Soạn văn 9 ngắn nhất bài: Bến quê

[toc:ul]

I. Câu hỏi trong bài học

Câu 1: Nhân vật Nhĩ trong truyện ở hoàn cảnh như thế nào? Xây dựng tình huống ấy, tác giả nhằm thể hiện điều gì?

Câu 2: Trong những ngày cuối cùng của cuộc đời mình, khi nằm trên giường bệnh, Nhĩ đã nhìn thấy gì qua khung cửa sổ và anh đã khao khát điều gì? Vì sao Nhĩ lại có niềm khao khát ấy và điều đó có ý nghĩa gì?

Câu 3: Vì sao có thể nói ngòi bút miêu tả tâm lí của Nguyễn Minh Châu ở thiên truyện này rất tinh tế và thấm đượm tinh thần nhân đạo? Phân tích sự miêu tả tâm lí nhân vật Nhĩ để khẳng định nhận xét ấy.

Câu 4: Ở đoạn kết truyện, tác giả đã tâpj trung miêu tả chân dung và cử chỉ của nhân vật nhĩ với vẻ rất khác thường. Hãy giải thích ý nghĩa của các chi tiết ấy

Câu 5: Nhiều hình ảnh chi tiết trong truyện mang ý nghĩa biểu tượng. Hãy tìm một số hình ảnh chi tiết như vậy và nêu ý nghĩa biểu tượng của chúng. ( Gợi ý: hình ảnh bãi bồi bên sông, bờ sông bên này bị sụt lở, chi tiết anh con trai sa vào đám chơi phá cờ thế...)

Câu 6: Truyện ngắn này chứa đựng những suy ngẫm trải nghiệm sâu sắc của nhà văn về con người và cuộc đời. Tìm trong văn bản đoạn văn thể hiện tập trung chủ đề của truyện và nêu cảm nhận của em về đoạn văn.

Luyện tập

Câu 1: Đọc đoạn đầu của truyện và nhận xét nghệ thuật miêu tả thiên nhiên của tác giả trong đoạn văn ấy.

Câu 2: Không khéo rồi thằng con trai anh lại trễ mất chuyến đò trong ngày, Nhĩ nghĩ một cách buồn bã, con người ta trên đường đời thật khó tránh được những cái điều vòng vèo hoặc chúng chính, vả lại nó đã thấy có cái gì đáng hấp dẫn ở bên kia sông đâu? Họa chăng chỉ có anh đã từng trải, đã từng in gót chân khắp mọi chân trời xa lạ mới nhìn thấy hết sự giàu có lẫn mọi vẻ đẹp của một cái bãi bồi sông Hồng ngay bờ bên kia cả trong những nét tiêu sơ và cái điều riêng anh khám phá thấy giống như một niềm mê say pha lẫn với nỗi ân hận đau đớn lời lẽ không bao giờ giải thích hết.

Nêu cảm nghĩ của em vè đoạn văn trên.

Phần tham khảo mở rộng

Câu 1: Ý nghĩa nhan đề truyện Bến quê

Câu 2: Tóm tắt truyện ngắn Bến quê

Câu 3: Phân tích ý nghĩa tình huống truyện Bến quê  

Câu 4: Viết đoạn văn giới thiệu văn bản Bến quê

Câu 5: Viết đoạn văn nên cảm nhận của em về nhân vật Nhĩ  trong tác phẩm Bến quê

II. Soạn bài siêu ngắn: Bến quê

Câu 1: Nhân vật Nhĩ trong truyện ở hoàn cảnh:

  Từng di khắp nơi

  Nhưng về cuối đời Nhĩ lại bị cột chặt vào giường bệnh bởi một căn bệnh hiểm nghèo

  Xây dựng tình huống ấy, tác giả thể hiện:

  Những chiêm nghiệm về cuộc sống của nhân vật

  Dẫn bạn đọc đến những trải nghiệm về cuộc đời: cuộc sống và số phận con người chứa đầy những điều bất thường, vượt ra ngoài những dự định và ước muốn.

Câu 2: Trong những ngày cuối cùng của cuộc đời mình:

  Nhĩ bỗng phát hiện ra những vẻ đẹp mà trước đây dù có điều kiện đi khắp thế giới, anh đã không thể nhận thấy được (bãi bồi bên kia sông trước nhà)

  Nhĩ khao khát được đặt chân lên bãi bồi bên kia sông

Nhĩ lại có niềm khao khát ấy vì:

  Sự thức tỉnh về những giá trị bền vững, bình thường và sâu xa của cuộc sống

  Những giá trị thường bị người ta bỏ qua hay lãng quên khi những ham muốn xa vời đang lôi cuốn, đang lấn át

Câu 3: Ngòi bút miêu tả tâm lí của Nguyễn Minh Châu ở thiên truyện này rất tinh tế và thấm đượm tinh thần nhân đạo:

  Xây dựng lên nhân vật  trong hoàn cảnh ngặt nghèo ấy có suy ngẫm, tự trải nghiệm về cuộc đời với những suy nghĩ sâu sắc.

  Trong con mặt của một người sắp từ giã cõi đời, cảnh vật trước mắt bỗng đẹp và đáng yêu kỳ lạ.

  Sự thức nhận của Nhĩ về vẻ đẹp của bãi bồi bên kia sông được tô đậm thêm qua hình ảnh của đứa con - trong hoàn cảnh bình thường - còn mải chơi và thấy  bãi bồi bên kia sông chẳng có gì hấp dẫn.

