùa thu năm 1940, nước ta đã thành thuộc địa của Nhật, chứ không phải thuộc địa Pháp nữa. Khi Nhật hàng Đồng minh thì  nhân dân cả nước ta đã nổi dậy giành chính quyền lập nên nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa.

Sự thật là dân ta đã lấy lại nước Việt Nam từ tay Nhật, chứ không phải từ tay Pháp.

Pháp chạy, Nhật hàng, vua Bảo Đại thoái vị. Dân ta đánh đổ các xiềng xích thực dân đã gần một trăm năm nay để gây dựng nên nước Việt Nam độc lập. Dân ta lại đánh đổ chế độ quân chủ mấy mươi thế kỉ mà lập nên chế độ dân chủ Cộng hòa.

[...]

Một dân tộc đã gan góc chống dịch nô lệ của Pháp hơn tám mươi năm nay, một dân tộc đã gan góc đứng về phe Đồng minh chống phát xít mấy năm nay, dân tộc đó phải được tự do! Dân tộc đó phải được độc lập!

Vì những lẽ trên, chúng tôi, Chính phủ lâm thời của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, trịnh trọng tuyên bố với thế giới rằng:

Nước Việt Nam có quyền hưởng tự do và độc lập, và sự thật đã trở thành một nước tự do độc lập. Toàn thể dân tộc Việt Nam quyết đem tất cả tinh thần và lực lượng, tính mạng và của cải để giữ vững quyền tự do, độc lập ấy.

(Hồ Chí Minh, Tuyên ngôn độc lập)

c. Gió, gió thổi rào rào

Trăng, trăng lay chấp chới.

Trời tròn như buồm căng

Tất cả lên đường mới

Hồn ta cánh rộng mở

Đôi bên gió thổi vào,

Nghĩ những điều hớn hở

Như trời cao, cao, cao.

(Xuân Diệu, Gió)

d. Rau cần, với cải bắp cho một tí rau răm vào, muối xổi, lấy ra ăn với thịt đông hay kho tàu, nó lạ miệng và có khi thú hơn cả dưa cải nữa... Nhưng ăn cháo ám mà không có rau cần thì... hỏng, y như thế là vào một khoảng vườn mà không có hoa, đi trong mùa xuân mà không thấy bướm.

(Vũ Bằng, Thương nhớ mười hai)

Hướng dẫn trả lời:

a. Biện pháp tu từ lặp cấu trúc: "trăng nhập", "trăng thương", "trăng nhớ", "đàn buồn", "đàn lặng" và "đàn chậm" 

Tác dụng: nhấn mạnh cảm giác trống rỗng, cô đơn và buồn bã một cách sâu sắc của nhân vật

b. Biện pháp tu từ lặp cấu trúc: "sự thật là"

Tác dụng: tăng tính uyên bác và quyết liệt của lời tuyên bố, gây ấn tượng mạnh mẽ với độc giả

c. Biện pháp tu từ lặp cấu trúc: "gió" và "trăng" 

Tác dụng: nhấn mạnh sự cuồng nhiệt, rạo rực của nhân vật trước cảnh tượng thiên nhiên thay đổi.

d. Biện pháp tu từ lặp cấu trúc: "gió, gió thổi rào rào trăng, trăng lay chấp chới"

Tác dụng: tăng tính thuyết phục, khuyến khích người đọc ăn rau cần để thêm hương vị cho món ăn.

Câu 2: Đọc đoạn thơ sau và thực hiện các yêu cầu:

Riêng những câu thơ

còn xanh

Riêng những bài hát

còn xanh

Và đôi mắt em

như hai giếng nước.

(Văn Cao, Thời gian)

a. Chỉ ra và nêu tác dụng của biện pháp tu từ lặp cấu trúc trong đoạn thơ.

b. Cách diễn đạt "những câu thơ còn xanh", "những bài hát còn xanh" có gì đặc biệt?

Hướng dẫn trả lời:

a. Biện pháp tu từ lặp cấu trúc "riêng những... còn xanh" 

Tác dụng: tạo hiệu ứng tái diễn và sự hoài niệm những gì đã qua.

b. tạo ra sự sâu sắc và làm cho người đọc có cái nhìn thực thể có sự sống, chống lại sự tàn phá của thời gian

TỪ ĐỌC ĐẾN VIẾT 

Câu 1: Viết đoạn văn (khoảng 200 chữ) tự phác họa nét nổi bật trong tính cách của bạn, trong đó có dùng biện pháp tu từ lặp cấu trúc. 

Hướng dẫn trả lời:

Em có tính cách rất kiên định và quyết tâm trong công việc của mình. Em luôn đặt mục tiêu và cố gắng hoàn thành nó trong thời gian ngắn nhất có thể. Em không bao giờ từ bỏ trước khó khăn và luôn cố gắng vượt qua mọi thử thách. Em tin rằng không có gì là không thể. Tính cách của em còn nổi bật ở sự cẩn trọng và tỉ mỉ trong cách làm việc. Em luôn tập trung và chú ý đến từng chi tiết, không bỏ lỡ bất cứ điều gì quan trọng. Em cũng rất đam mê học hỏi và trau dồi kiến thức. Em luôn cố gắng mở rộng kiến thức thông qua việc đọc sách, học hỏi từ những người có kinh nghiệm và tự trau dồi kỹ năng mới. Em tin rằng kiến thức là sức mạnh và việc học hỏi là cách để ngày càng phát triển bản thân. Những ưu điểm quan trọng trong tính cách của em là sự kiên định, chăm chỉ, tỉ mỉ và ham học hỏi. Em hy vọng những đặc điểm này sẽ giúp em vượt qua mọi khó khăn và đạt được thành công mà em mong muốn trong cuộc sống.