Soạn lịch sử 7 bài 22 phần 2 trang 107 cực chất

[toc:ul]

Phần I. Câu hỏi và bài tập trong bài

Câu hỏi giữa bài học

Câu 1: Nguyên nhân hình thành Nam – Bắc triều.

Câu 2: Chiến tranh Nam – Bắc triều đã gây ra tai họa gì cho nhân dân ta.

Câu 3: Sự hình thành thế lực họ Nguyễn ở Đàng Trong như thế nào?

Câu 4: Cuộc chiến tranh Trịnh – Nguyễn đã dẫn đến hậu quả như thế nào?

Các bài tập cuối bài học

Câu 1: Em hãy nêu hậu quả của cuộc chiến tranh Nam – Bắc triều và sự chia cắt Đàng Trong – Đàng Ngoài.

Câu 2: Em có nhận xét gì về tình hình chính trị, xã hội nước ta ở thế kỉ XVI – XVII?

Phần II. Hướng dẫn trả lời ngắn gọn

Hướng dẫn trả lời câu hỏi giữa bài học

Câu 1: Nguyên nhân hình thành Nam – Bắc triều: 

Triều Lê suy yếu, diễn ra cuộc tranh chấp giữa các phe phái ngày càng quyết liệt -> 1527, Mạc Đăng Dung cướp ngôi nhà Lê lập ra nhà Mạc (Bắc triều) -> 1533, Nguyễn Kim chạy vào Thanh Hóa, lập một số người thuộc dòng dõi họ Lê lên làm vua, lấy danh nghĩa là “ Phù Lê diệt Mạc” (Nam triều).

Câu 2: Chiến tranh Nam – Bắc triều đã gây ra tai họa cho nhân dân ta: 

Nhân dân sống hơn 50 năm trong chiến tranh, hàng vạn người bị bắt đi phu, đi lính khiến gia đình li tán và mùa màng bị tàn phá, nhân dân đói khổ.

=> Cuộc hỗn chiến lôi kéo nhân dân cả nước vào cuộc tàn hại đau thương.

Câu 3: Sự hình thành thế lực họ Nguyễn ở Đàng Trong:

• Năm 1545. Nguyễn Kim chết, con rể là Trịnh Kiểm được cử lên thay 
• Nguyễn Hoàng xây dựng một thế lực riêng
• Khi ông mất con cháu đời sau nối nhau cầm quyền, nhân dân gọi là "chúa Nguyễn".

Câu 4: Cuộc chiến tranh Trịnh – Nguyễn đã dẫn đến hậu quả:

• Đất nước bị chia cắt thành 2 miền kéo dài trong nhiều năm.
• Gây tổn hại cho nhân dân và sự phát triển của đất nước.

Hướng dẫn giải các bài tập cuối bài học

Câu 1: Hậu quả của cuộc chiến tranh Nam – Bắc triều và sự chia cắt Đàng Trong – Đàng Ngoài

• Cuộc chiến tranh Nam – Bắc triều: Nhân dân sống hơn 50 năm trong chiến tranh, hàng vạn người bị bắt đi phu, đi lính khiến gia đình li tán và mùa màng bị tàn phá, nhân dân đói khổ.
• Sự chia cắt Đàng Trong Đàng Ngoài: làm hao tổn sức người, sức của của nhân dân, triệt phá đồng ruộng, xóm làng, chia đôi lãnh thổ của nước Đại Việt thống nhất thành giang sơn riêng của hai dòng họ.

Câu 2: Tình hình chính trị, xã hội nước ta ở thế kỉ XVI – XVII:

• Đất nước mất ổn định, rối ren, chính quyền phong kiến trung ương suy yếu, mâu thuẫn xã hội phát triển sâu sắc.
• Chiến tranh liên miên, tàn khốc giữa các phe phái, các tập đoàn phong kiến.
• Nhân dân đói khổ, đất nước bị chia cắt.

Phần III. Hướng dẫn trả lời chi tiết

Hướng dẫn trả lời câu hỏi giữa bài học

Câu 1: Nam – Bắc triều hình thành xuất phát từ nguyên do:

- Khi triều Lê suy yếu, diễn ra cuộc tranh chấp giữa các phe phái ngày càng quyết liệt.

- Lợi dụng tình hình đó, năm 1527, Mạc Đăng Dung cướp ngôi nhà Lê lập ra nhà Mạc 

=> Hình thành Bắc triều

- Bên cạnh đó các thế lực cũ của nhà Lê không chấp nhận nhà Mạc 

- Năm 1533, Nguyễn Kim chạy vào Thanh Hóa, lập một số người thuộc dòng dõi họ Lê lên làm vua, lấy danh nghĩa là “ Phù Lê diệt Mạc” 

=> Hình thành Nam triều.

Câu 2: Chiến tranh Nam – Bắc triều đã gây ra những tai họa cho nhân dân ta. Cụ thể là:

- Khiến nhân dân ta phải sống hơn 50 năm trong chiến tranh

- Hàng vạn người bị bắt đi phu, đi lính khiến gia đình li tán.

- Mùa màng bị tàn phá, nhân dân đói khổ. -> Năm 1572, ở Nghệ An "đồng ruộng bỏ hoang, dịch tễ phát sinh, người chết đến quá nửa.