=> Đó chính là tình yêu đối với cuộc sống đã được trải nghiệm qua một cuộc đời nhiều thăng trầm, đang trải qua những giây phút hiểm nghèo.

Câu 4:  Đoạn kết truyện, tác giả đã tập trung miêu tả chân dung và cử chỉ của nhân vật với vẻ rất khác thường:

  ‘’’Anh cố thu nhặt chút sức cuối dùng còn sót lại để đu mình nhô người ra ngoài, giơ một cánh tay gầy guộc ra phía ngoài nào đó’’. => anh đang nôn nóng thúc giục cậu con trai hãy mau kẻo lỡ chuyến đò duy nhất trong ngày.

Câu 5: một số hình ảnh chi tiết mang ý nghĩa biểu tượng:

• Hình ảnh bãi bồi, bến sông ngoài 

Ý nghĩa: vẻ đẹp của đời sống bình dị, gần gũi, thân thuộc.

• Những bông hoa bằng lăng cuối mùa màu sắc như đậm hơn, tiếng những tảng đất lở ở bờ sông bên này ụp vào giấc ngủ của Nhị lúc gần sáng

Ý nghĩa: sự sống của nhân vật Nhị đã ở vào những ngày cuối cùng

• Đứa con trai ham chơi 

Ý nghĩa: gợi về suy nghĩ về sự chùng chình, vòng vèo trong đời sống

Câu 6: Đoạn văn thể hiện tập trung chủ đề của truyện

Đoạn văn thể hiện tập trung chủ đề của truyện là đoạn vàn diễn tả những suy nghĩ của Nhĩ khi thấy đứa con ham chơi quên cả việc bố nhờ: "Không khéo rồi thằng con trai lại trễ mất chuyển dò trong ngày, Nhĩ nghĩ một cách buồn bã, con người ta trên đường đời thật khó tránh đửợc những cái điều vòng vèo hoặc chủng chình, vả lại nó dã thấy có cái gì đáng hấp dần ở bên kia sông đáu? Họa chăng chỉ có anh đã từng trải, đã từng in gót chân khắp mọi chăn trời xa lạ mới nhìn thấy hết sự giàu có lẫn mọi vẻ đẹp của một cái bãi bồi sông Hồng ngay bờ bên kia, cả trong những nét tiêu sơ, và cái điều riêng anh khám phá thẩy giống như một niềm say mê pha lẫn với nỗi án hận đau đời, lời lẽ không bao giờ giải thích kết”. 

Cảm nghĩ của em: trong cuộc đời, con người thường khó tránh khỏi những điều "vòng vèo, chùng chình", đồng thời thức tỉnh về nhừng giá trị và vẻ đẹp đích thực của đời sông ở những cái rất gần gũi, bình thường mà bền vững.

Luyện tập

Câu 1: Nghệ thuật miêu tả thiên nhiên ở đoạn đầu: Miêu tả thiên nhiên thể hiện tâm lí nhân vật:

Những bông bằng lăng tuy mới nở nhưng màu sắc đã nhợt nhạt, “đã sắp lập thu” mọi thứ đều mang vẻ buồn bã sắp tàn.

Câu 2: Cảm nghĩ của em vè đoạn văn

Bài viết tham khảo

Đoạn văn diễn tả những suy nghĩ của nhân vật khi thấy đứa con ham chơi, quên cả việc bố nhờ. Bằng chính trải nghiệm của bản thân mình, nhân vật Nhĩ đã rút ra được những chân lí quý giá cho chính bản thân mình và cũng là bài học cho đứa con trai. Những chùng chìn, cán dỗ mà người con trai phải gặp phải trên đường đời không đơn giản chỉ như ván cờ kia mà nó là những cán dỗ mà nếu như chúng ta không cẩn thận tỉnh táo, chúng ta sẽ rất dễ rơi vào vòng xoáy của sự ham muốn xa vời đang lôi cuốn, đang lấn át. Nhĩ đi rất nhiều nơi, đặt chân tới nhiều vùng miền nhưng mong ước cuối đời lại là khao khát được đặt chân lên bãi bồi bên kia sông. Điều ước muốn ấy chính là sự thức tỉnh về những giá trị bền vững, bình thường và sâu xa của cuộc sống, những giá trị thường bị người ta bỏ qua hay lãng quên khi những ham muốn xa vời không thực tế.

Phần tham khảo mở rộng

Câu 1: Ý nghĩa nhan đề truyện Bến quê:

  Nhắc nhở chúng ta trong cuộc đời mình không nên quên lãng những vẻ đẹp quen thuộc và bình dị ở quanh ta.

  Nói đến bến quê, người ta nghĩ đến bến đỗ, bến đợi của đời người, đó chính là gia đình, quê hương. 

  Gia đình là phần quan trọng nhất trong cuộc đời mỗi con người, hãy nâng niu trân trọng , hãy làm cho những người thân yêu được hạnh phúc trước khi quá muộn.

