Giải chi tiết KHTN 8 Cánh diều mới bài 33: Môi trường trong cơ thể và hệ bài tiết ở người
Giải bài 33: Môi trường trong cơ thể và hệ bài tiết ở người sách KHTN 8 cánh diều. Phần đáp án chuẩn, hướng dẫn giải chi tiết cho từng bài tập có trong chương trình học của sách giáo khoa. Hi vọng, các em học sinh hiểu và nắm vững kiến thức bài học.
KHỞI ĐỘNG
Em cảm thấy nhịp thở thay đổi như thế nào sau khi chạy nhanh 100 m? Giải thích.
Hướng dẫn trả lời:
- Sau khi chạy nhanh 100 m, nhịp thở nhanh hơn so với lúc bình thường.
- Giải thích: Khi chạy, cơ thể cần nhiều năng lượng cho sự hoạt động liên tục của cơ xương dẫn đến cường độ hô hấp tế bào tăng lên. Mà quá trình hô hấp tế bào cần O2 và thải ra khí CO2. Do đó, nhịp thở tăng lên để đáp ứng nhu cầu trao đổi khí (lấy O2, đào thải khí CO2) của cơ thể.
I. MÔI TRƯỜNG TRONG CƠ THỂ
1. Khái niệm môi trường trong cơ thể
Câu hỏi 1. Quan sát hình 33.1 và nêu các thành phần của môi trường trong cơ thể.
Hướng dẫn trả lời:
môi trường trong cơ thể gồm có tế bào, mao mạch máu, mao mạch bạch huyết, khoảng gian bào (chứa dịch mô)
Luyện tập 1. Cho biết trong trường hợp nào dưới đây có chỉ số môi trường trong mất cân bằng
Bảng 33.1
| Trường hợp | Chỉ số môi trường trong | Giá trị đo được | Những giá trị ở người trưởng thành bình thường |
| 1 | Thân nhiệt | 39,5 | 36 - 37,5 (bộ y tế 2008) |
| 2 | nồng độ Zn trong máu | 16,5 | 9,2 - 18,4 (bộ y tế 2018) |
Hướng dẫn trả lời:
trường hợp 1 có chỉ số môi trường trong mất cân bằng
2. Vai trò của sự duy trì ổn định môi trường trong cơ thể
Luyện tập 2. Một người phụ nữ 28 tuổi có kết quả một số chỉ số xét nghiệm máu thể hiện ở bảng 33.2. Em hãy nhận xét về các chỉ số này. Theo em người này cần chú ý gì trong khẩu phần ăn?
Bảng 33.2 Kết quả xét nghiệm một số chỉ số máu
Họ tên người xét nghiệm: N.H.T
Giới tính: nữ Tuổi: 28
Kết quả xét nghiệm máu
| Chỉ số | Kết quả xét nghiệm | Ngưỡng giá trị ở người trưởng thành bình thường |
| Glucose (mmol/l) | 7,4 | 3,9 - 5,6 (Bộ y tế 2020) |
| Ủic acid (mg/dl) | 5,6 | Nam: 2,5 - 7 Nữ: 1,5 - 6 (ACR 2020) |
Hướng dẫn trả lời:
Dựa vào kết quả kiểm tra thấy, người phụ nữ này có chỉ số Glucose cao hơn người trưởng thành bình thường
Một số chú ý trong khẩu phần ăn
hạn chế tinh bột (carbohydrate) trong bữa ăn; hạn chế các thực phẩm chứa đường đơn (bánh, kẹo, nước ngọt) để tránh đường huyết tăng cao sau ăn; sử dụng lượng chất béo vừa phải, ưu tiên acid béo không bão hòa từ các nguồn thực phẩm cá hồi, cá ngừ, cá thu, dầu nành, dầu phộng… để tránh rối loạn chuyển hóa; tăng cường rau xanh, trái cây ít ngọt để cung cấp chất xơ, vitamin và khoáng chất.
cần chia nhỏ bữa ăn (5-6 bữa/ngày) để tránh tăng đường huyết quá mức sau ăn và hạ đường huyết khi xa bữa ăn.
II. HỆ BÀI TIẾT
1. Chức năng của hệ bài tiết
Câu hỏi 3. Dựa vào bảng 33.3, nêu vai trò của da, gan, phổi và thận trong hệ bài tiết
Hướng dẫn trả lời:
| Vai trò | |
| Da | Điều hoà thân nhiệt, bài tiết mồ hôi |
| Gan | là trung tâm của nhiều quá trình chuyển hóa, thải độc cho cơ thể |
| Phổi | Trao đổi khí |
| Thận | để lọc máu và tạo thành nước tiểu. |
2. Cấu tạo của hệ bài tiết nước tiểu
Câu hỏi 4. Quan sát hình 33.3 và cho biết
a) Tên các cơ quan của hệ bài tiết nước tiểu
b) Tên các bộ phận cấu tạo của thận
Hướng dẫn trả lời:
a) Tên các cơ quan của hệ bài tiết nước tiểu: thận, ống dẫn nước tiểu, bóng đái và ống đái.
b) Tên các bộ phận cấu tạo của thận: cầu thận và các ống thận (ống lượn gần, ống lượn xa, ống góp).
3. Một số bệnh liên quan đến hệ bài tiết nước tiểu
Câu hỏi 5. Nêu tên, nguyên nhân một số bệnh về hệ bài tiết nước tiểu mà em biết
Hướng dẫn trả lời:
BỆNH | NGUYÊN NHÂN |
Nhiễm trùng đường tiết niệu | xảy ra khi có vi khuẩn xâm nhập vào hệ bài tiết |
Tiểu không tự chủ | chủ yếu là do tuyến tiền liệt mở rộng, làm tắc nghẽn bàng quang. ở nữ giới thường xảy ra do sa xương chậu hoặc là kết quả của nhiều lần sinh nở. |
Viêm bàng quang kẽ | Nguyên nhân gây bệnh về hệ bài tiết nước tiểu này vẫn chưa được xác định rõ. |
sỏi thận | Những viên sỏi thận hình thành khi sự tích tụ hóa chất trong nước tiểu tạo thành một hoặc nhiều khối rắn với nhiều kích thước. |
Suy thận | tình trạng mạn tính thường do biến chứng của các bệnh lý khác như đái tháo đường, tăng huyết áp. Trong khi đó, suy thận cấp tính thường là do chấn thương có tác động mạnh đến thận. |
Luyện tập 3. Vì sao nhịn tiểu lại là thói quen gây hại cho hệ bài tiết
Hướng dẫn trả lời:
Thói quen nhịn tiểu xảy ra trong nhiều năm sẽ làm bệnh nhân mất khả năng kiểm soát các cơ vòng ngoài bàng quang khiến nước tiểu rò rỉ tạo thành nguyên nhân khởi nguồn cho một chuỗi các bệnh lý tại thận và ngoài thận như nhiễm khuẩn niệu đạo, bàng quang, thận.
4. Một số thành tựu trong chữa bệnh liên quan đến thận
Câu hỏi 6. Quan sát hình 33.5 và cho biết đường di chuyển của máu trong máy chạy thận nhân tạo. Theo em bộ phận nào của thận nhân tạo thực hiện chức năng của thận trong cơ thể
Hướng dẫn trả lời:
đường di chuyển của máu là máu chưa lọc ---> máy bơm máu ---> máy lọc máu ---> máy điều chỉnh áp lực ---> cơ thể
Theo em máy lọc máu của thận nhân tạo thực hiện chức năng của thận trong cơ thể