=> Như vậy, đây là một cuộc hỗn chiến tàn khốc nhằm tiêu diệt lẫn nhau giữa các tập đoàn phong kiến đối lập, lôi kéo nhân dân cả nước vào cuộc tàn hại đau thương.

Câu 3: Sự hình thành thế lực họ Nguyễn ở Đàng Trong:

- Năm 1545. Nguyễn Kim chết, con rể là Trịnh Kiểm được cử lên thay, nắm toàn bộ binh quyển. 

- Người con của Nguyễn Kim là Nguyễn Hoàng đã xin vào trấn thủ Thuận Hóa, Quảng Nam. 

=> Từ đó, Nguyễn Hoàng xây dựng một thế lực riêng. Khi ông mất con cháu đời sau nối nhau cầm quyền, nhân dân gọi là "chúa Nguyễn".

Câu 4: Cuộc chiến tranh Trịnh – Nguyễn đã dẫn đến hậu quả vô cùng to lớn và nghiêm trọng:

- Đất nước bị chia cắt thành 2 miền kéo dài trong nhiều năm

- Qua đó đã gây bao đau thương cho dân tộc và tổn hại cho sự phát triển của đất nước.

Hướng dẫn giải các bài tập cuối bài học

Câu 1: Hậu quả của cuộc chiến tranh Nam – Bắc triều và sự chia cắt Đàng Trong – Đàng Ngoài:

* Hậu quả của cuộc chiến tranh Nam – Bắc triều:

- Khiến nhân dân ta phải sống hơn 50 năm trong chiến tranh

- Hàng vạn người bị bắt đi phu, đi lính khiến gia đình li tán.

- Mùa màng bị tàn phá, nhân dân đói khổ. 

=> Năm 1572, ở Nghệ An "đồng ruộng bỏ hoang, dịch tễ phát sinh, người chết đến quá nửa…

* Sự chia cắt Đàng Trong Đàng Ngoài:

- Ngay từ khi cuộc chiến Nam - Bắc triều còn đang tiếp diễn thì nội bộ Nam triều đã nảy sinh mầm mống của sự chia rẽ. 

- Trịnh Kiểm thâu tóm trong tay mình mọi quyền hành và loại bỏ dần sự ảnh hưởng của họ Nguyễn. 

- Để tránh âm mưu bị ám hại của họ Trịnh, Nguyễn Hoàng – con trai của Nguyễn Kim, đã tìm mọi cách để được vào trấn thủ ở Thuận Hoá.

- Họ Nguyễn vừa lo phát triển kinh tế, vừa lo củng cố quyền thống trị để thoát li dần sự lệ thuộc và trở thành một lực lượng đối địch với họ Trịnh. 

- Dần dần, khu vực Thuận - Quảng trở thành vùng đất của tập đoàn phong kiến Nguyễn.

=> Chiến tranh Trịnh - Nguyễn bùng nổ. 

- Trong vòng 45 năm (từ năm 1627 đến năm 1672), hai họ Trịnh - Nguyễn đánh nhau bảy lần với những trận chiến ác liệt, có khi kéo dài năm này qua năm khác. 

=> Hậu quả: 

• Cuộc chiến tranh đã làm hao tổn sức người, sức của của nhân dân, triệt phá đồng ruộng, xóm làng. 
• Cuộc chiến tranh cũng dẫn đến việc chia đôi lãnh thổ của nước Đại Việt thống nhất thành giang sơn riêng của hai dòng họ.

- Vùng đất từ sông Gianh, luỹ Thầy (Quảng Bình) trở ra Bắc nằm dưới quyền cai trị của chính quyền Lê - Trịnh gọi là Đàng Ngoài. 

=> Họ Trịnh xưng vương, lập phủ Chúa, tuy vẫn duy trì triều đình vua Lê, nhưng trên thực tế đã thâu tóm mọi quyền hành trong tay, biến vua Lê thành bù nhìn.

- Vùng Thuận - Quảng ở phía nam, được gọi là Đàng Trong, của chính quyền họ Nguyễn. 

=> Chúa Nguyễn cũng tự xưng vương, lập phủ Chúa, cải tổ cơ cấu chính quyền theo quy cách một triều đình đế vương, bắt nhân dân phải thay đổi cách ăn mặc và phong tục tập quán cho khác với Đàng Ngoài. 

* Mặc dù vậy, theo quan niệm của nhân dân ta, Đàng Trong và Đàng Ngoài chỉ là hai khu vực của quốc gia Đại Việt.

Câu 2: Tình hình chính trị, xã hội nước ta ở thế kỉ XVI – XVII:

- Thế kỉ XVII đất nước mấy ổn định, rối ren, chính quyền phong kiến trung ương suy yếu, mâu thuẫn xã hội phát triển sâu sắc 

=> Qua đó dẫn đến nhiều cuộc khởi nghĩa của nhân dân nổ ra.

- Chiến tranh liên miên, tàn khốc giữa các phe phái, các tập đoàn phong kiến (Chiến tranh Nam – Bắc, chiến tranh Trịnh – Nguyễn) đã để lại những hậu quả nghiêm trọng: 

• Nhân dân đói khổ, đất nước bị chia cắt, kéo dài đến cuối thế kỉ XVIII
• Gây bao đau thương cho dân tộc và tổn hại cho sự phát triển của đất nước.