Câu 2: Tóm tắt truyện ngắn Bến quê

Truyện kể về nhân vật Nhĩ. Lúc còn trẻ Nhĩ được đặt chân đến nhiều mảnh đất trên thế giới qua những chuyến công tác. Thế mà giờ đây, Nhĩ mắc phải một căn bệnh quái ác và ốm nằm liệt giường. Chính vào thời điểm ấy Nhĩ đã phát hiện ra vùng đất bên kia sông nơi bến quê quen thuộc một vẻ đẹp bình dị mà hết sức quến rũ. Cũng chính lúc nằm liệt giường Nhĩ mới cảm nhận được hết nỗi vất vả, tình yêu thương, đức hy sinh thầm lặng của vợ mình. Nhĩ khát khao được một lần đặt chân lên bãi bờ bên kia sông. Các miền đất thật gần gũi nhưng lại xa vời vô cùng. Trong lòng anh bỗng trào dâng một khao khát: được đặt chân một lần lên cái bờ bãi bên kia sông. Anh nhờ cậu con trai thực hiện giùm mình ước mơ ấy. Đứa con không hiểu ý bố nên nhận lời một cách miễn cưỡng. Trên đường đi, cậu ta lại sa vào đám chơi phá cờ trên hè phố và để lỡ chuyến đò duy nhất trong ngày. Từ tình huống này, Nhĩ chiêm nghiệm ra được cái quy luật phổ biến của đời người: "Con người ta trên đời thật khó tránh khỏi những điều vòng vèo chùng chình trong cuộc sống.." Ngồi cạnh bậu cửa, sau lưng chống gối kè cao, Nhĩ được nhìn thấy cánh buồm. Con đò, khách qua lại bến sông. Nhĩ nghĩ về vợ anh, đứa con trai của anh. Anh đã tìm thấy được nơi nương tựa là gia đình trong những ngày đau ốm. Ông giáo Khuyến, cụ già hàng xóm lại sang thăm Nhĩ. Cụ hốt hoàng chợt thấy mặt mũi Nhĩ đỏ rựng lên một cách khác thường. Ngay lúc ấy con đò ngang cũng vừa cập bến. Truyện đã thể hiện những suy nghĩ triết lí về cuộc đời.

Câu 3: Ý nghĩa tình huống truyện Bến quê:

Hai tình huống truyện đầy nghịch lí:

• Khi còn trẻ, Nhĩ được đi đến rất nhiều nơi thông qua các chuyến công tác. về cuối đời, anh mắc phải một căn bệnh hiểm nghèo nên bị liệt toàn thân và Anh nhận ra được vẻ đẹp của bãi bồi bên sông.

Ý nghĩa: chiêm nghiệm về cuộc đời, về những thứ vốn rất thân thuộc với anh.

• Nhĩ khao khát được đặt chân sang đó. Biết sức mình không thể đi nên anh đã nhờ cậu con trai thực hiện giúp mình thực hiện ước mong nhỏ nhoi đó nhưng cậu con trai ham chơi không thực hiện được do ham chơi.

Ý nghĩa:  những cám dỗ con người, nếu không đủ sức mạnh và sự tỉnh táo, ta không thể vượt qua nó.

Câu 4: Đoạn văn giới thiệu văn bản Bến quê

Bài viết tham khảo

Bến quê là một truyện ngắn xuất săc của Nguyễn Minh Châu, thông qua truyện ông đã gửi gắm những suy tư triết lí về cuộc đời. Truyện ngắn được in trong tập truyện cùng tên của tác giả năm 1985. Nhân vật chính trong truyện là Nhĩ, anh từng được đặt chân tới  nhiều nơi trên trái đất trong những chuyến công tác nhưng không may anh lại mắc phải căn bệnh hiểm nghèo và dịch chuyển khó khăn. Trong lúc đó, anh nhận được sự chăm sóc tảo tần của người vợ, anh bỗng nhận ra điểm tựa lúc bệnh tật chính là gia đình nhỏ của mình. Nhìn sang mảnh đất bên kia sông, anh khao khát được đặt chân đến đó. Và anh gửi gắm giấc mơ đó vào cậu con trai nhưng cậu vì mải chơi nên đã không thực hiện được mong muốn cuối cùng của anh. Anh bỗng nghiệm ra một quy luật, ý nghĩa về cuộc đời: con người ta trên đường đời thật khó chánh khỏi những cái vòng vèo hoặc chùng chình. Thông qua việc tạo một tình huống truyện nghịch lí và nghệ thuật miêu tả tâm lí nhân vật đặc sắc, tác giả đã gửi gắm một thông điệp sâu sắc: hãy biết trân trọng tình cảm từ những gì gần gũi và giản dị quanh ta.

Câu 5: Đoạn văn nên cảm nhận của em về nhân vật Nhĩ  trong tác phẩm Bến quê

Bài viết tham khảo

“Quá nửa đời phiêu bạt, con lại về úp mặt vào sông quê…” Câu hát vang lên như chứa đựng bao tâm tình của người con với nỗi nhớ quê hương trong ngày trở lại. Nhân vật Nhĩ trong tác phẩm Bến quê cũng vậy, trong những ngày cuối đời trên giường bệnh anh phát hiện ra vẻ đẹp lạ lùng của bãi bồi bên kia sông. Những cảnh sắc vốn thân quen, gần gũi đến thế mà giờ đây dường như rất mới mẻ với anh. Chính vào lúc gần đất xa trời anh mới nhận ra quê hương – nơi anh sinh ra,  giàu đẹp đến nhường nào. Mảnh đất máu thịt đã gắn bó với anh từ khi sinh ra và phút giây đau ốm anh trở lại với nơi bình yên ấy. Và trong những ngày khốn khó, căn bệnh buộc chặt anh trên chiếc giường bệnh, anh càng thấm hiểu hơn tình nghĩa sắc son vợ chồng. Giờ đây, anh mới có thời gian để ngắm nhìn vợ kĩ hơn trong tấm áo vá với những ngón tay gầy guộc. Anh thấu hiểu nỗi vất vả, đức hi sinh của Liên dành cho gia đình trong suốt bao năm qua và xót xa, ân hận: “Suốt đời anh chỉ làm em khổ tâm ”. Phải chăng khi con người cô đơn nhất họ mới nhận ra thứ tình cảm thiêng liêng, cao quý phải đâu xa mà chính là tình yêu với quê hương, gia đình. Hạnh phúc cả đời theo đuổi lại đến từ chính những điều giản dị, bình thường. Sự thấu hiểu muộn màng trong những ngày cuối đời dù sao cũng đem lại cho anh sự bình yên, tin cậy sau cả một đời bôn tẩu, kiếm tìm. Qua nhân vật Nhĩ, tác giả gửi gắm một thông điệp sâu sắc: Hãy trân trọng những hạnh phúc mà mình đang có, đừng để khi mất đi mới tiếc nuối, xót xa.

III. Soạn bài ngắn nhất: Bến quê

Câu 1: Nhân vật Nhĩ trong truyện ở vào một hoàn cảnh đặc biệt. Từng di khắp nơi, về cuối đời Nhĩ lại bị cột chặt vào giường bệnh bởi một căn bệnh hiểm nghèo. Xây dựng tình huống truyện như vậy tác giả nhằm từ những chiêm về cuộc sống của nhân vật dẫn bạn đọc đến những trải nghiệm về cuộc đời đầy những điều bất thường vượt ra ngoài những dự định và ước muốn.

Câu 2: Trong buổi sáng đầu thu, khi sắp từ giã cõi đời, Nhĩ bỗng phát hiện ra những vẻ đẹp mà trước đây, dù có điều kiện đi khắp thế giới, anh đã không thể nhận thấy được. Khao khát của Nhĩ là được đặt chân lên bãi bồi bên kia sông. Điều ước muốn ấy chính là sự thức tỉnh về những giá trị thường bị người ta bỏ qua hay lãng quên khi những ham muốn xa vời đang lôi cuốn, đang lấn át.

Câu 3: Trong truyện ngắn này, ngòi bút miêu tả tâm lý của Nguyễn Minh Châu rất tinh tế và thấm đượm tinh thần nhân đạo. Ông đã xây dựng lên nhân vật  trong hoàn cảnh ngặt nghèo có suy ngẫm, tự trải nghiệm về cuộc đời với những suy nghĩ sâu sắc. Những suy nghĩ của nhân vật Nhĩ về lẽ sống, về cuộc đời, về những con người hết sức cụ thể như người vợ, đứa con và về chính cuộc đời mình. Trong con mặt của một người sắp từ giã cõi đời, cảnh vật trước mắt bỗng đẹp và đáng yêu kỳ lạ. Tình yêu đối với cuộc sống đã được trải nghiệm qua một cuộc đời nhiều thăng trầm, đang trải qua những giây phút hiểm nghèo.

Câu 4: Ở đoạn kết truyện, tác giả đã tập trung miêu tả chân dung và cử chỉ của nhân vật với vẻ rất khác thường : ‘’’Anh cố thu nhặt chút sức cuối dùng còn sót lại để đu mình nhô người ra ngoài, giơ một cánh tay gầy guộc ra phía ngoài nào đó’’. Hành động này của Nhĩ có thể hiểu là anh đang nôn nóng thúc giục cậu con trai hãy mau kẻo lỡ chuyến đò duy nhất trong ngày.

Câu 5: Trong truyện ngắn này, hầu như các hình ảnh đều mang tính đa nghĩa, vừa là nghĩa thực vừa là nghĩa biểu tượng:

  Hình ảnh bãi bồi, bến sông ngoài ý nghĩa thực còn là vẻ đẹp của đời sống bình dị, gần gũi, thân thuộc 

  Những bông hoa bằng lăng cuối mùa màu sắc như đậm hơn, tiếng những tảng đất lở ở bờ sông lúc gần sáng, gợi tả ý nghĩa sự sống của nhân vật Nhị đã ở vào những ngày cuối cùng.

  Đứa con trai ham chơi gợi về suy nghĩ về sự chùng chình, vòng vèo trong đời sống con người. 

Câu 6: Đoạn văn thể hiện tập trung chủ đề của truyện

Đoạn văn thể hiện tập trung chủ đề của truyện là đoạn vàn diễn tả những suy nghĩ của Nhĩ khi thấy đứa con ham chơi quên cả việc bố nhờ: "Không khéo rồi thằng con trai lại trễ mất chuyển dò trong ngày, Nhĩ nghĩ một cách buồn bã, con người ta trên đường đời thật khó tránh đửợc những cái điều vòng vèo hoặc chủng chình, vả lại nó dã thấy có cái gì đáng hấp dần ở bên kia sông đáu? Họa chăng chỉ có anh đã từng trải, đã từng in gót chân khắp mọi chăn trời xa lạ mới nhìn thấy hết sự giàu có lẫn mọi vẻ đẹp của một cái bãi bồi sông Hồng ngay bờ bên kia, cả trong những nét tiêu sơ, và cái điều riêng anh khám phá thẩy giống như một niềm say mê pha lẫn với nỗi án hận đau đời, lời lẽ không bao giờ giải thích kết”. Từ những dòng suy nghĩ đó ta hiểu được trong cuộc đời, con người thường khó tránh khỏi những điều "vòng vèo, chùng chình", đồng thời thức tỉnh về nhừng giá trị và vẻ đẹp đích thực của đời sông ở những cái rất gần gũi, bình thường mà bền vững.

