Hướng dẫn giải nhanh Tin học 11 định hướng Tin học ứng dụng Cánh diều bài 1: Bài toán quản lý và sơ sở dữ liệu

KHỞI ĐỘNG

Câu hỏi: Có một số cụm từ mà em đã từng nghe và có thể em đã từng dùng, ví dụ: Quản lí học sinh, Quản lí nhân sự, Quản lí chi tiêu cá nhân… Theo em, việc quản lí có liên quan đến việc lưu trữ và xử lí dữ liệu không? Hãy nêu một việc em đã làm để quản lí một hoạt động nào đó của mình?

Hướng dẫn trả lời:

- Có liên quan.

- Em đã quản lí chi tiêu của mình bằng cách ghi chép lại chi phí sử dụng mỗi ngày và xem xét những khoản không cần thiết, từ đó có những hoạt động cắt giảm chi tiêu để sử dụng chúng vào mục đích khác thiết yếu hơn.

3. CƠ SỞ DỮ LIỆU VÀ PHẦN MỀM HỆ QUẢN TRỊ CƠ SỞ DỮ LIỆU

Câu 1: Theo em, có nên dùng phần mềm soạn thảo văn bản hay phần mềm bảng tính để tạo lập hồ sơ, cập nhập và khai thác thông tin trong hồ sơ phục vụ công tác quản lý của một tổ chức hay không? Vì sao?

Hướng dẫn trả lời:

- Không nên dùng.

- Bởi vì các ứng dụng này không thể lưu trữ dữ liệu có kích thước lớn và không thực hiện quản lý thông tin hiệu quả, nên chúng không phù hợp cho công việc dài hạn và không đạt hiệu quả mong muốn.

4. THỰC HÀNH TÌM HIỂU CÁC YÊU CẦU CỦA MỘT BÀI TOÁN QUẢN LÍ VÀ CSDL PHỤC VỤ BÀI TOÁN ĐÓ

Câu 1: Em hãy hình dung việc quản lí thư viện của một trường học, thảo luận với bạn và thực hiện các yêu cầu sau đây:

a. Mô tả hoạt động của thư viện

b. Liệt kê những dữ liệu cần có trong CSDL

c. Nêu ví dụ: Nêu ít nhất 2 ví dụ cho các công việc sau đây:

- Cập nhập dữ liệu (cho CSDL)

- Tìm kiếm dữ liệu

- Thống kê và báo cáo

Hướng dẫn trả lời:

a. Mô tả hoạt động của thư viện:

- Cho mượn và trả sách.

- Sử dụng dữ liệu từ hệ thống để xác định người nào đang mượn sách.

- Sử dụng dữ liệu từ hệ thống Trả sách để xác định ai đã trả sách.

- Sử dụng dữ liệu từ hệ thống Thông tin sách để biết một quyển sách cụ thể đã được cho mượn và chưa được trả lại.

b. Liệt kê những dữ liệu cần có trong CSDL

- Dữ liệu của người đọc cần bao gồm: Số thẻ thư viện, họ tên và địa chỉ.

- Dữ liệu của sách cho mượn cần bao gồm: Mã sách, Tên sách, Tác giả, v.v.

c. - Cập nhật dữ liệu trong CSDL:

• Ví dụ 1: Khi có một học sinh mới đăng ký thẻ thư viện, cần thêm thông tin của học sinh này vào CSDL.

• Ví dụ 2: Khi có sách mới được thêm vào thư viện, cần cập nhật thông tin về sách, bao gồm tên sách, tác giả, năm xuất bản, v.v.

- Tìm kiếm dữ liệu:

• Ví dụ 1: Tìm kiếm xem trong thư viện có sách có tựa đề "Tôi tài giỏi, bạn cũng thế" không?

• Ví dụ 2: Tìm kiếm thông tin về người đọc có số thẻ thư viện nào đang mượn sách.

- Thống kê và tạo báo cáo:

• Ví dụ 1: Thống kê số lượng sách về lĩnh vực Tin học trong thư viện (giả sử sách về Tin học có mã sách bắt đầu bằng TH).

• Ví dụ 2: Tạo báo cáo về số lượng mượn sách trong một tháng cụ thể.

VẬN DỤNG

Câu 1: Giả sử dùng một bảng để chứa dữ liệu thể hiện thông tin về những người được mượn sách ở thư viện (những người có thẻ thư viện), em hãy chỉ ra một vài điều kiện cho dữ liệu trong bảng đó nhằm đảm bảo tính chính xác của thông tin. Theo em, nếu dùng một phần mềm bảng tính để tạo lập, lưu trữ bảng dữ liệu đó thì phần mềm bảng tính có tự động kiểm soát các cập nhập dữ liệu để đảm bảo được các được các điều kiện đã đặt ra hay không?

Hướng dẫn trả lời:

Theo em, nếu sử dụng một ứng dụng bảng tính để tạo và lưu trữ bảng dữ liệu, thì ứng dụng bảng tính sẽ tự động thực hiện kiểm tra và quản lý các cập nhật dữ liệu để đảm bảo tuân thủ các điều kiện đã thiết lập, do đó việc quản lý sẽ được thực hiện một cách chặt chẽ.

CÂU HỎI TỰ KIỂM TRA

Câu 1: Trong các câu sau đây, câu nào đúng?

a. CSDL là tập hợp dữ liệu được lưu trữ trên thiết bị nhớ phục vụ cho hoạt động của một cơ quan, đơn vị nào đó.

b. Hệ CSDL của một đơn vị là phần mềm quản trị CSDL của đơn vị đó.

c. Các giá trị dữ liệu được lưu trữ trong CSDL phải thoả mãn được một số ràng buộc để góp phần đảm bảo được tính đúng đắn của thông tin.

d. Hệ quản trị CSDL là chương trình kiểm soát được các cập nhập dữ liệu.

Hướng dẫn trả lời:

Đáp án đúng: a, b, d.

Câu 2: Theo em, những ứng dụng nào sau dưới đây cần có CSDL?

a. Quản lí bán vé máy bay.

b. Quản lí chi tiêu cá nhân.

c. Quản lí cước phí điện thoại

d. Quản lí một mạng xã hội.

Hướng dẫn trả lời:

Đáp án đúng: a. b. c.