Giải sách bài tập Sinh học 11 cánh diều bài 14: Tập tính ở động vật

Tự luận

Câu 2.35: Phân tích vai trò của tập tính đối với đời sống động vật. Lấy ví dụ minh hoạ.

Hướng dẫn trả lời:

Một số vai trò của tập tính và ví dụ minh hoạ:

- Tìm kiếm, lấy thức ăn: Ong chỉ đường cho các con ong thợ khác về vị trí của hoa bằng “kiểu múa lắc bụng”. Kiến chỉ đường cho các con kiến khác về vị trí thức ăn bằng cách tiết ra pheromone. Tập tính săn mồi của thú,...

- Tìm kiếm bạn tình, nâng cao cơ hội truyền gene: Con bướm cái tiết pheromone dẫn dụ con đực, tập tính khoe mẽ, ve vãn bạn tình, giao phối, đẻ trứng, đẻ con, ấp trứng và chăm sóc con non.

- Bảo vệ lãnh thổ: Tập tính dùng các chất tiết từ tuyến thơm, nước tiểu,... để đánh dấu và xác định vùng lãnh thổ. Tập tính chiến đấu với những kẻ xâm phạm lãnh thổ bằng các trận giao tranh quyết liệt như ở sư tử, chó sói,...

- Tìm kiếm môi trường sống thuận lợi: Tập tính di cư ở động vật. Khi di cư, động vật trên cạn như chim, côn trùng định hướng nhờ vị trí Mặt Trời, Mặt Trăng, sao, địa hình (bờ biển, các dãy núi). Động vật dưới nước như cá định hướng dựa vào thành phần hoá học của nước và hướng dòng nước chảy.

- Báo hiệu nguy hiểm: Tiếng kêu, tiếng hú của chim, thú báo cho đồng loại khi nhìn thấy kẻ thù.

Câu 2.36: Giải thích cơ sở thần kinh của tập tính học được.

Hướng dẫn trả lời:

Cơ chế thần kinh của tập tính học được là hình thành chuỗi phản xạ có điều kiện. Đó là quá trình hình thành các mối quan hệ mới (synapse) giữa các neuron. Ban đầu, phản xạ có điều kiện được hình thành trên nền phản xạ không điều kiện, sau đó là trên nền các phản xạ có điều kiện đã hình thành bền vững. Tập tính ngày càng hoàn thiện do phần học tập được bổ sung ngày càng nhiều và càng chiếm ưu thế so với phần bẩm sinh.

Câu 2.37: Nêu một số ứng dụng của tập tính trong thực tiễn.

Hướng dẫn trả lời:

Một số ứng dụng của tập tính trong thực tiễn:

- Chọn lọc, thuần dưỡng những động vật hoang dã thành những vật nuôi nhưng vẫn giữ được tập tính có lợi của loài ban đầu. Ví dụ: chó bảo vệ nhà, mèo bắt chuột, ong tạo mật,...

- Chọn các loài thiên địch để tiêu diệt sâu hại cây trồng. Ví dụ: Loài ong mắt đỏ có tập tính đẻ trứng trong cơ thể sâu hại cây trồng nên được sử dụng là loài thiên địch.

- Sử dụng pheromone để dẫn dụ động vật. Ví dụ: Sử dụng pheromone tách chiết từ con bướm cái để tạo bẫy dẫn dụ các con bướm đực của loài sâu hại giúp giảm bớt sự sinh sản của loài này trong tự nhiên.

- Dạy động vật những phản xạ phục vụ đời sống. Ví dụ: huấn luyện chó nghiệp vụ phát hiện chất độc, dạy ngựa kéo xe,...

- Tăng hiệu quả học tập ở người bằng đa dạng hoá các phương pháp học tập để phù hợp với lứa tuổi, cá thể và nội dung học tập.