Luyện tập

Câu 1: Nghệ thuật miêu tả thiên nhiên ở đoạn đầu: Miêu tả thiên nhiên thể hiện tâm lí nhân vật. Những bông bằng lăng tuy mới nở nhưng màu sắc đã nhợt nhạt, “đã sắp lập thu” mọi thứ đều mang vẻ buồn bã sắp tàn.

Câu 2: Cảm nghĩ của em vè đoạn văn

Bài viết tham khảo

Bằng chính trải nghiệm của bản thân mình, nhân vật Nhĩ đã rút ra được những chân lí quý giá cho chính bản thân mình và cũng là bài học cho đứa con trai. Đoạn văn diễn tả những suy nghĩ của nhân vật khi thấy đứa con ham chơi, quên cả việc bố nhờ. Điều ước muốn chính là sự thức tỉnh về những giá trị bền vững, bình thường và sâu xa của cuộc sống, những giá trị thường bị người ta bỏ qua hay lãng quên khi những ham muốn xa vời không thực tế. Những chùng chìn, cán dỗ mà người con trai phải gặp phải trên đường đời không đơn giản chỉ như ván cờ kia mà nó là những cán dỗ mà nếu như chúng ta không cẩn thận tỉnh táo, chúng ta sẽ rất dễ rơi vào vòng xoáy của sự ham muốn xa vời đang lôi cuốn, đang lấn át. Nhĩ đi rất nhiều nơi, đặt chân tới nhiều vùng miền nhưng mong ước cuối đời lại là khao khát được đặt chân lên bãi bồi bên kia sông. 

Phần tham khảo mở rộng

Câu 1: Nhan đề truyện  rất giàu ý nghĩa và gửi gắm những thông điệp sâu sắc của tác giả, Nói đến bến quê, người ta nghĩ đến bến đỗ, bến đợi của đời người, đó chính là gia đình, quê hương, nhắc nhở chúng ta trong cuộc đời mình không nên quên lãng những vẻ đẹp quen thuộc và bình dị ở quanh ta và hãy nâng niu trân trọng , hãy làm cho những người thân yêu được hạnh phúc trước khi quá muộn.

Câu 2: Tóm tắt truyện ngắn Bến quê

Truyện đã thể hiện những suy nghĩ triết lí về cuộc đời.  Lúc còn trẻ Nhĩ được đặt chân đến nhiều mảnh đất trên thế giới qua những chuyến công tác. Thế mà giờ đây, Nhĩ mắc phải một căn bệnh quái ác và ốm nằm liệt giường. Chính vào thời điểm ấy Nhĩ đã phát hiện ra vùng đất bên kia sông nơi bến quê quen thuộc một vẻ đẹp bình dị mà hết sức quến rũ. Cũng chính lúc nằm liệt giường Nhĩ mới cảm nhận được hết nỗi vất vả, tình yêu thương, đức hy sinh thầm lặng của vợ mình. Nhĩ khát khao được một lần đặt chân lên bãi bờ bên kia sông. Các miền đất thật gần gũi nhưng lại xa vời vô cùng. Trong lòng anh bỗng trào dâng một khao khát: được đặt chân một lần lên cái bờ bãi bên kia sông. Anh nhờ cậu con trai thực hiện giùm mình ước mơ ấy. Đứa con không hiểu ý bố nên nhận lời một cách miễn cưỡng. Trên đường đi, cậu ta lại sa vào đám chơi phá cờ trên hè phố và để lỡ chuyến đò duy nhất trong ngày. Từ tình huống này, Nhĩ chiêm nghiệm ra được cái quy luật phổ biến của đời người: "Con người ta trên đời thật khó tránh khỏi những điều vòng vèo chùng chình trong cuộc sống.." Ngồi cạnh bậu cửa, sau lưng chống gối kè cao, Nhĩ được nhìn thấy cánh buồm. Con đò, khách qua lại bến sông. Nhĩ nghĩ về vợ anh, đứa con trai của anh. Anh đã tìm thấy được nơi nương tựa là gia đình trong những ngày đau ốm. Ông giáo Khuyến, cụ già hàng xóm lại sang thăm Nhĩ. Cụ hốt hoàng chợt thấy mặt mũi Nhĩ đỏ rựng lên một cách khác thường. Ngay lúc ấy con đò ngang cũng vừa cập bến. 

Câu 3: Trong truyện trong truyện ngắn “Bến quê, tác giả Nguyễn Minh Châu đã xây dựng hai tình huống truyện đầy nghịch lí: Khi còn trẻ, Nhĩ được đi đến rất nhiều nơi thông qua các chuyến công tác, anh mắc phải một căn bệnh hiểm khi ở nhà anh nhận ra cảnh đẹp quê hương (chiêm nghiệm về cuộc đời, về những thứ vốn rất thân thuộc với anh) và anh nhờ cậu con trai sang đó giúp nhưng cậu ham chơi không thực hiện được (những cám dỗ con người, nếu không đủ sức mạnh và sự tỉnh táo, ta không thể vượt qua nó).

