Soạn mới giáo án Ngữ văn 11 KNTT bài 8 văn bản 4: Pa-ra-lym-pic (Paralympic): Một lịch sử chữa lành những vết thương

HOẠT ĐỘNG CỦA GV – HS

SẢN PHẨM DỰ KIẾN

Nhiệm vụ 1: Tìm hiểu chung về văn bản

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

 - GV yêu cầu HS làm việc cá nhân, thực hiện những yêu cầu sau:

●     Nhận xét về cách trình bày thông tin của văn bản “Pa-ra-lim-pích (Paralimpic): Một lịch sử chữa lành những vết thương”.

●     Trình bày thêm những hiểu biết của bạn về thế vận hội Pa-ra-lim-pích.

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS thảo luận theo nhóm, vận dụng kiến thức đã học để thực hiện nhiệm vụ.

- GV quan sát, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV mời đại diện 1 HS nhóm trình bày kết quả thảo luận.

- GV yêu cầu HS khác lắng nghe, nhận xét, đặt câu hỏi (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá, chốt kiến thức.

- GV chuyển sang nội dung mới.

I. Tìm hiểu chung về văn bản

1. Cách trình bày thông tin của văn bản “Pa-ra-lim-pích: Một lịch sử chữa lành những vết thương”.

- Văn bản Pa-ra-lim-pích: Một lịch sử chữa lành những vết thương tiêu biểu cho cách trình bày thông tin theo trật tự thời gian, dưới dạng thức các câu chuyện.

- Có thể nhận ra ba câu chuyện chính: câu chuyện về sự ra đời và phát triển của Pa-ra-lim-pích, câu chuyện về vận động viên khuyết tật Gia-cô Van Gát (Jaco Van Gass) và câu chuyện về vận động viên khiếm thị Brét-ly Xnai-đơ (Bradley Snyder).

- Mặt khác, văn bản thể hiện một góc nhìn rất nhân văn về thể thao, về chiến tranh, về nỗi đau mà chiến tranh gây ra.

2. Những thông tin về Pa-ra-lim-pích

- Biểu tượng :

- Thế vận hội dành cho người khuyết tật còn gọi là Pa-ra-lim-pích (tiếng Anh: Paralympic Games) là một sự kiện thể thao quốc tế quan trọng dành riêng cho các vận động viên khuyết tật thể chất. Tất cả các cuộc thi trong Thế vận hội Pa-ra-lim-pích đều do Ủy ban Paralympic quốc tế (IPC) quy định.

- Có tổng cộng 20 môn thể thao Paralympic trong chương trình của Paralympic Mùa hè và 5 môn trong chương trình Pa-ra-lim-pích Mùa Đông.

- Các vận động viên tham gia thi đấu sẽ được phân loại thành 6 nhóm khác nhau để đảm bảo tính công bằng và an toàn trong quá trình thi đấu: khuyết chi, bại não, khuyết tật trí tuệ, xe lăn, khiếm thị và các loại khác (bệnh còi cọc, bệnh đa xơ cứng hoặc dị tật chi bẩm sinh do thuốc an thần thalidomide gây ra).

HOẠT ĐỘNG CỦA GV – HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Nhiệm vụ 1: Nhận biết chủ đề, ý chính, ý phụ trong văn bản

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS chia thành 2 nhóm, thực hiện những yêu cầu sau:

●     Hãy nêu khái quát chủ đề của văn bản. Cách tiếp cận vấn đề của tác giả có gì đặc biệt?

●     Xác định ý chính, ý phụ trong văn bản. Sử dụng phương tiện phi ngôn ngữ để tóm tắt các thông tin.

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ

- HS vận dụng kiến thức đã học và trả lời câu hỏi.

- GV quan sát, hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận hoạt động và thảo luận

- GV mời 1 - 2 HS đại diện nhóm trung tâm trình bày kết quả chuẩn bị.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

- GV nhận xét, bổ sung, chốt lại kiến thức.

Nhiệm vụ 2: Nhận biết và phân tích được một số yếu tố hình thức trong văn bản

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS, đọc văn bản Pa-ra-lim-pích (Paralimpic): Một lịch sử chữa lành những vết thương và trả lời câu hỏi:

●     Phân tích tác dụng của phương tiện phi ngôn ngữ trong văn bản.

●     Yếu tố tự sự có vai trò gì trong văn bản?

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ

- HS vận dụng kiến thức đã học và trả lời câu hỏi.

- GV quan sát, hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận hoạt động và thảo luận

- GV mời 1 - 2 HS đại diện trình bày kết quả chuẩn bị.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

- GV nhận xét, bổ sung, chốt lại kiến thức.

