Nội dung đoạn thơ: Lục Vân Tiên gặp nạn (Nguyễn Đình Chiểu) | Văn học lớp 9

I. Đoạn thơ

Đêm khuya lặng lẽ như tờ,

Nghinh ngang sao mọc mịt mờ sương bay.

Trịnh Hâm khi ấy ra tay,

Vân Tiên bị ngã xô ngay xuống vời.

Trịnh Hâm giả tiếng kêu trời,

Cho người thức dậy lấy lời phui pha.

Trong thuyền ai nấy kêu la,

Đều thương họ Lục xót xa tấm lòng.

Vân Tiên mình luỵ  giữa dòng,

Giao long dìu đỡ vào trong bãi rày.

Vừa may trời đã sáng ngày,

Ông chài xem thấy vớt ngay lên bờ.

Hối con vầy lửa một giờ,

Ông hơ bụng dạ, mụ hơ mặt mày.

Vân Tiên vừa ấm chơn tay,

Ngẩn ngơ hồn phách như say mới rồi.

Ngỡ thân mình phải nước trôi,

Hay đâu còn hãy đặng ngồi dương gian.

Ngư ông khi ấy hỏi han,

Vân Tiên thưa hết mọi đàng gần xa.

Ngư rằng: “Người ở cùng ta,

Hôm mai hẩm hút với già cho vui”.

Tiên rằng: “Ông lấy chi nuôi,

Thân tôi như thể trái mùi trên cây.

Nay đà trôi nổi đến đây,

Không chi báo đáp mình này trơ trơ”.

Ngư rằng: “Lòng lão chẳng mơ,

Dốc lòng nhơn nghĩa há chờ trả ơn?

Nước trong rửa ruột sạch trơn,

Một câu danh lợi chi sờn lòng đây.

Rày voi mai vịnh vui vầy,

Ngày kia hứng gió đêm này chơi trăng.

Một mình thong thả làm ăn,

Khoẻ quơ chài kéo, mệt quăng câu dầm.

Nghêu ngao nay chích mai đầm,

Một bầu trời đất vui thầm ai hay.

Kinh luân đã sẵn trong tay,

Thung dung dưới thế vui say trong trời.

Thuyền nan một chiếc ở đời,

Tắm mưa chải gió trong vời Hàn Giang”.

II. Nội dung và ý nghĩa của đoạn thơ

Nội dung:

• Đoạn trích “Lục Vân Tiên gặp nạn” là phần thứ hai của truyện “Lục Vân Tiên” kể về sự việc Viên Tiên gặp nạn. Vân Tiên rơi vào hoàn cảnh bị mù lòa, và hết tiền cùng tiểu đồng bơ vơ nơi đất khách quê người thì gặp Trịnh Hâm đi thi trở về. Vốn đã có lòng đố kị, ganh ghét tài năng của Vân Tiên, trịnh Hâm lợi dụng cơ hội để hãm hại chàng. Hắn lừa tiểu đồng vào rừng trói lại rồi giả bộ đưa Vân Tiên xuống thuyền, hứa sẽ dẫn về quê nhà. Đợi đến đêm khuya vắng vẻ, hắn mới thực hiện hành động tội ác của mình.
• Đoạn thơ nói lên sự đối lập giữa thiện và ác, giữa nhân cách cao cả và những toan tính thấp hèn, đồng thời thể hiện thái độ quý trọng và niềm tin của tác giả đối với nhân dân lao động.

Ý nghĩa

• Xem trọng tình nghĩa giữa con người với con người trong xã hội: tình cha con, mẹ con, nghĩa vợ chồng, tình bè bạn, tình yêu thương cưu mang những người gặp cơn hoạn nạn.
• Đề cao tinh thần nghĩa hiệp, sẵn sàng cứu khổ phò nguy và thể hiện khát vọng của nhân dân hướng tới lẽ công bằng và những điều tốt đẹp trong cuộc đời (kết thúc có hậu của truyện; thiện thắng ác, chính nghĩa thắng gian tà
• Lên án cái xấu, cái ác đang lấp sau những mũ cao, áo dài của bọn người có địa vị cao sang.