Giải chi tiết KHTN 8 kết nối mới bài 23: Tác dụng của dòng điện

MỞ ĐẦU

Câu hỏi: Khi có dòng điện trong mạch, ta không nhìn thấy các hạt mang điện dịch chuyển, nhưng ta có thể nhận biết sự tồn tại của dòng điện qua các tác dụng của nó. Em có thể kể ra dòng điện có những tác dụng gì?

Hướng dẫn trả lời:

Dòng điện có những tác dụng:
- Tác dụng nhiệt.
- Tác dụng phát sáng.
- Tác dụng hóa học.
- Tác dụng sinh lí.

I. TÁC DỤNG NHIỆT

Hoạt động: Thí nghiệm

Chuẩn bị: nguồn điện 9V, dây nối, công tắc K, sợi dây sắt AB, vài mảnh giấy, điện trở R có giá trị nhỏ.

Tiến hành:

- Lắp mạch điện như Hình 23.1
- Đóng công tắc K. Quan sát hiện tượng xảy ra với các mảnh giấy. Hiện tượng đó chứng tỏ điều gì?

Hướng dẫn trả lời: 

Khi đóng công tắc K, quan sát hiện tượng ta thấy, các mảnh giấy dần bị nóng lên, nám đen để lâu hơn thì cháy đứt và rơi xuống.

Câu hỏi: Nêu một số ví dụ trong đời sống ứng dụng tác dụng nhiệt của dòng điện.

Hướng dẫn trả lời: 

Trong đời sống có nhiều thiết bị ứng dụng tác dụng nhiệt của dòng điện như:
+ Bàn là: sử dụng tác dụng nhiệt của dòng điện để làm nóng dụng cụ là dễ dàng làm phẳng quần áo.
+ Đèn sợi đốt: sử dụng tác dụng nhiệt của dòng điện để làm nóng dây tóc làm dây tóc phát sáng.
+ Quạt sưởi: sử dụng tác dụng nhiệt của dòng điện để làm nóng không khí.
+ Ấm điện: sử dụng tác dụng nhiệt của dòng điện để làm nóng nước.

II. TÁC DỤNG PHÁT SÁNG

Hoạt động: Thí nghiệm
Dụng cụ:
- Nguồn điện 3 V.
- Đèn điốt phát quang Đ (đèn LED).
- Điện trở R (có tác dụng bảo vệ đèn LED không bị hỏng).
- Công tắc K.
Tiến hành:
- Lắp mạch điện như Hình 23.2.
- Đóng công tắc K. Quan sát đèn LED.
- Đảo ngược hai đầu dây đèn LED, đóng công tắc K. Đèn LED có sáng không?

Hướng dẫn trả lời: 

Lắp mạch điện như hình sao cho bản cực nhỏ của đèn với cực dương của nguồn điện và bản kim loại lớn hơn được nối với cực âm, ta thấy đèn LED sáng. Khi đảo ngược hai đầu dây đèn LED, đóng công tắc ta thấy đèn không sáng.

Câu hỏi: Qua thí nghiệm, rút ra kết luận gì về tác dụng của dòng điện.

Hướng dẫn trả lời: 

Dòng điện có thể làm đèn điện phát sáng đó là tác dụng phát sáng của dòng điện.

III. TÁC DỤNG HOÁ HỌC

Hoạt động: Thí nghiệm
Chuẩn bị:
- Nguồn điện 6 V.
- Bóng đèn pin Đ.
- Công tắc K.
- Bình đựng dung dịch muối copper (II) sulfate (CuSO4).
- Hai thỏi than được nối với hai cực của nguồn điện.
Tiến hành:
- Lắp mạch điện như Hình 23.4.
- Đóng công tắc K, quan sát hiện tượng xảy ra. 

Đèn Đ có sáng không? Sau vài phút, nhấc thỏi than nối với cực âm của nguồn điện ra ngoài, thỏi than có màu gì?

Hướng dẫn trả lời:

- Khi đóng công tắc, ta thấy đèn Đ có sáng.
- Sau vài phút, nhấc thỏi than nối với cực âm của nguồn điện ra ngoài, thỏi than có màu hơi đỏ gạch (được phủ một lớp đồng).

IV. TÁC DỤNG SINH LÍ

Câu hỏi 1: Nêu ví dụ ứng dụng tác dụng phát sáng của dòng điện trong thực tế.

Hướng dẫn trả lời:

Ví dụ ứng dụng tác dụng phát sáng của dòng điện trong thực tế:
- Làm sáng bóng đèn bút thử điện để nhận biết có điện hay không.
- Làm đèn đi - ốt phát quang (đèn LED) trong các dụng cụ như ra - đi – ô, máy tính, điện thoại, …
- Làm đèn ống phát sáng: Có chất bột phát quang phủ bên trong thành ống. Khi dòng điện chạy qua, chất bột này phát sáng nên đèn nóng lên rất ít.

Câu hỏi 2: Vì sao khi trời mưa gió, không được lại gần dây điện rơi xuống mặt đường? 

Hướng dẫn trả lời: 

Tránh bị điện giất, nguy hiểm đến tính mạng