Nhiệm vụ 3: Quan điểm của tác giả

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS, đọc văn bản Pa-ra-lim-pích (Paralimpic): Một lịch sử chữa lành những vết thương  và trả lời câu hỏi:

●     Quan điểm của tác giả là gì? Quan điểm đó được thể hiện bằng cách nào?

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ

- HS vận dụng kiến thức đã học và trả lời câu hỏi.

- GV quan sát, hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận hoạt động và thảo luận

- GV mời 1 - 2 HS đại diện trình bày kết quả chuẩn bị.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

- GV nhận xét, bổ sung, chốt lại kiến thức.

Nhiệm vụ 4: Tổng kết

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS làm việc cá nhân và thực hiện yêu cầu: Từ văn bản “Pa-ra-lim-pích (Paralimpic): Một lịch sử chữa lành những vết thương”, rút ra giá trị nội dung và nghệ thuật

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ

- HS vận dụng kiến thức đã học và trả lời câu hỏi.

- GV quan sát, hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận hoạt động và thảo luận

- GV mời 1 - 2 HS đại diện các nhóm trình bày kết quả chuẩn bị.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

- GV nhận xét, bổ sung, chốt lại kiến thức.

I. Chủ đề, ý chính, ý phụ và phương tiện phi ngôn ngữ trong văn bản

1. Chủ đề và cách tiếp cận

- Chủ đề: lịch sử của kì thi Pa-ra-lim-pích.

- Cách tiếp cận vấn đề của tác giả: Trước nay, ta thường nghĩ tới thể thao như một lĩnh vực phô trương sức mạnh thể lực của con người, vì thế, thể thao là sân chơi của kẻ mạnh, người chiến thắng. Tác giả lại quan tâm đến khía cạnh khác – khả năng của thể thao trong việc chữa lành các thương tổn. Đây là một cách tiếp cận rất mới mẻ, độc đáo và nhân văn.

2. Ý chính, ý phụ trong văn bản.

- GV gợi mở theo PHỤ LỤC 4.

II. Yếu tố hình thức trong văn bản

1. Tác dụng của phương tiện phi ngôn ngữ

- Hình ảnh về những vận động viên thể thao đầu tiên đứng bên cạnh bác sĩ Gắt-mừn (Guttmann) thể hiện sự đối lập giữa một bên là những vết thương và nỗi đau mà các nhân vật phải đối mặt (được diễn tả qua hình ảnh chiếc xe lăn) và một bên là niềm lạc quan của các vận động viên (được diễn tả qua nụ cười rạng rỡ trên khuôn mặt). Gương mặt phúc hậu và bàn tay đặt lên vai các vận động viên khuyết tật của bác sĩ Gắt-mừn gợi lên sự tin tưởng, động viên, nâng đỡ đầy thân ái của ông với các cựu chiến binh vừa thoát khỏi chiến tranh. Bức ảnh không những ghi lại khoảnh khắc của lịch sử, mà còn gợi lên trong người xem rất nhiều cảm xúc.

- Các số liệu trong văn bản cũng là những con số biết nói: số lượng 16 vận động viên thể thao trong giải đấu thể thao đầu tiên – Thế vận hội Xe lăn Quốc tế; con số 400 vận động viên đến từ 23 quốc gia khác nhau trong kì Pa-ra-lim-pích đầu tiên cho thấy sự phát triển nhanh chóng của phong trào thể thao dành cho người khuyết tật; con số 8164 mét chiều cao của ngọn núi Man-na-xlu (Manaslu), 335 ki-lô-mét chiều dài của hành trình chinh phục Nam Cực nhấn mạnh nỗ lực và sức mạnh phi thường của con người.

2. Vai trò của yếu tố tự sự

- Có ba câu chuyện được kể trong văn bản: Câu chuyện thứ nhất kể về sự ra đời và phát triển của kì thi Pa-ra-lim-pích, từ chỗ là một sự kiện thể thao nhỏ và tự phát năm 1948 đến thời điểm trở thành một thế vận hội quốc tế, có vị trí bình đẳng với kì thi Ô-lim-pích. Câu chuyện này thể hiện những nỗ lực của nhân loại trong việc hỗ trợ, chữa lành những tổn thương và đem lại cơ hội bình đẳng cho người khuyết tật. Câu chuyện thứ hai và thứ ba kể về hành trình vượt qua nỗi đau của Gia-cô Van Gát, một vận động viên khuyết tật, vốn là cựu quân nhân người Anh và Brét-ly Xnai-đơ, một vận động viên khiếm thị từng phục vụ trong hải quân Mỹ. Những câu chuyện này làm nổi bật sức mạnh ý chí, tinh thần lạc quan của con người cũng như khả năng của thể thao trong việc chữa lành “vết thương”. Yếu tố tự sự trong văn bản vừa tạo sự hấp dẫn, lôi cuốn và gợi lên nhiều cảm xúc, suy tư nơi người đọc, vừa góp phần truyền tải một cách gián tiếp và khéo léo thông điệp của tác giả.

