Truyện kể về một cô bé bán diêm trong đêm giao thừa. Cô bé bán diêm có hoàn cảnh rất nghèo khó. Mẹ mất, bà đã qua đời, sống chui rúc ở một xó tối tăm, em luôn phải lắng nghe những tiếng chửi rủa của bố. Vào đêm giao thừa, trời rét mướt, tuyết phủ trắng xóa, em một mình đi bán diêm giữa đường phố vắng. Mọi nhà đều sáng rực đèn và trong phố sực nức mùi ngỗng qua. Em tưởng nhớ lại năm xưa, khu bà nội hiền hâụ của em cũng được đón giao thừa ở nhà. Em rét quá không thể tiếp tục đi được nữa nên đã ngồi vào một xó nhỏ giữa hai bức tường.
Em quẹt diêm để sưởi ấm. Cô bé đã ngồi và quẹt các que diêm lên và trước mắt cô lần lượt hiện lên cái lò sưởi. Trong lò, lửa cháy nom đến vui mắt và toả ra hơi nóng dịu dàng. Em quẹt que diêm thứ hai, diêm cháy và sáng rực lên, em nhìn thấu vào tận trong nhà. Bàn ăn đã được trả khăn trải bàn trắng tinh, trên bàn toàn bát đĩa bằng sứ quý giá và có cả một con ngỗng quay. Que diêm vụt tắt, thực tế thay cho mộng tưởng, chẳng có bàn ăn thịnh soạn nào cả, phố xá vắn teo, lạnh buốt.
Em quẹt que diêm thứ ba, bỗng em thấy hiện ra cây thông Nô-en, cây này lớn và trang trí lộng lẫy hơn cây mà em đã được thấy năm ngoái. Hàng ngàn ngọn nên sáng rực, lấp lánh. Em với đôi ta về phía cây nhưng diêm tắt. Tất cả những ngọn nến bay lên, bay lên mãi mãi rồi biến thành những ngôi sao trên trời.
Em quẹt que diêm nữa vào tường, ánh sáng xanh toả ra xung quanh và em thấy bà đang mỉm cười với em. Em bé reo lên và mong bà cho em đi theo. Que diêm vụt tắt và ảo ảnh sáng trên khuôn mặt em bé cũng biến mất. Em quẹt tất cả những que diêm còn lại trong bao. Em muốn níu bà em ở lại. Em thấy bà và bà cụ cầm lấy tay em, hai bà cháu vụt bay lên cao, chẳng còn đói rét, đau buồn nào đe doạ nữa. Sáng hôm sau, ngày mồng một đầu năm hiện lên trên thi thể em bé ngồi giữa những bao diêm, trong đó có một bao đã đốt hết nhẵn, cô bé đã chết trong đêm giao thừa.
Nội dung: Truyện kể về cô bé bán diêm có số phận bất hạnh. Giữa trời đông giá rét, mọi người đều nhanh chóng trở về nhà để đón giao thừa, còn em không dám trở về nhà vì chưa bán được bao diêm nào. Từng que diêm em quẹt lên như thắp sáng bao mong ước nhỏ nhoi của em, Em đã chết trong đêm đông lạnh giá ấy. Truyện phản ánh tình cảnh thật khổ cực tội nghiệp, đáng thương: Cô độc, đói rét, bị đày ải mà không được ai đoái hoài. Cái chết của em là cái chết đẹp, chết về thể xác nhưng linh hồn, khát vọng của bé vẫn sống
Ý nghĩa: Truyện thể hiện niềm thương cảm sâu sắc của nhà văn đối với những số phận bất hạnh.