Giải chi tiết KHTN 8 kết nối mới bài 43: Quần xã sinh vật

MỞ ĐẦU

Câu hỏi: Trong một khoảng không gian xác định luôn có nhiều quần thể cùng tồn tại tạo nên một cấp độ tổ chức sống cao hơn, đó là quần xã sinh vật. Quần xã sinh vật là gì và có những đặc trưng cơ bản nào?

Hướng dẫn trả lời: 

- Quần xã sinh vật là một tập hợp các quần thể sinh vật thuộc nhiều loài khác nhau, cùng sống trong một không gian và thời gian nhất định.
- Các đặc trưng cơ bản của quần xã gồm: độ đa dạng và thành phần loài trong quần xã.

I. KHÁI NIỆM QUẦN XÃ SINH VẬT

Câu hỏi 1: Kể tên một số quần thể có trong Hình 43.1.

Hướng dẫn trả lời: 

Một số quần thể có trong Hình 43.1: Quần thể cá, vịt ếch, bươm bướm, sen, rong, ...

Câu hỏi 2: Lấy thêm ví dụ về quần xã sinh vật và chỉ ra các thành phần quần thể trong quần xã đó.

Hướng dẫn trả lời:

Ví dụ: Ruộng lúa là một quần xã sinh vật, gồm có các quần thể như: lúa, cỏ, giun đất, vi sinh vật,…

• Lúa che mát, chắn bớt gió cho cỏ.
• Cỏ che mát, giữ ẩm cho gốc lúa, đồng thời cạnh tranh chất dinh dưỡng trong đất với gốc lúa.
• Lúa, cỏ giữ cho đất ẩm, có nhiệt độ thích hợp cho hệ vi sinh vật phát triển.
• Giun đất làm tơi xốp cho lúa, cỏ.
• Vi sinh vật biến đổi xác thực vật, động vật thành chất mùn cho cỏ và lúa.

II. MỘT SỐ ĐẶC TRƯNG CƠ BẢN CỦA QUẦN XÃ

Câu hỏi: Hãy sắp xếp các quần xã trong hình 43.2 theo thứ tự giảm dần về độ đa dạng. Tại sao lại có sự khác biệt lớn về độ đa dạng giữa các quần xã này

Hướng dẫn trả lời:

Độ đa dạng của các quần xã theo thứ tự giảm dần: rừng nhiệt đới > rừng ôn đới > Đồng cỏ > Sa mạc

Câu hỏi 1: Lấy ví dụ về loài ưu thế trong quần xã.

Hướng dẫn trả lời:

Ví dụ về loài ưu thế trong quần xã: Lúa là loài ưu thế trong quần xã ruộng lúa; một số loài như cây Sồi xanh, thành ngạch là loài ưu thế trong quần xã rừng ở Vườn quốc gia Ba Vì,…

Câu hỏi 2: Cho các loài sinh vật gồm lim xanh, gấu trắng, bò, lạc đà, lúa nước, đước. Em hãy xác định loài đặc trưng tương ứng với các quần xã sinh vật: bắc cực, sa mạc, rừng ngập mặn.

Hướng dẫn trả lời:

Quần xã Bắc cực loài đặc trưng gấu trắng
Quần xã sa mạc loài đặc trưng lạc đà
Quần xã loài rừng ngập mặn đặc trưng đước

III. BẢO VỆ ĐA DẠNG SINH HỌC TRONG QUẦN XÃ

Hoạt động: Đọc thông tin và thảo luận nhóm về hiệu quả của các biện pháp dưới đây trong việc bảo vệ đa dạng sinh học trong quần xã.

1. Bảo vệ môi trường sống của các loài trong quần xã.
2. Cấm săn bắn động vật hoang dã có nguy cơ tuyệt chủng.
3. Trồng rừng ngập mặn ven biển.
4. Phòng chống cháy rừng.

Hướng dẫn trả lời:

Hiệu quả của các biện pháp dưới đây trong việc bảo vệ đa dạng sinh học trong quần xã: