[toc:ul]
Khái niệm:
Trong mặt phẳng tọa độ Oxy, nửa đường tròn tâm O, bán kính R = 1 nằm phía trên trục hoành được gọi là nửa đường tròn đơn vị.
Cho một góc , 0o≤α≤180o. Khi đó có duy nhất điểm M(xo; yo) trên nửa đường tròn đơn vị nói trên để xOM=α.
HĐ1:
a)
α=90o: M trùng với điểm C.
α<90o: M nằm trên cung AC (không trùng điểm C và A).
α>90o: M nằm trên cung CB (không trùng C và B).
b) cos bằng hoành độ của của điểm M.
sin bằng tung độ của của điểm M.
Định nghĩa:
Với mỗi góc (0o≤180o), gọi M(xo) là điểm trên nửa đường tròn đơn vị sao cho xOM=. Khi đó:
Chú ý:
tan =sin/ cos (α≠90o);
cot =cos. sin (α≠0ovà α≠180o);
tan =1/cot (α∉{0o9 0o1 80o}).
Bảng giá trị lượng giác của một số góc đặc biệt:
Ví dụ 1 (SGK – tr35)
Luyện tập 1:
M là điểm nằm trên nửa đường tròn sao cho xOM=120o. GỌi N, P tương ứng là hình chiếu vuông góc của M lên các trục Ox, Oy.
Vì xOM=120o nên MON=60o,MOP=30o.
Xét tam giác MOP vuông tại P có:
OP=OM.cos 3 0o=32.
MP=OM.sin 3 0o=12.
Điểm M nằm bên trái trục tung nên có tọa độ là -1232 .
Theo định nghĩa có:
sin 1 20o=-12; cos 1 20o=-12
tan 1 20o=-3; cot 1 20o=-33
Chú ý:
- Khi tìm x biết sin x, máy tính chỉ đưa ra giá trị x≤90o.
- Muốn tìm x khi biết cos x, tan x, ta cũng làm tương tự như trên, chỉ thay phím tương ứng bới phím
Với một góc tùy ý (0o≤α≤180o), gọi M, M' là hai điểm trên nửa đường tròn đơn vị tương ứng với hai góc bù nhau và 180o-α
(xOM=α,xOM'=180o-α).
HĐ2: Hai điểm M và M' đối xứng với nhau qua trục Oy.
sin ( 180o-α)=sin
cos ( 180o-α)=-cos .
Kết luận:
Đối với hai góc bù nhau, và 180o-α, ta có:
sin ( 180o-α)=sin ;
cos ( 180o-α)=-cos ;
tan ( 180o-α)=-tan α≠90o;
cot ( 180o-α)=-cot
0o<α<180o
Ví dụ 2 (SGK – tr36)
Luyện tập 2:
Xét ΔMOP và ΔNOQ có:
OPM=OQN=90o
OM = ON
POM=QON
⇒ΔMOP=ΔNOQ
{OP=OQ MP=NQ
cos =sin ( 90o-α).
Vận dụng:
Do mỗi vòng quay, đu quay mất 30 phút nên sau 20 phút, đu quay quay được 23vòng.
Từ đó xOM=23.360o-90o=150o.
Do đó M có tung độ bằng sin 1 50o=12.
Mặt khác, 1 đơn vị trong mặt phẳng tọa độ Oxy ứng với 75 m trong thực tế, nên độ dài đoạn thẳng OQ ứng với 752=37,5 m trong thực tế.
Vậy sau 20 phút quay, đu quay ở độ cao là: 37,5 + 90 = 127, 5 (m).