Câu 1: Quan sát hình 35.1 và cho biết người có triệu chứng được thể hiện trong hình đang mắc bệnh gì. Nguyên nhân của bệnh này là gì?
Trả lời:
Bệnh bướu cổ.
Nguyên nhân:
Cơ thể thiếu iodine dẫn đến hormone thyroxin của tuyến giáp không được tiết ra, khi đó tuyến yên sẽ tiết ra tsh để tăng cường hoạt động của tuyến giáp, gây phì đại tuyến giáp.
Ăn các loại thức ăn hoặc dùng thuốc khiến chức năng tổng hợp hormone tuyến giáp bị ức chế; bẩm sinh;…
Câu 1: Quan sát hình 35.2 và nêu vị trí, chức năng của các tuyến nội tiết trong cơ thể. Từ đó cho biết hệ nội tiết là gì?
Trả lời:
Tuyến nội tiết | Vị trí | Chức năng |
Tuyến tùng | Gần trung tâm não. | - Điều hòa chu kì thức ngủ (melatonin). |
Tuyến giáp | Ở cổ, trước thanh quản và phần trên của khí quản. | - Điều hòa sinh trưởng, phát triển (T3, T4). - Tăng cường trao đổi chất, sinh nhiệt (T3, T4). - Điều hòa calcium máu (Calcitonin). |
Tuyến cận giáp | Ở cổ, phía sau tuyến giáp. | - Điều hòa lượng calcium máu (PTH). |
Tuyến ức | Trong lồng ngực, sau xương ức. | - Kích thích sự phát triển của các tế bào limpho T (Thymosin). |
Tuyến sinh dục | - Ở nam: Tinh hoàn. - Ở nữ: Buồng trứng. | - Hình thành đặc điểm sinh dục thứ cấp. - Kích thích sinh trưởng, phát triển. - Điều hòa chu kì sinh dục. |
Vùng dưới đồi | Trong não bộ, giữa tuyến yên và đồi thị. | - Điều hòa hoạt động tuyến yên (CRH, TRH, gnrh). - Điều hòa áp suất thẩm thấu (ADH). - Kích thích quá trình đẻ (oxytocin). |
Tuyến yên | Trong nền sọ. | - Kích thích sinh trưởng (GH). - Điều hòa hình thành và tiết sữa (prolactin). - Điều hòa hoạt động tuyến giáp (TSH), tuyến trên thận (ACTH), tuyến sinh dục (FSH, LH). |
Tuyến tụy | Trong khoang bụng, phía sau dạ dày. | - Điều hòa lượng đường máu (insulin và glucagon). |
Tuyến trên thận | Cực trên của mỗi thận. | - Điều hòa huyết áp, thể tích máu (aldosterone). - Điều hòa trao đổi chất, năng lượng (cortisol). - Chống stress (adrenalin, noradrenalin, cortisol). |
Hệ nội tiết là một hệ thống các tuyến có khả năng sản xuất và tiết hormone trực tiếp vào máu, đảm bảo duy trì ổn định môi trường trong và điều hòa các quá trình sinh lí của cơ thể.
Câu 2: Khẩu phần ăn thiếu iodine có thể dẫn đến hậu quả gì đối với sức khỏe?
Trả lời:
Ở phụ nữ mang thai: dễ gây ra sảy thai, thai chết lưu hoặc sinh non.
Ở trẻ em: gây bệnh bướu cổ, thiểu năng tuyến giáp, ảnh hưởng lớn đến sự phát triển thể chất và trí tuệ của trẻ (trẻ chậm lớn, trí não kém phát triển).
Ở người lớn: hoạt động thần kinh giảm sút, trí nhớ kém.
Vận dụng: Đề xuất một số biện pháp phòng chống bệnh đái tháo đường.
Trả lời:
Chế độ dinh dưỡng phù hợp: hạn chế chất bột đường, chất béo; tăng cường ăn các loại rau quả tốt cho sức khỏe;…
Thể dục thể thao thường xuyên.
Kiểm soát cân nặng của cơ thể
Không hoặc hạn chế tối đa việc sử dụng các loại chất kích thích
Thường xuyên kiểm tra lượng đường máu.
Thực hành: Thực hiện dự án điều tra số người bị bệnh liên quan đến hệ nội tiết ở địa phương như: bướu cổ; đái tháo đường theo các bước điều tra ở bài 28, trang 135.
Trả lời:
BÁO CÁO
DỰ ÁN ĐIỀU TRA TỈ LỆ NGƯỜI MẮC BỆNH ĐÁI THÁO ĐƯỜNG TẠI ĐỊA PHƯƠNG
1. Kết quả điều tra
STT | Tên lớp/ chủ hộ | Tổng số người trong lớp/ gia đình | Số người mắc bệnh về hệ bài tiết |
1 | Nguyễn Văn A | 6 | 1 |
2 | Trần Văn B | 5 | 0 |
3 | … | … | … |
4 | … | … | … |
5 | … | … | … |
Tổng | … | … |
2. Xác định tỉ lệ mắc bệnh
ở địa phương: tỉ lệ người mắc bệnh = số người mắc bệnh/ tổng số người được điều tra.
Nhận xét: (tỉ lệ mắc bệnh cao hay thấp, độ tuổi nào có tỉ lệ mắc bệnh cao).
3. Đề xuất một số cách phòng tránh
Thể dục thể thao thường xuyên.
Kiểm soát cân nặng của cơ thể
Không hoặc hạn chế tối đa việc sử dụng các loại chất kích thích
Thường xuyên kiểm tra lượng đường máu.