Câu 4: Đoạn văn giới thiệu văn bản Bến quê

Bài viết tham khảo

Truyện Bến quê thể hiện những suy nghĩ triết lí về cuộc đời của Nguyễn Minh Châu thông qua Nhân vật Nhĩ. Truyện ngắn được in trong tập truyện cùng tên của tác giả năm 1985. Nhân vật chính trong truyện là Nhĩ, anh từng được đặt chân tới  nhiều nơi trên trái đất trong những chuyến công tác nhưng không may anh lại mắc phải căn bệnh hiểm nghèo và dịch chuyển khó khăn. Trong lúc đó, anh nhận được sự chăm sóc tảo tần của người vợ, anh bỗng nhận ra điểm tựa lúc bệnh tật chính là gia đình nhỏ của mình. Nhìn sang mảnh đất bên kia sông, anh khao khát được đặt chân đến đó. Và anh gửi gắm giấc mơ đó vào cậu con trai nhưng cậu vì mải chơi nên đã không thực hiện được mong muốn cuối cùng của anh. Anh bỗng nghiệm ra một quy luật, ý nghĩa về cuộc đời: con người ta trên đường đời thật khó chánh khỏi những cái vòng vèo hoặc chùng chình. Tác giả muốn nhắc nhở chúng ta trong cuộc đời mình không nên quên lãng những vẻ đẹp quen thuộc và bình dị ở quanh ta và hãy nâng niu trân trọng , hãy làm cho những người thân yêu được hạnh phúc trước khi quá muộn.

Câu 5: Đoạn văn nên cảm nhận của em về nhân vật Nhĩ  trong tác phẩm Bến quê

Bài viết tham khảo

Trong truyện ngắn Bến Quê, tác giả gửi gắm một thông điệp sâu sắc: Hãy trân trọng những hạnh phúc mà mình đang có, đừng để khi mất đi mới tiếc nuối, xót xa. “Quá nửa đời phiêu bạt, con lại về úp mặt vào sông quê…” Câu hát vang lên như chứa đựng bao tâm tình của người con với nỗi nhớ quê hương trong ngày trở lại. Nhân vật Nhĩ trong tác phẩm Bến quê cũng vậy, trong những ngày cuối đời trên giường bệnh anh phát hiện ra vẻ đẹp lạ lùng của bãi bồi bên kia sông. Những cảnh sắc vốn thân quen, gần gũi đến thế mà giờ đây dường như rất mới mẻ với anh. Chính vào lúc gần đất xa trời anh mới nhận ra quê hương – nơi anh sinh ra,  giàu đẹp đến nhường nào. Mảnh đất máu thịt đã gắn bó với anh từ khi sinh ra và phút giây đau ốm anh trở lại với nơi bình yên ấy. Và trong những ngày khốn khó, căn bệnh buộc chặt anh trên chiếc giường bệnh, anh càng thấm hiểu hơn tình nghĩa sắc son vợ chồng. Giờ đây, anh mới có thời gian để ngắm nhìn vợ kĩ hơn trong tấm áo vá với những ngón tay gầy guộc. Anh thấu hiểu nỗi vất vả, đức hi sinh của Liên dành cho gia đình trong suốt bao năm qua và xót xa, ân hận: “Suốt đời anh chỉ làm em khổ tâm ”. Phải chăng khi con người cô đơn nhất họ mới nhận ra thứ tình cảm thiêng liêng, cao quý phải đâu xa mà chính là tình yêu với quê hương, gia đình. Hạnh phúc cả đời theo đuổi lại đến từ chính những điều giản dị, bình thường. Sự thấu hiểu muộn màng trong những ngày cuối đời dù sao cũng đem lại cho anh sự bình yên, tin cậy sau cả một đời bôn tẩu, kiếm tìm. 

IV. Soạn bài cực ngắn: Bến quê

Câu 1: Nhân vật Nhĩ: ở vào hoàn cảnh đặc biệt =>  Từng di khắp nơi, về cuối đời Nhĩ lại bị cột chặt vào giường bệnh bởi một căn bệnh hiểm nghèo.

=> cách dựng tình huống truyện như vậy tác giả nhằm cho thấy cuộc sống và số phận con người chứa đầy những điều bất thường, những nghịch lý, ngẫu nhiên, vượt ra ngoài những dự định và ước muốn (những chiêm về cuộc sống)

Câu 2: Trước đây Nhĩ là người đi khắp nơi trên thế giới thế nhưng khi khi sắp từ giã cõi đời Nhĩ bỗng phát hiện ra những vẻ đẹp mà trước đây, dù có điều kiện đi khắp thế giới, anh đã không thể nhận thấy được 

=> Vì thế Nhĩ khao khát được đặt chân lên bãi bồi bên kia sông. Điều đó cho thấy  những giá trị thường bị người ta bỏ qua hay lãng quên khi những ham muốn xa vời đang lôi cuốn, đang lấn át.

Câu 3: Ngồi bút miêu tả tâm lý của Nguyễn Minh Châu: Nếu như để xây dựng lên một tính huống truyện độc đáo các tác giả khác xây dựng nhân vật  nhân vật rơi vào hoàn cảnh hiểm nghèo để từ đó khát vọng sống sẽ trỗi dậy nhưng Nguyễn Minh Châu đã khai thác tình huống này theo một hướng khác. Ông đã xây dựng lên nhân vật  trong hoàn cảnh ngặt nghèo ấy có suy ngẫm, tự trải nghiệm về cuộc đời với những suy nghĩ sâu sắc.

=> rất tinh tế và thấm đượm tinh thần nhân đạo

Câu 4: Chân dung và cử chỉ của nhân vật nhĩ với vẻ rất khác thường là anh đang nôn nóng thúc giục cậu con trai hãy mau kẻo lỡ chuyến đò duy nhất trong ngày nhưng cậu con trai hiểu với ý khác. 

=> hướng tới những giá trị đích thực vốn giản dị, gần gũi và bền vững.

