Bài soạn siêu ngắn ngữ văn 10 chân trời bài Huyện Trìa xử án

[toc:ul]

[Trước khi đọc] Câu hỏi: Bạn biết gì về các con vật nghêu, sò, ốc, hến, hà, hàu, trìa,...? Bạn nghĩ thế nào khi tên các con vật này được dùng để đặt tên cho các nhân vật trong tác phẩm văn học?

Trả lời:

• Sinh vật sống ven biển. 
• Cách đặt tên khá thú vị và gây ấn tượng

[Đọc văn học] Câu 1: Chú ý nội dung tự giới thiệu trong lời xưng danh của nhân vật quan huyện ở đoạn này

[Đọc văn học] Câu 2: Chú ý mục đích xử kiện của Huyện Trìa qua lời xưng danh của nhân vật này

[Đọc văn học] Câu 3: Những điều Trùm Sò ( kẻ mất trộm) khai báo ở đây, liệu có được Huyện Trìa và Đế Hầu chú ý xét xử không ?

Trả lời:

Có thể thấy là không

[Đọc văn học] Câu 4: Đoạn này Đề Hầu đang nói về ai ,với ai ?

Trả lời:

Nói về Huyện Trìa và đây là lời Đề Hầu tự nói với mình

[Đọc văn học] Câu 5: Lời phán quyết này của Huyện Trìa có dựa trên sự thật và có mang lại công bằng cho các bên: Vợ chồng Trùm Sò và Thị Hến ?

Trả lời:

Lời phán quyết dựa theo cảm tính của Huyện Trìa, chỉ mang lại lợi ích cho Thị Hến còn vợ chồng Trùm Sò coi như không được gì

[Sau khi đọc] Câu 1: Xác định đặc điểm ngôn ngữ kịch trong văn bản Huyện Trìa xử án bằng việc thực hiện yêu cầu dưới đây

a. Nêu ví dụ về lời đối thoại, độc thoại, bàng thoại của nhân vật và lời chỉ dẫn sân khấu

b. Cho biết nhân vật nào có số lượt lời nhiều nhất, giải thích lí do

c. Chỉ ra một số dấu hiệu cho thấy các lời thoại của nhân vật trong văn bản trên mang đặc điểm của thơ hoặc văn vần

d. Cho biết vì sao trong lời thoại của nhân vật, một số từ ngữ lại được tách riêng ra và đặt trong ngoặc đơn. Ví dụ:

ĐỀ HẦU;(-Dạ! thưa quan bọn này)

...

HUYỆN TRÌA:

(Em) Phải năng lên hầu gần quan

(Thời) Ai dám nói vu oan gieo họa

Trả lời: 

a. Ví dụ

- Đối thoại:

Đề Hầu : Bắt tới chốn huyện nha,

               Xin ngài ra xử đoán..

Huyện Trìa: Thôi ,đây đã biết

                   Lựa đó phải thưa..

- Đọc thoại: 

Đế Hầu :  Mụ đà nên tệ

              Ông Huyện cũng xằng,

              Phen này ông bày mặt thú lang

              Huếch với mụ ắt râu trụi lủi

- Bàng thoại:

Tri huyện Trìa là mỗ/nội hạt tiếng khen khen ta/ Cầm đường ngày tháng vào ra/Hoa nguyệt hôm mai thong thả''

b. Nhân vật Huyện Trìa có số lượt lời nhiều nhất vì đây là trong phiên xử án, thuộc bổn phận của Huyện Trìa

c. Chỉ ra một số dấu hiệu cho thấy các lời thoại của nhân vật trong văn bản trên mang đặc điểm của thơ hoặc văn vần

''Nội hạt tiếng khen khen ta

Cầm đường ngày tháng vào ra/

Hoa nguyệt hôm mai thong thả''

Đây là gieo vần ''a''. Cách gieo vần đặc trưng trong thơ ca

d. Đây như đoạn đệm chuyển lời trong tuồng, nâng cảm xúc của nhân vật lên cao

[Sau khi đọc] Câu 2: Chỉ ra mâu thuẫn giữa các nhân vật trước và trong phiên tòa. Phân tích nguyên nhân làm nảy sinh, chuyển hóa mâu thuẫn đó

Trả lời:

• Từ trước, Huyện Trìa đã biết được tính cách của Đề Hầu: hay nói bậy, điêu toa, đáng ghét và đáng ngờ
• Huyện Trìa trong phiên tòa đã mủi lòng trước Thị Hến và có ý thiên vị

-> Nguyên nhân chính dẫn đến mâu thuẫn là do Đế Hầu và Huyện Trìa đền mê sắc đẹp của Thị Hến nên muốn lấy lòng, ban ơn cho thị và xử ép Trùm Sò.

[Sau khi đọc] Câu 3 : Từ lời xưng danh ( bàng thoại) của Huyện Trìa và lời ông ta đối thoại với các  nhân vật có trong phiên tòa, nhận xét về tính cách của nhân vật này

Trả lời: Huyện Trì là một người ham hư vinh, không chỉ thế còn là một kẻ tự cao nhưng đồng thời cũng sợ vợ 

[Sau khi đọc] Câu 4: Bạn có nhận xét thế nào về tình cảm, cảm xúc của tác giả thể hiện qua ngôn ngữ kịch trong Huyện Trìa xử án ?

Trả lời: Tác giả bày tỏ sư mỉa mai, châm biếm đối với từng hân vật trong từng lời thoại.

[Sau khi đọc] Câu 5: Xác định đề tài và nêu cảm hứng chủ đạo của văn bản Huyện Trìa xử án. Theo bạn tích truyện của vở tuồng Nghêu, Sò, Ốc, Hến lấy từ đâu ? Nêu một vài căn cứ giúp bạn nhận biết văn bản Huyện Trìa xử án ( trong vở tuồng Nghêu, Sò, Ốc,Hến) được sáng tác, lưu truyền theo phương thức truyền miệng

Trả lời:

- Đề tài :là câu chuyện châm biếm hình ảnh những quan lại không liêm chính ngày xưa xử án 

- Cảm hứng chủ đạo: Cuộc sống của con người trong xã hội phong kiến tiểu nông

- Trích truyện của Nghêu, Sò, Ốc, Hến được lấy từ dân gian truyền miệng

- Vì nó có nhiều dị bản khác nhau. Đoạn trích từ một vở tuồng đồ- thường được xây dựng, lưu truyền dưới dạng truyền miệng

Câu 6 : Từ lời phán cuối cùng của Huyện Trìa, lời than của Trùm Sò, lời tri ân của Thị Hến, bạn có nhận xét gì về kết quả của phiên tòa?

Trả lời: 

Kết quả của phiên tòa xét xử của Huyện Trìa không công bằng và khá nực cười. Huyện Trìa đã xử theo cảm tính cá nhân bởi ham mê sắc đẹp của Thị Hến.

[Sau khi đọc] Câu 7: Từ việc đọc hiểu văn bản trên, cho biết: khi đọc, phân tích một kịch bản tuồng nói riêng, văn bản kịch nói chung, ta cần lưu ý những điều gì?

Trả lời:

• Xác định được đề tài, nội dung chính của văn bản
• Xác định các nhân vật, những lời đối thoại, độc thoại, bàng thoại
• Hiểu được ý nghĩa, quan điểm mà tác giả muốn gửi gắm đến 
• Xác định được thể loại văn bản