III. Quan điểm của tác giả

- Thứ nhất, quan điểm của tác giả được thể hiện qua việc chọn lọc thông tin. Ở đây, tác giả đã chọn các sự kiện quan trọng trong quá trình hình thành và phát triển của kì thi Pa-ra-lim-pích: sự kiện đánh dấu sự ra đời của Pa-ra-lim-pích sau Thế chiến II, sự kiện Pa-ra-lim-pích được tổ chức lần đầu tiên, trong đó cuộc thi không chỉ dành cho các cựu chiến binh mà còn dành cho các vận động viên khuyết tật phải sử dụng xe lăn; sự kiện xuất hiện tổ chức thể thao dành cho người khuyết tật nhằm hỗ trợ những người không đủ điều kiện tham gia Pa-ra-lim-pích; sự kiện Pa-ra-lim-pích được tổ chức cùng với Ô-lim-pích / vào năm 1988. Các sự kiện này cho thấy Pa-ra-lim-pích ra đời từ nhu cầu chữa lành và hàn gắn vết thương chiến tranh, phát triển nhờ những nỗ lực hỗ trợ và nâng đỡ người khuyết tật yếu thế trong xã hội, và đang dần trở thành một sân chơi bình đẳng, nơi người khuyết tật có cơ hội được tham dự giống như tất cả vận động viên bình thường khác.

=> Qua việc chọn lọc và sắp xếp này, có thể thấy, tác giả ngầm bộc lộ quan điểm: Thể thao không chỉ là nơi phô diễn sức mạnh, nâng cao thể chất, mà còn có tác dụng hàn gắn rạn nứt, chữa lành các thương tổn tinh thần. Thể thao không chỉ là sân chơi của kẻ mạnh, của đa số, mà còn là nơi những người thiểu số, yếu thế có thể cất lên tiếng nói của mình. Thông điệp về tính nhân văn và bình đẳng trong thể thao là thông điệp quan trọng nhất được truyền tải của văn bản.

- Mặt khác, tác giả đã lựa chọn hai ví dụ tiêu biểu về hai vận động viên khuyết tật nổi tiếng là Gia-cô Van Gát và Brét-ly Xnai-đơ để làm nổi bật khả năng vượt qua nỗi đau của con người. Bằng cách chọn lọc chi tiết nhấn mạnh những tai nạn và tổn thương mà các nhân vật gặp phải, những thành tích phi thường, cũng như trích dẫn trực tiếp lời nói thể hiện thái độ sống

IV. Tổng kết

1. Nội dung

Qua văn bản Pa-ra-lim-pích (Paralimpic): Một lịch sử chữa lành những vết thương, tác giả muốn truyền tải thông điệp tới người đọc rằng thể thao không chỉ giúp con người rèn luyện thân thể mà còn giúp cho những người khuyết tật hòa nhập lại với thế giới, chữa lành những vết thương tâm hồn và giúp họ tự tin, tàn nhưng không phế, luôn mạnh mẽ và tự chủ. Tác giả cũng ca ngợi sự nhân văn của thế vận hội Pa-ra-lim-pích và những đóng góp của bác sĩ Gắt-mừn đối với sự ra đời của thế vận hội này.

2. Nghệ thuật

- Thể loại: văn bản thông tin.

- Mục đích: cung cấp những thông tin về lịch sử hình thành và phát triển của thế vận hội Pa-ra-lim-pích.

- Cách trình bày dữ liệu trong văn bản thông tin: theo tầm quan trọng của vấn đề.

- Bố cục mạch lạc của văn bản:

+ Chủ đề: lịch sử hình thành và phát triển của Pa-ra-lim-pích cũng như ý nghĩa của thế vận hội đối với người khuyết tật.

- Giọng điệu khách quan, ngôn ngữ sáng rõ, đơn nghĩa.

- Dẫn thời gian, số liệu có thể kiểm chứng.

- Có lồng ghép một số yếu tố như miêu tả, tự sự, nghị luận nhưng vẫn đảm bảo tính khách quan và chính xác của thông tin.