Câu 5: Các hình ảnh đều mang tính đa nghĩa, vừa là nghĩa thực vừa là nghĩa biểu tượng

  Vẻ đẹp của đời sống bình dị, gần gũi, thân thuộc của quê hương, xứ sở. => Hình ảnh bãi bồi, bến sông ngoài

  Sự sống của nhân vật Nhị đã ở vào những ngày cuối cùng => Những bông hoa bằng lăng, tiếng những tảng đất lở ở bờ sông 

  Sự chùng chình, vòng vèo trong đời sống con người. => Đứa con trai ham

Câu 6: Đoạn văn thể hiện tập trung chủ đề của truyện là đoạn vàn diễn tả những suy nghĩ của Nhĩ khi thấy đứa con ham chơi quên cả việc bố nhờ: 

"Không khéo rồi thằng con trai lại trễ mất chuyển dò trong ngày, Nhĩ nghĩ một cách buồn bã, con người ta trên đường đời thật khó tránh đửợc những cái điều vòng vèo hoặc chủng chình, vả lại nó dã thấy có cái gì đáng hấp dần ở bên kia sông đáu? Họa chăng chỉ có anh đã từng trải, đã từng in gót chân khắp mọi chăn trời xa lạ mới nhìn thấy hết sự giàu có lẫn mọi vẻ đẹp của một cái bãi bồi sông Hồng ngay bờ bên kia, cả trong những nét tiêu sơ, và cái điều riêng anh khám phá thẩy giống như một niềm say mê pha lẫn với nỗi án hận đau đời, lời lẽ không bao giờ giải thích kết”.

=> Ta hiểu được trong cuộc đời, con người thường khó tránh khỏi những điều "vòng vèo, chùng chình", đồng thời thức tỉnh về nhừng giá trị và vẻ đẹp đích thực của đời sông ở những cái rất gần gũi, bình thường mà bền vững.

Luyện tập

Câu 1:  Những bông bằng lăng tuy mới nở nhưng màu sắc đã nhợt nhạt, “đã sắp lập thu” mọi thứ đều mang vẻ buồn bã sắp tàn.

=> Nghệ thuật miêu tả thiên nhiên thể hiện tâm lí nhân vật

Câu 2: Cảm nghĩ của em vè đoạn văn

Bài viết tham khảo

Những chùng chìn, cán dỗ mà người con trai phải gặp phải trên đường đời không đơn giản chỉ như ván cờ kia mà nó là những cán dỗ mà nếu như chúng ta không cẩn thận tỉnh táo, chúng ta sẽ rất dễ rơi vào vòng xoáy của sự ham muốn xa vời đang lôi cuốn, đang lấn át. Nhĩ đi rất nhiều nơi, đặt chân tới nhiều vùng miền nhưng mong ước cuối đời lại là khao khát được đặt chân lên bãi bồi bên kia sông.  Điều ước muốn ấy chính là sự thức tỉnh về những giá trị bền vững, bình thường và sâu xa của cuộc sống, những giá trị thường bị người ta bỏ qua hay lãng quên khi những ham muốn xa vời không thực tế. Đoạn văn diễn tả những suy nghĩ của nhân vật khi thấy đứa con ham chơi, quên cả việc bố nhờ. Bằng chính trải nghiệm của bản thân mình, nhân vật Nhĩ đã rút ra được những chân lí quý giá cho chính bản thân mình và cũng là bài học cho đứa con trai.

Phần tham khảo mở rộng

Câu 1: Nhan đề truyện:

  Bến quê => bến đỗ, bến đợi của đời người, đó chính là gia đình, quê hương.

  Có ý nhắc nhở chúng ta => trong cuộc đời mình không nên quên lãng những vẻ đẹp quen thuộc (vẻ đẹp của quê hương), gia đình là phần quan trọng nhất trong cuộc đời, hãy làm cho những người thân yêu được hạnh phúc trước khi quá muộn.

Câu 2: Tóm tắt truyện ngắn Bến quê

Trong truyện trong truyện ngắn “Bến quê, tác giả Nguyễn Minh Châu muốn nhắc nhở chúng ta trong cuộc đời mình không nên quên lãng những vẻ đẹp quen thuộc và bình dị ở quanh ta qua hình tượng nhân vật Nhĩ.  Lúc còn trẻ Nhĩ được đặt chân đến nhiều mảnh đất trên thế giới qua những chuyến công tác. Thế mà giờ đây, Nhĩ mắc phải một căn bệnh quái ác và ốm nằm liệt giường. Chính vào thời điểm ấy Nhĩ đã phát hiện ra vùng đất bên kia sông nơi bến quê quen thuộc một vẻ đẹp bình dị mà hết sức quến rũ. Cũng chính lúc nằm liệt giường Nhĩ mới cảm nhận được hết nỗi vất vả, tình yêu thương, đức hy sinh thầm lặng của vợ mình. Nhĩ khát khao được một lần đặt chân lên bãi bờ bên kia sông. Các miền đất thật gần gũi nhưng lại xa vời vô cùng. Trong lòng anh bỗng trào dâng một khao khát: được đặt chân một lần lên cái bờ bãi bên kia sông. Anh nhờ cậu con trai thực hiện giùm mình ước mơ ấy. Đứa con không hiểu ý bố nên nhận lời một cách miễn cưỡng. Trên đường đi, cậu ta lại sa vào đám chơi phá cờ trên hè phố và để lỡ chuyến đò duy nhất trong ngày. Từ tình huống này, Nhĩ chiêm nghiệm ra được cái quy luật phổ biến của đời người: "Con người ta trên đời thật khó tránh khỏi những điều vòng vèo chùng chình trong cuộc sống.." Ngồi cạnh bậu cửa, sau lưng chống gối kè cao, Nhĩ được nhìn thấy cánh buồm. Con đò, khách qua lại bến sông. Nhĩ nghĩ về vợ anh, đứa con trai của anh. Anh đã tìm thấy được nơi nương tựa là gia đình trong những ngày đau ốm. Ông giáo Khuyến, cụ già hàng xóm lại sang thăm Nhĩ. Cụ hốt hoàng chợt thấy mặt mũi Nhĩ đỏ rựng lên một cách khác thường. Ngay lúc ấy con đò ngang cũng vừa cập bến. Truyện đã thể hiện những suy nghĩ triết lí về cuộc đời.

