Giải chi tiết KHTN 8 kết nối mới bài 35: Hệ bài tiết ở người

MỞ ĐẦU

Câu hỏi: Để kéo dài sự sống cho những người bị bệnh suy thận, người ta thường phải chạy thận nhân tạo hoặc ghép thận. Em hãy giải thích tại sao.

Hướng dẫn trả lời:

Ở những người bị bệnh suy thận, thận của họ bị suy giảm chức năng hoặc không thể thực hiện được chức năng lọc máu, làm cho các chất độc hại, chất thải tích tụ trong cơ thể gây rối loạn các hoạt động sống, đe dọa trực tiếp đến tính mạng của bệnh nhân. Vì vậy, phải ghép thận (thay thế thận khỏe mạnh) hoặc chạy thận nhân tạo (sử dụng máy chạy thận để lọc máu thay cho thận) nhằm giúp đảm bảo việc đào thải các chất độc, chất thải trong máu ra khỏi cơ thể, kéo dài sự sống cho bệnh nhân.

I. CẤU TẠO VÀ CHỨC NĂNG CỦA HỆ BÀI TIẾT

1. Chức năng của hệ bài tiết
2. Cấu tạo của hệ bài tiết nước tiểu

Câu hỏi: Đọc đoạn thông tin trên kết hợp với quan sát hình 35.1 kể tên các cơ quan của hệ bài tiết nước tiểu và các bộ phận chủ yếu của thận.

Hướng dẫn trả lời:

Hệ bài tiết nước tiểu gồm hai quả thận, ống dẫn nước tiểu, ống đái, bóng đái. Các bộ phận chủ yếu của thận gồm: bể thận, phần vỏ, phần tuỷ, cầu thận, ống góp, động mạch đến, động mạch đi. 

II. MỘT SỐ BỆNH VỀ HỆ BÀI TIẾT

1. Bệnh sỏi thận
2. Bệnh viêm cầu thận
3. Bệnh suy thận

Hoạt động: Đề xuất biện pháp bảo vệ hệ bài tiết
Đọc thông tin trong bảng 35.1 và đề xuất biện pháp phù hợp để bảo vệ hệ bài tiết rồi hoàn thành bảng theo mẫu bảng 35.1
Bảng 35.1

Hướng dẫn trả lời:

III. MỘT SỐ THÀNH TỰU GHÉP THẬN, CHẠY THẬN NHÂN TẠO

1. Ghép thận

2. Chạy thận nhân tạo

Hoạt động: Tìm hiểu một số thành tựu ghép thận, chạy thận nhân tạo

Thảo luận nhóm để thực hiện các yêu cầu sau

1. Thực hiện tìm hiểu một số thành tựu ghép thận và chạy thận nhân tạo ở Việt Nam trên thế giới
2. Nêu quan điểm của em về vệ tinh nhân văn của việc hiến thận.

Hướng dẫn trả lời:

1. Một số thành tựu ghép thận và chạy thận nhân tạo ở Việt Nam và thế giới:

Theo báo cáo của Hội đồng châu Âu, số ca ghép thận tính trên một triệu dân hằng năm cho các khu vực là: châu Mĩ 45 ca, châu Âu 32 ca, châu Á – Thái Bình Dương 7 – 8 ca,... Cũng theo số liệu của Hội đồng châu Âu, trong năm 2012, tổng số các trường hợp ghép thận tại 27 nước châu Âu là 18 854 trường hợp. Tình hình phân bố ghép thận theo khu vực cho thấy, châu Âu và châu Mĩ vẫn đứng đầu thế giới về số ca cấy ghép. Đông Nam Á và châu Phi vẫn là những vùng có số ca ghép thuộc nhóm thấp nhất thế giới. Những thông tin này cho thấy vai trò của việc tuyên truyền hiến tạng đặc biệt là hiến thận cứu người là rất cần thiết hiện nay.

Tháng 1 năm 2022, tại Bệnh viện Chợ Rẫy đã thực hiện thành công kĩ thuật ghép thận bất tương hợp nhóm máu tử người vợ cho chồng. Đây là trường hợp đầu tiên ghép thận không cùng nhóm máu tại Việt Nam; Bệnh viện Nhi Đồng 2 đã ghép thận thành công từ người hiến chết não cho bệnh nhi nam, 15 tuổi. Đây là những thành công khẳng định vị thế của y học Việt Nam trong nền y học hiện đại thế giới.

2. Hiến tạng nói chung và hiến thận nói riêng cho người bệnh và y tế là một việc làm cao đẹp, có thể giúp ích cho người bệnh và cho khoa học. Hàng ngàn người trên khắp thế giới đã được cứu và kéo dài sự sống nhờ người hiến thận. Tuy nhiên, do những quan niệm hoặc tâm lí sợ hãi, nên vấn đề này vẫn chưa thực sự được ủng hộ rộng rãi. Hiện nay, có rất nhiều người đăng kí hiến tạng sau khi chết, điều này càng mở ra nhiều cơ hội sống khỏe mạnh cho nhiều bệnh nhân, đây là tinh thần nhân văn, nhân ái vô cùng cao đẹp.

IV. DỰ ÁN, BÀI TẬP: ĐIỀU TRA MỘT SỐ BỆNH VỀ THẬN TRONG TRƯỜNG HỌC HOẶC ĐỊA PHƯƠNG

Câu hỏi: Kể tên một số loại thực phẩm phù hợp với người bị bệnh sỏi thận, suy thận và viêm cầu thận.

Hướng dẫn trả lời: 

– Các loại thực phẩm phù hợp với người bị bệnh sỏi thận, suy thận và viêm cầu thận: rau, củ, quả tươi nhằm cung cấp vitamin và chất xơ cho cơ thể, giúp tiêu hoá nhanh, tránh ứ đọng trong ruột, giảm thiểu sự tái hấp thụ chất oxalate từ ruột gây sỏi trong hệ bài tiết; không nên ăn quá nhiều thịt, dễ dẫn đến sỏi thận,...