Câu 3: Hai tình huống truyện:

1. Tình huống truyện này giúp nhân vật như lắng lại để chiêm nghiệm về cuộc đời, về những thứ vốn rất thân thuộc với anh => Khi còn trẻ, Nhĩ được đi đến rất nhiều nơi thông qua các chuyến công tác về cuối đời, anh mắc phải một căn bệnh hiểm nghèo nhận ra được vẻ đẹp của bãi bồi bên sông.

2. Những cám dỗ con người, nếu không đủ sức mạnh và sự tỉnh táo, ta không thể vượt qua nó => Nhĩ khao khát được đặt chân sang đó và cậu con trai lại sa vào đám đông chơi cờ thế bên hè phố, bỏ lỡ mất chuyến đò ngang trong ngày qua sông.

Câu 4: Đoạn văn giới thiệu văn bản Bến quê

Bài viết tham khảo

Nguyễn Minh Châu đã gửi gắm những suy tư triết lí về cuộc đời qua truyện Bến Quê. Trong truyện trong truyện ngắn “Bến quê, tác giả Nguyễn Minh Châu muốn nhắc nhở chúng ta trong cuộc đời mình không nên quên lãng những vẻ đẹp quen thuộc và bình dị ở quanh ta qua hình tượng nhân vật Nhĩ. Truyện ngắn được in trong tập truyện cùng tên của tác giả năm 1985. Nhân vật chính trong truyện là Nhĩ, anh từng được đặt chân tới  nhiều nơi trên trái đất trong những chuyến công tác nhưng không may anh lại mắc phải căn bệnh hiểm nghèo và dịch chuyển khó khăn. Trong lúc đó, anh nhận được sự chăm sóc tảo tần của người vợ, anh bỗng nhận ra điểm tựa lúc bệnh tật chính là gia đình nhỏ của mình. Nhìn sang mảnh đất bên kia sông, anh khao khát được đặt chân đến đó. Và anh gửi gắm giấc mơ đó vào cậu con trai nhưng cậu vì mải chơi nên đã không thực hiện được mong muốn cuối cùng của anh. Anh bỗng nghiệm ra một quy luật, ý nghĩa về cuộc đời: con người ta trên đường đời thật khó chánh khỏi những cái vòng vèo hoặc chùng chình.

Câu 5: Đoạn văn nên cảm nhận của em về nhân vật Nhĩ  trong tác phẩm Bến quê

Bài viết tham khảo

Nhân vật Nhĩ trong tác phẩm Bến quê đã được tác giả xây dựng nên để thể hiện một thông điệp sâu sắc. “Quá nửa đời phiêu bạt, con lại về úp mặt vào sông quê…” Câu hát vang lên như chứa đựng bao tâm tình của người con với nỗi nhớ quê hương trong ngày trở lại. Nhân vật Nhĩ trong tác phẩm Bến quê cũng vậy, trong những ngày cuối đời trên giường bệnh anh phát hiện ra vẻ đẹp lạ lùng của bãi bồi bên kia sông. Những cảnh sắc vốn thân quen, gần gũi đến thế mà giờ đây dường như rất mới mẻ với anh. Chính vào lúc gần đất xa trời anh mới nhận ra quê hương – nơi anh sinh ra,  giàu đẹp đến nhường nào. Mảnh đất máu thịt đã gắn bó với anh từ khi sinh ra và phút giây đau ốm anh trở lại với nơi bình yên ấy. Và trong những ngày khốn khó, căn bệnh buộc chặt anh trên chiếc giường bệnh, anh càng thấm hiểu hơn tình nghĩa sắc son vợ chồng. Giờ đây, anh mới có thời gian để ngắm nhìn vợ kĩ hơn trong tấm áo vá với những ngón tay gầy guộc. Anh thấu hiểu nỗi vất vả, đức hi sinh của Liên dành cho gia đình trong suốt bao năm qua và xót xa, ân hận: “Suốt đời anh chỉ làm em khổ tâm ”. Phải chăng khi con người cô đơn nhất họ mới nhận ra thứ tình cảm thiêng liêng, cao quý phải đâu xa mà chính là tình yêu với quê hương, gia đình. Hạnh phúc cả đời theo đuổi lại đến từ chính những điều giản dị, bình thường. Sự thấu hiểu muộn màng trong những ngày cuối đời dù sao cũng đem lại cho anh sự bình yên, tin cậy sau cả một đời bôn tẩu, kiếm tìm. Qua nhân vật Nhĩ, tác giả gửi gắm một thông điệp sâu sắc: Hãy trân trọng những hạnh phúc mà mình đang có, đừng để khi mất đi mới tiếc nuối, xót xa.